SÜRESİ belirli olsun veya olmasın işçinin bazı hallerde hizmet sözleşmesini, sözleşme süresinin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin derhal sona erdirme hakkı bulunmaktadır. Üstelik sözleşmenin derhal sona erdirilmesi durumunda işçinin bir yıllık çalışma süresi de bulunmakta ise kıdem tazminatına hak kazanmaktadır.
İşçinin hizmet sözleşmesini haklı sebeple derhal sona erdirebileceği nedenler; sağlık nedenleri, ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan durumlar ile zorlayıcı sebepler olmak üzere üç grupta toplanmaktadır.
* Sağlık nedenleri
İŞ sözleşmesinin konusu olan işin yapılması işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa veya işçinin sürekli olarak yakından ve doğrudan buluşup görüştüğü işveren yahut başka bir işçi bulaşıcı veya işçinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulursa işçi, hizmet sözleşmesini derhal sona erdirebilme hakkına sahip olmaktadır.
* Ahlâk ve iyiniyet kurallarına uymayan haller
1- İşveren iş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri hakkında yanlış vasıflar veya şartlar göstermek yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler vermek veya sözler söylemek suretiyle işçiyi yanıltırsa.
2- İşveren işçinin veya ailesi üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak şekilde sözler söyler, davranışlarda bulunursa veya işçiye cinsel tacizde bulunursa.
3- İşveren işçiye veya ailesi üyelerinden birine karşı sataşmada bulunur veya gözdağı verirse, yahut işçiyi veya ailesi üyelerinden birini kanuna karşı davranışa özendirir, kışkırtır, sürükler, yahut işçiye ve ailesi üyelerinden birine karşı hapsi gerektiren bir suç işlerse yahut işçi hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ağır isnad veya ithamlarda bulunursa.
4- İşçinin diğer bir işçi veya üçüncü kişiler tarafından işyerinde cinsel tacize uğraması ve bu durumu işverene bildirmesine rağmen gerekli önlemler alınmazsa.
5- İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse veya
6- Ücretin parça başına veya iş tutarı üzerinden ödenmesi kararlaştırılıp da işveren tarafından işçiye yapabileceği sayı ve tutardan az iş verildiği hallerde, aradaki ücret farkı zaman esasına göre ödenerek işçinin eksik aldığı ücret karşılanmazsa, yahut çalışma şartları uygulanmazsa,
İşçi, hizmet sözleşmesini derhal sona erdirebilme hakkına sahip olmaktadır. Ayrıca işçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler ortaya çıkarsa bu durumda da hizmet sözleşmesini derhal sona erdirebilme hakkı doğmaktadır.
İSA KARAKAŞ
Sosyal Güvenlik Kurumu
Başkanlık Baş Müfettişi
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Uzmanı