Aysel YÜCEL
İSTANBUL - Demiryolu taşımacılığında devlet tekelinin kalkacak olması
uluslararası dev firmaları harekete geçirdi. Deutsche Bahn, Rail Cargo gibi
firmalar Türkiye'de kendi lokomotif ve vagonları ile taşıma yapmayı planlıyor.
Amerikalı şirket The Greenbrier Companies ise Türkiye'de fabrika kurarak yıllık
bin vagon üretmek istiyor
Demiryolu taşımacılığında tekelinin kalması ve özel sektörün tren
işletmeciliği yapması için geri sayım başladı. TCDD tekelinin kalması konusu,
hükümetin 2012 yılı programına resmen girdi. Kanunun yılsonuna kadar çıkarılması
planlanıyor. Kanun henüz yürürlüğe girmedi ama özel sektör şimdiden yatırım
hazırlıklarına başladı. Birçok lojistik firması demiryoluna girmeye
hazırlanırken, dünya devi uluslararası firmalar da Türkiye'de demiryolu yatırımı
yapmak için kolları sıvadı. Uluslararası şirketlerin bir kısmı Türkiye'de yük
taşımacılığı yapmaya hazırlanırken bir kısmı da vagon ve lokomotif üretimi için
Türkiye'de fabrika kurmaya hazırlanıyor.
Demiryolu Taşımacılığı Derneği Başkanı İbrahim Öz, "Serbestleşme ile beraber
demiryollarında hayal edemeyeceğiniz yerlere geleceğiz. Kamu ve özel sektör
olarak Cumhuriyetin 100. yılında 150 milyar doların üzerinde bir yatırım
gerçekleşecek. Kanunun çıkmasıyla birlikte yük taşımacılığına paralel olarak
yolcu taşımacılığı da gelişecek özel sektörün de aktif olduğu büyük bir pazar
oluşacak" diye konuştu.
The Greenbrier Companies yıllık bin vagon üretmek
istiyor
Avrupa'daki büyük taşımacılık firmalarının, serbestleşme ile birlikte
Türkiye'de hem taşımacılık hem de üretim yapmaya hazırlandığı bilgisini veren
İbrahim Öz, Deutsche Bahn, Schenker Arkas, Rail Cargo gibi firmaların Türkiye'de
kendi lokomotif ve vagonları ile taşıma yapacaklarını söyledi. Öz, The
Greenbrier Companies firmasının ise Demiryolu Taşımacılığı Derneği'ne gelerek
bir sunum yaptığını ve Türkiye'de fabrika kurarak yıllık bin vagon üretmek
istediğini belirtti. Serbestleşme ile beraber birçok yerli firmanın da vagon
üretme hazırlığında olduğunu aktaran Öz, "Bazı firmalar üretim yapacak bazıları
ise satın alarak taşımacılık yapacak. Üretim ve taşımacılık zincirleme
büyüyecek" dedi.
'Yıllık 5 bin vagon üretimi şart'
TCDD'nin fabrikalarına üretim yapan taşeron firmaların tecrübe kazandıkları
için tekelin kalkmasının ardından vagon üretmeye başlayacaklarını anlatan Öz,
konuşmasını şu şekilde sürdürdü: "Şu an tekel olduğu için üretim yapamıyoruz.
Kanunla birlikte her şey değişecek. Burada demiryolu taşımacılığı yapan yabancı
firmalar var. Ama dev firmalar henüz gelmedi. Kanununu bekliyorlar çünkü tekel
olduğu için rekabet şansı yoktu. Türkiye'de yılda bin adet vagon üretmek isteyen
firmalar var ki, bu sayıda vagon henüz Türkiye'de üretilmiyor. Bir fabrika
düşünün gelip bin tane vagon üretip üretimi katlayacak. Zaten açığı kapatmamız
için minimum yıllık 5 bin vagon üretimi yapmamız şart. Biz dernek olarak
üyelerimizi teşvik ettik ve şu an vagonlar 70 bin eurolardan 55 bine eurolara
kadar düştü. İnşallah rekabetin artması ile bu rakamlar daha da düşecek ve
kimsenin yurtdışından vagon almasına gerek kalmayacak. Dövizimiz dışarı
gitmeyecek. Yatırımlarla istihdam yaratılacak."
OSB'ler de özel işletmecilik yapabilecek
Organize sanayi bölgelerine (OSB) de demiryollarının yeniden yapılandırılması
çalışmaları çerçevesinde demiryolu işletmeciliği yapma hakkı getiriliyor. TCDD
Genel Müdürü Süleyman Karaman, demiryolu ulaştırmasının yeniden yapılandırılması
hakkında kanun ile demiryolu ile ihracat ve ithalat yapmak isteyen OSB
yönetimlerinin Türk Ticaret Sicili'ne kayıtlı anonim şirketler kurmak suretiyle
özel işletmecilik yapabileceğini söyledi.
'Sektöre girecekler en az 150 vagon almalı'
Demiryoluna giriş yapmaya hazırlanan birçok lojistik firması vagon ve
lokomotif yatırımı yapmak için araştırmalarına başladı. Bir kısmı siparişlerini
şimdiden veriyor. Demiryoluna giriş yapmaya hazırlanan Saras Lojistik'in CEO'su
Tamer Dinçşahin ilk etapta 200 vagon almayı planladıklarını bu sayıyı kısa
zamanda 500'e çıkarmayı hedeflediklerini ifade etti. Lokomotif yatırımının da
hedefleri arasında olduğunu aktaran Dinçşahin, demiryolu taşımacılığına
başlamayı planlayan şirketlerin en az 150-200 vagon yatırımı yaparak sektöre
girmesi gerektiğini söyledi.
Tülomsaş'ın 2012 sipariş defteri doldu
Geçtiğimiz yıllara oranla vagon siparişlerinde önemli ölçüde artış olduğunu
kaydeden Tülomsaş yetkilileri, sipariş defterinin 2012 için dolduğunu, yeni
siparişleri ise 2013 yılı için aldıklarını belirtti. Yurtiçinde çeken ve
çekilen araç üretimi ve ağır bakımları sadece TÜLOMSAŞ (Eskişehir), TÜVASAŞ
(Adapazarı) ve TÜDEMSAŞ'ta (Sivas) gibi TCDD'nin bağlı ortaklıkları tarafından
yapılıyor. Ancak yılsonunda yürürlüğe girmesi planlanan demiryolu serbestleşme
kanunu ile birlikte özel sektörde üretim yapabilecek. Tülomsaş yetkililerine
göre yan sanayiciler de serbestleşme ile birlikte vagon ve lokomotif üretimine
başlayacak. Böylece hem rekabet artacak hem de bu alanda büyük bir pazar
oluşacak. Üretimin artması ile beraber ortalama 60 bin euro olan vagon fiyatı ve
1 milyon 250 bin euro olan lokomotif fiyatlarının da düşmesi bekleniyor.
Yetkililere göre üretim artıkça üretici firmalar Avrupa ve Kuzey Afrika gibi
ülkelere de ihracat da yapmaya başlayacak.
'Tersaneler de demiryoluna üretim yapabilir'
TOBB Yönetim Kurulu Başkan Vekili Halim Mete, küresel ekonomik kriz sonrası
sipariş sıkıntısı yaşayan ve sıkıntılı günler geçiren Türk gemi inşa sanayisinin
farklı sektörlere de üretim yapması gerektiğini söyledi. Tersanelerin sadece
gemi inşa sanayiye odaklandığını dile getiren Mete, "Tersanelerimiz farklı
sektörlere de sac üretebilirler. Demiryolu sektörü için de tersanelerimiz sac
imalatı yapabilirler. Demir-çelikle ilgili imalatlar tersanelerimizde
yaptırılabilir Aynı şekilde son dönemde üretimi artırılan ve yakında tekeli
kalkacak olan vagon üretimi de tersanelerimiz de yapılabilir" diye konuştu.
Kaynak: Dünya Gazetesi