Maliye Bakanlığı İç Denetim Koordinasyon Kurulundan:

KAMU İÇ DENETÇİ SERTİFİKASININ DERECELENDİRİLMESİNE
İLİŞKİN ESAS VE USULLER

Amaç, Dayanak ve Kapsam

Amaç

MADDE 1 – Bu düzenlemenin amacı; 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu (Kanun) uyarınca atanan iç denetçilere verilen kamu iç denetçi sertifikasının derecelendirilmesiyle ilgili esas ve usulleri belirlemektir.

Dayanak

MADDE 2 – Bu düzenleme, 12 Temmuz 2006 tarihli ve 26226 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “İç Denetçilerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin” 30 uncu maddesi uyarınca hazırlanmıştır.

Kapsam

MADDE 3 – Bu düzenleme, Kanunun 65 inci maddesi ve geçici maddelerine göre atanan iç denetçilerin sertifika derecelendirme esas ve usullerini kapsar.

Kamu İç Denetçi Sertifikası ve Derecelendirilmesi

Kamu iç denetçi sertifikası

MADDE 4 – Kanunun 65 inci maddesi uyarınca; Maliye Bakanlığınca verilen iç denetçi adayı eğitimi sonunda yapılan yazılı sınavda başarılı olanlara, aldıkları puanı gösteren (A-1) düzeyinde kamu iç denetçi sertifikası verilir.

Kanunun geçici maddelerine göre iç denetçi olarak atananlara da, atandıkları tarihten itibaren geçerli olmak üzere (A-1) düzeyinde kamu iç denetçi sertifikası verilir.

Sertifikanın derecelendirilmesi

MADDE 5 – Kamu iç denetçi sertifikası (A-1) den başlamak üzere sırayla (A-2), (A-3) ve (A-4) düzeyine kadar derecelendirilir.

Kamu iç denetçi sertifikası, 6 ncı maddede belirtilen kriterler çerçevesinde iç denetim birimi yöneticisinin teklifi ve üst yöneticinin onayıyla, birim yöneticisinin bulunmaması durumunda doğrudan üst yönetici tarafından derecelendirilir. İç denetim birim yöneticisinin sertifika derecelendirmesi doğrudan üst yönetici tarafından yapılır.

Kamu iç denetçi sertifikasına sahip iç denetçilerin ilk sertifika derecelendirmeleri, fiilen göreve başladıkları beşinci yılın sonunda yapılır. İkinci ve takip eden sertifika derecelendirmeleri ise üçer yıllık dönemler halinde yapılır. Derecelendirme döneminin belirlenmesinde iç denetçilikte fiilen geçirilen süreler dikkate alınır. Tabi olunan personel mevzuatına göre kullanılan ücretsiz izinler, vekâleten atanma veya tedviren görevlendirilme suretiyle idari görevlerde geçirilen hizmet süreleri ve yurtdışında yüksek lisans ve doktora eğitiminde geçirilen süreler, iç denetçilik mesleğinde fiilen geçirilen sürelerin hesabına dahil edilmez. İç denetçilerin sertifika derecelendirmelerinde son beş yıllık veya son üç yıllık dönem esas alınır. İlk beş veya sonraki üç yıllık dönemlerde yeterli puan alınamaması durumunda, takip eden yıllarda son beş veya son üç yılın toplam puanı dikkate alınır. İç denetçi olarak belirli bir süre görev yaptıktan sonra başka bir göreve atananların, (bu fıkrada belirtilen iç denetçilik mesleğinde fiilen geçirilen sürelerin hesabına dahil edilmeyecek durumlar dahil) daha sonra tekrar iç denetçi kadrolarına atanmaları halinde, iç denetçilik mesleğinde önceki dönemlerde geçirdikleri hizmet süreleri de dikkate alınarak son beş yıllık veya son üç yıllık dönem belirlenir.

Kamu iç denetçi sertifikası, ilk beş ve sonraki üç yıllık dönemlerde 6 ncı maddede belirtilen alan ve ağırlıklara göre altmış puana ulaşılması koşuluyla derecelendirilir ve bir üst dereceli sertifikayla değiştirilmesi için İç Denetim Koordinasyon Kuruluna (Kurul) yazılı başvuruda bulunulur.

Derecelendirme yapılmaması durumunda, buna ilişkin gerekçeler iç denetçiye ve Kurula yazılı olarak bildirilir.

Uluslararası geçerliliği olan CIA (Certified Internal Auditor), CISA (Certified Information System Auditor), CCSA (Certified Control Self Assessment) ve CGAP (Certified Government Auditing Professional) sertifikalardan birini alan iç denetçiye bir defaya mahsus olmak üzere, üçüncü fıkrada belirtilen süreler aranmaksızın bir üst derece sertifika verilir. Bu şekilde bir üst derece sertifika verilen iç denetçilerin, ilk sertifika derecelendirmeleri de beşinci yılın sonunda yapılır.

Sertifika derecelendirmede puanlama

MADDE 6 – İç denetçilerin sertifikaları, göreve başladıkları tarihten itibaren ilk beş yıllık dönem ile sonraki her üç yıllık dönemler için aşağıda belirtilen alan ve ağırlıklara göre puanlanır.

a) Meslek içi eğitimler

Meslek içi eğitimlerin kapsamı, aşağıda belirtilen konular ve ilgili idarenin görev alanına giren konulardan oluşur. Meslek içi eğitim programlarından aşağıdaki kriterlere uygun olanlar puanlama kapsamında dikkate alınır.

Eğitim Programının;

➢ İç denetçinin mesleki yetkinliğine katkıda bulunacak güncel ve geçerli bir içeriğe sahip olması,

➢ Konunun uzmanları tarafından hazırlanması ve uygulanması,

➢ Eğitim kurumları, kamu idareleri veya mesleki kuruluşlar tarafından verilmesi,

➢ Derecelendirme döneminde uygulanması ve sonuçlanması,

➢ Katılım belgesi veya sertifika ile belgelendirilmesi.

Meslek içi eğitim programlarının içeriğinde aşağıda belirtilen konulardan bir veya birkaçı yer alır;

• Kurumsal yönetim ve ilkeleri,

• Kurumsal risk yönetimi,

• İç kontrol modelleri,

• Uluslararası iç kontrol standartları,

• Kamu iç kontrol standartları,

• Dış denetim (Sayıştay denetimi),

• İç denetim standartları ve mesleki etik kuralları,

• İç denetim türleri ve teknikleri,

• İç denetim planlaması (risk esaslı denetim),

• Saha çalışması,

• Sonuçların raporlanması ve izleme,

• İstatistiki yöntemler,

• İletişim yönetimi ve becerileri,

• İç denetim vaka çalışması,

• Devlet muhasebe standartları,

• Kamu muhasebesi,

• Mali tablolar analizi,

• Kamu muhasebe yönetmelikleri,

• 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu ve ilgili mevzuatı,

• Bütçe mevzuatı,

• Kamu ihale mevzuatı,

• Kamu taşınmaz hukuku,

• Kamu harcama mevzuatı,

• Kamu personel mevzuatı,

• Anayasa ve idare hukuku,

• Avrupa Birliği mali mevzuatı.

Meslek içi eğitim programlarının her bir saatlik bölümü (0,25) katsayısıyla çarpılmak suretiyle toplam puan hesaplanır. İlgili idarenin görev alanına giren konularda düzenlenen eğitimler için en fazla 5 puan toplanabilir. Meslek içi eğitimlerden toplamda en fazla yirmibeş puan toplanabilir.

b) Mesleki faaliyetler

Mesleki faaliyetler, düzenlenen raporlar ve diğer çalışmalardan oluşur. Düzenlenen raporlardan en fazla 25 puan, diğer çalışmalardan en fazla 10 puan toplanabilir. İç denetçiler, yazdıkları her bir nihai denetim raporundan 2,5 puan, inceleme raporundan ise 2 puan kazanırlar.

İç denetçiler sertifika derecelendirme döneminde tamamlanmış olması kaydıyla; iç denetim yönergesinin hazırlanması ve güncellenmesi çalışmalarından 1 puan, denetim plan ve programının hazırlanması çalışmalarından 2 puan, denetim faaliyetleri sırasında yürüttükleri her denetim gözetim faaliyetinden 0,5 puan, idare bünyesinde veya diğer kuruluşlarda oluşturulan ortak çalışma komisyonlarına iştirak etmek suretiyle yaptıkları her çalışmadan 1 puan kazanırlar. Ayrıca iç denetçiler, sertifika derecelendirme döneminde tamamlanmış olması kaydıyla, iç değerlendirmelerden 2 puan, Kurul adına yapılan her bir dış değerlendirme faaliyetinden 3 puan kazanırlar.

İç Denetim Kalite Güvence ve Geliştirme Programı kapsamında ilgili idare için düzenlenen dış değerlendirme raporunda “Uyumlu” olduğu tespit edilen idarelerin iç denetçilerine “başarı puanı” olarak ilave 5 puan verilir.

Birden fazla iç denetçi tarafından düzenlenen raporlar için raporun niteliği gereği verilecek puan, raporun düzenlenmesinde görev alan her iç denetçiye ayrı ayrı verilir.

İç denetim birim yöneticiliği görevini yürüten iç denetçinin mesleki faaliyetlere ilişkin puanı aşağıdaki usul ve esaslara göre hesaplanır:

• Sertifika derecelendirme döneminde iç denetim birim yöneticisi olan iç denetçi için derecelendirme tarihinde ilgili iç denetim biriminde görev yürüten iç denetçilerin mesleki faaliyetlerden kazandıkları puanların aritmetik ortalamasına, 5 puan ilave edilmek suretiyle “yönetici puanı” hesaplanır. İç denetim birim yöneticilerinin görev süreleri, yönetici puanının hesaplanmasında kullanılan aritmetik ortalama puanıyla ilişkilendirilir.

• Sertifika derecelendirme tarihinden önce iç denetim birim yöneticisi olarak görev yapmış olan iç denetçi için derecelendirme tarihinde ilgili iç denetim biriminde görev yürüten iç denetçilerin mesleki faaliyetlerden kazandıkları puanların aritmetik ortalamasına, 5 puan ilave edilmek suretiyle “yönetici puanı” hesaplanır. İç denetim birim yöneticilerinin görev süreleri, yönetici puanının hesaplanmasında kullanılan aritmetik ortalama puanıyla ilişkilendirilir.

• Aritmetik ortalamanın hesabında, iç denetçilerin alacakları “başarı puanları” ile iç denetim biriminde bir yıldan daha kısa süreyle çalışan iç denetçiler ve bunların 6 ncı maddede belirtilen alan ve ağırlıklara göre almış oldukları puanlar dikkate alınmaz.

• İç Denetim Kalite Güvence ve Geliştirme Programı kapsamında ilgili idare için düzenlenen dış değerlendirme raporunda “Uyumlu” olduğu tespit edilen idarelerin iç denetim birim yöneticilerine (daha önce görev yürütenler dahil), “başarı puanı” olarak ilave 5 puan daha verilir. İç denetim birim yöneticilerine (daha önce görev yürütenler dahil) iç denetçi olarak görev yaptıkları dönem için ayrıca “başarı puanı” verilmez.

• İç Denetim Kalite Güvence ve Geliştirme Programı kapsamında ilgili idare için düzenlenen dış değerlendirme raporunda “Uyumsuz” veya “Kısmen Uyumlu” olduğu tespit edilen idarelerin iç denetim birim yöneticilerine (daha önce görev yürütenler dahil), “yönetici puanı”nın hesaplanmasında ilave edilen 5 puan ile “başarı puanı” verilmez.

• Aritmetik ortalama puanıyla ilişkilendirilen iç denetim birim yöneticilerinin görev süreleri yıl bazında hesaplanır. Bir yıldan daha az olan süreler tam yıla iblağ olunur. Üç aydan daha az süreyle iç denetim birim yöneticisi olarak görev yapan iç denetçiler için “yönetici puanı” hesaplanmaz ve bunlara “başarı puanı” verilmez.

• Sertifika derecelendirme döneminde iç denetim birim yöneticisi (daha önce görev yürütenler dahil) olarak görev yapan iç denetçiler, yöneticilik görevini yürütmedikleri dönemde yapmış oldukları mesleki faaliyetlerden ayrıca puan kazanırlar.

İç denetim birimi yönetici yardımcılığı görevini yürüten iç denetçilere, mesleki faaliyetlerden (düzenlenen raporlar ve diğer çalışmalardan) elde ettikleri puanların yanı sıra, iç denetim birim yöneticileri için hesaplanan “yönetici puanı”nın yarısı görev süreleriyle orantılı olarak verilir.

İç denetçi sayısı beşin altında olmakla birlikte üst yönetici onayıyla “iç denetim birim koordinatörü” olarak görevlendirilen iç denetçilere, iç denetçi olarak mesleki faaliyetlerden elde ettikleri puanların yanısıra 4 puan ilave verilir.

c) Yayınlanmış makale ve kitaplar

İç denetçiler meslek içi eğitim konuları ve idarelerinin görev alanına giren konularda yazdıkları her makaleden 1 puan alırlar. İdarelerin görev alanı ile ilgili yazılan makaleler için toplamda en fazla 5 puan alınabilir.

İç denetçiler meslek içi eğitim konuları ile ilgili yazdıkları kitaptan 10 puan, idarelerinin görev alanı ile ilgili yazdıkları her bir kitaptan ise 5 puan kazanırlar.

Yayınlanmış makale ve kitaplardan en fazla on puan toplanabilir. Bu kapsamda puan alınabilmesi için, makale ve kitapların sertifika derecelendirme döneminde yayınlanması gerekmektedir.

d) Alınan başarı belgeleri

Sertifika derecelendirme döneminde alınmak şartıyla, ilgili iç denetçiye her bir başarı belgesinden 5 puan verilir. Başarı belgelerinden en fazla on puan toplanabilir.

e) Eğiticilik faaliyetleri

İç denetçiler, meslek içi eğitim konuları ve ilgili idarenin görev alanına giren konularda eğitici olarak katıldıkları eğitimlerin her saati için (0,5) puan kazanırlar. İlgili idarenin görev alanına giren konulardaki eğitimler için en fazla 5 puan toplanabilir. Eğiticilik faaliyetlerinden en fazla on puan toplanabilir.

f) Yabancı dil bilgileri

İç denetçiler, sertifika derecelendirme tarihinde geçerli olmak üzere her bir yabancı dil için aşağıdaki sınavlardan sadece birinden;

• KPDS’den (A) düzeyi için 10, (B) düzeyi için 8, (C) düzeyi için 6, (D) düzeyi için ise 4,

• ÜDS’den 90-100 aralığı için 10, 80-89 aralığı için 8, 70-79 aralığı için 6, 60-69 aralığı için ise 4,

• TOEFL’dan 600 (CBT 250, IBT 100) ve üzeri için 10, 550-599 (CBT 213-249, IBT 79-99) aralığı için 8, 523-549 (CBT 193-212, IBT 69-78) aralığı için 6, 500-522 (CBT 173-192, IBT 61-68) aralığı için ise 4,

• IELTS’den 8 ve üzeri için 10; 7,5 için 8; 6,5 ve 7 için 6; 6  için ise 4

puan kazanırlar. Yabancı dil bilgilerinden en çok on puan toplanabilir.

Yabancı dil düzeyini gösteren yukarıdaki her bir belge, sertifika derecelendirme tarihinden önceki üç yıl içinde alınmış olması kaydıyla geçerlidir.

g) Yüksek lisans veya doktora eğitimleri

Sertifika dönemine bağlı olmaksızın tamamlanan yüksek lisans ve doktora programlarının her birinden bir defaya mahsus olmak üzere on puan alınır.

Sertifika derecelendirme kayıtları

MADDE 7 – İç denetim birimleri, her iç denetçi için sertifika derecelendirmesine ilişkin bilgi ve belgeleri dosyasında muhafaza eder. Başka bir idarenin iç denetçi kadrosuna naklen atanan iç denetçinin sertifika derecelendirmesine ilişkin dosyası atandığı idareye gönderilir. Ayrıca her iç denetçi için bu Esas ve Usullerin ekinde yer alan “Kamu İç Denetçi Sertifikası Derecelendirmesi Formu” doldurulur ve ekleriyle birlikte Kurula gönderilir.

Kurul, gerekli görmesi halinde sertifika derecelendirmesine ilişkin ilave kanıtlayıcı bilgi ve belgeleri ilgili idareden isteyebilir. İç Denetçilerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin sertifika derecelendirmesine ilişkin hükümleri ayrıca uygulanır.

Yürütme

MADDE 8 – Bu düzenlemenin esas ve usullerini Kurul ve ilgili idare üst yöneticileri yürütür.