2011 yılında Kıbrıs Rum Kesimi'nin Doğu Akdeniz'de doğalgaz sondaj
çalışmalarına başlaması üzerine Türkiye ile Kıbrıs Rum Yönetimi arasında
başlayan gerginlik 2012 yılı başlarında da devam etti. Kıbrıs Rum yönetimi Doğu
Akdeniz'de tek yanlı "münhasır ekonomik bölge" ilan ettiği bölgede ayırdığı 13
parselden, "Afrodit" olarak adlandırılan 12. parsel dışında kalan 12 parsel için
doğalgaz ve petrol arama-işletme hakkı dağıtım ihalesini ilan ederken, Dışişleri
Bakanlığı bu kararı protesto etti.
Ekonomide 2012 yılına damgasını vuran önemli olaylardan biri, yeni teşvik
paketinin açıklanması oldu. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, cari açığı, ithalatı
ve bölgeler arası eşitsizliği azaltıp istihdamı arttırmayı hedefleyen teşvik
paketini açıkladı. Türkiye'yi 6 bölgeye ayıran ve 1 Ocak 2012'den itibaren
geçerli olacak yeni teşvik uygulamasında, bölgesel sistem yerine, il bazlı
bölgesel teşvik sistemine geçilmesine karar verildi.
Genel, bölgesel, stratejik ve büyük yatırımlar olarak 4 ayaklı hazırlanan
sistemle yatırımcılara KDV istisnası, gümrük vergisi muafiyeti, vergi indirimi,
faiz desteği, yatırım yeri tahsisi gibi destekler verilecek. Cari açığa çözüm
olacak stratejik yatırımlara önemli desteklerin verildiği yeni sistemde, KDV
iadesi desteği ise ilk kez uygulanmaya başlandı.
Yatırımları teşvik paketinin ardından Başbakan Yardımcısı Ali Babacan da
tasarrufu teşvik paketinin detaylarını açıkladı. Buna göre, bireysel emeklilik
sistemine yatırılan her 100 lira için devlet de 25 liralık katkı yapacak.
Devletin katkısı, yıllık brüt asgari ücretin 4'te 1'ini geçmeyecek. Yurt
dışından yolcu beraberinde getirilen cep telefonlarından 100 TL'lik harç
alınması uygulamasına geçilecek.
Türkiye yüzde 8,5 büyüdü
2011'in son çeyreğinde büyüme hızı yüzde 5,2'ye gerileyince 2011 büyümesi
bir önceki yıla göre hafif bir gerileme ile yüzde 8,5 oldu. Türkiye'nin dolar
cinsinden gayri safi yurt içi hasılası 772 milyar 298 milyon dolar, kişi başına
milli geliri ise 10 bin 444 dolar oldu.
Kamu görevlileri sendikaları ile hükümet arasındaki toplu sözleşme
görüşmelerinin ilki Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nda yapıldı. Çalışma ve
Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, "Bugün, kamu görevlileri sendikacılığı ve
çalışma hayatı açısından tarihi bir gün. Çünkü kamu görevlileri sendikacılığında
ilk kez toplu sözleşme görüşmesi yapılmaktadır" dedi.
Uzun ve zorlu geçen görüşmelerin ardından Kamu Görevlileri Hakem Kurulu,
memur maaşlarına 2012 yılı ve 2013 yılında yapılacak zam oranlarını belirledi.
Kurul, memur maaşlarına yapılacak zammın 2012 yılı için yüzde 4 4, 2013 yılı
için yüzde 3 3 olmasına karar verdi.
Yabancılara mülk satışı
Yabancılara mülk satışını kolaylaştıran, Tapu Kanunu ve Kadastro Kanunu'nda
değişiklik yapan tasarı Mayıs ayı başında Meclis'te kabul edilerek yasalaştı.
Kanuna göre, ülke menfaatlerinin gerektirdiği hallerde, Bakanlar Kurulu'nca
belirlenen ülkelerin vatandaşı olan yabancı uyruklu kişiler, Türkiye'de taşınmaz
ve sınırlı ayni hak edinebilecek.
Bakanlar Kurulu'nun Dışişleri Bakanlığı'ndan görüş alma şartı kalkacak.
Yabancıların edinebilecekleri taşınmazlar ve sınırlı ayni hakların toplam alanı,
özel mülkiyete konu alanlar için ilçe yüzölçümünün yüzde 10'unu, ülke genelinde
ise kişi başına 30 hektarı geçemeyecek. Bakanlar Kurulu, 30 hektarı 2 katına
çıkarabilecek. Daha önce, yabancıların ülke genelinde alabileceği taşınmazların
toplam yüzölçümü, 2,5 hektarı geçemiyordu.
Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı (TANAP) Projesi Hükümetlerarası anlaşması
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın
şahitliğinde imzalandı. Erdoğan, TANAP ile hedeflenenin 50 milyar metreküp
doğalgaz olduğunu belirterek, "Bugün 6 milyar metreküp ama daha sonra buradan 10
milyar metreküp doğalgaz alabileceğiz. Daha sonraki yıllarda ne kadar
ihtiyacınız varsa, Aliyev gardaşım o kadar verebiliriz dedi. Sıkıntı yok"
dedi.
Yeni Türk Ticaret Kanunu
Türk ticari hayatında devrim niteliği taşıyan değişiklikleri içinde
barındıran yeni Türk Ticaret Kanunu yılın ikinci çeyreğinde Resmi Gazete'de
yayımlandı. Yeni Türk Ticaret Kanunu, teknoloji ve iktisadi hayatta yaşanan
değişim ve gelişmelere paralel olarak hazırlanan kanun ticarette yeni bir
dönemin kapıları açtı.
Yeni TTK'ya göre, şirketler uluslararası standartlarda defter tutacak. Tek
kişi, bir anonim şirket veya limited şirket kurabilecek. Şirket toplantıları
elektronik ortamda yapılabilecek. Kanunda kredilerde "eşin rızası"nın aranmasına
ilişkin düzenleme iş dünyasının tepkisini çekti.
ÖTV zamları
Türkiye'nin büyüme hızı ilk çeyrekte yüzde 3,2, ikinci çeyrekte 2,9 olarak
açıklandı. Fakat Aralık ayında ilk çeyrek büyüme rakamı yüzde 3,4, ikinci çeyrek
büyüme rakamı da yüzde 3 olarak revize edildi. Büyüme hızındaki düşüş, bireysel
tüketimin yüzde 0,5, yatırımların ise yüzde 7,4 daralmasından kaynaklandı.
8 aylık bütçe açığı 8,5 milyar lirayı aşınca içki, tapu, akaryakıt ile
otomobil ÖTV'si artırıldı. Bu çerçevede, tapu işlemlerinde binde 16,5 olarak
uygulanan tapu harçları binde 20'ye yükseltildi. Motorlu taşıtlardan 1600 cm3
motor silindir hacmini aşmayanlardan alınan ÖTV miktarı yüzde 37'den yüzde 40'a
çıkarıldı. 95 oktan kurşunsuz benzin ve katkılı kurşunsuz benzinden litre başına
alınan ÖTV tutarı 1,8765 liradan 2,1765 liraya, 98 oktan kurşunsuz benzin de
1,9985 liradan 2,2985 liraya, motorin ve kırsal motorinde de 1,2945 liradan
1,5945 liraya yükseldi. Şaraptan alınan ÖTV 21,58 liradan 25,25 liraya, rakıdan
alınan ÖTV ise 66 liradan 77 liraya yükseltildi.
Altın ihracatı rekor üstüne rekor kırdı
Yılın başından beri hızlı bir artış gösteren elektrik tüketimi, sıcak yaz
günlerinde klima kullanımının artmasıyla Cumhuriyet tarihinin rekorunu kırdı.
Türkiye'de günlük elektrik tüketimi 785 milyon 446 bin kilovatsaate (kWh)
ulaştı.
Altın Türkiye'nin en büyük ihracat kalemlerinden biri haline geldi. Altın
ve kıymetli metaller ihracatı tarihinde ilk kez 2 milyar doları aşarken, altında
en büyük alıcı ülke yine İran oldu.
Yavaşlama başladı
Ekonomi üçüncü çeyrekte sadece yüzde 1,6 büyüdü. Bu rakam ilk iki çeyrekte
sırasıyla yüzde 3,4 ve yüzde 3 seviyesinde idi. Ekonomide yaşanan yavaşlamanın
en önemli sebebi iç talepteki gerileme oldu. 9 aydaki ortalama büyüme oranı
yüzde 2,6 olurken, ekonomi yönetimi 2012 büyümesinin yüzde 3'ün altında
kalacağını bildirdi.
Son çeyrekte, 2013 yılına ilişkin resmi tahminler de sırayla gelmeye
başladı. 2013-2015 dönemini kapsayan Orta Vadeli Program ile Orta Vadeli Mali
Plan yayımlanırken, Türkiye ekonomisinin yeni yol haritasında büyüme tahminleri
düşürüldü, enflasyon tahminleri yükseltildi. Bu yıl sonuna ilişkin öngörülen
yüzde 4 oranındaki büyüme tahmini yüzde 3,2 olarak, 2013 yılı için öngörülen
yüzde 5'lik büyüme oranı da yüzde 4 olarak revize edildi.
2013 Yılı Programı, Resmi Gazete'de yayımlandı. Program ile yurtiçi
tasarrufların artırılması için tüketimin gelirle dengeli bir şekilde büyümesini
sağlayacak politikalar uygulanmasına karar verildi. 2013 yılında, eğitim,
sağlık, teknolojik araştırma, ulaştırma, içme suyu, adalet hizmeti sektörleri
ile bilgi ve iletişim teknolojilerinin geliştirilmesine yönelik altyapı
yatırımlarına öncelik verileceği kaydedildi.
Maliye Bakanı Mehmet Şimşek tarafından açıklanan 2013 yılı merkezi yönetim
bütçe büyüklüklerine göre, 2013 yılı bütçe giderleri 404 milyar lira, faiz hariç
giderler 351 milyar lira, faiz giderlerinin 53 milyar lira olması öngörüldü.
2013 yılında bütçe gelirlerinin 370 milyar lira olacağı tahmin edildi. Vergi
gelirlerinin 318 milyar lira olacağı, bütçe dengesinin ise 34 milyar lira açık
vereceği öngörüldü.
Fitch'ten not artırımı
Türkiye'nin uzun süredir beklediği not artırımı yılın son çeyreğinde
Fitch'ten geldi. Fitch Türkiye'nin kredi notunu "yatırım yapılabilir" seviyeye
yükseltti. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings, Türkiye'nin
uzun dönem yabancı para cinsinden kredi notunu BB 'dan BBB-'ye yükseltti,
görünümünü "durağan" olarak belirledi. Ülke tavanını ise BBB-'den BBB'ye
yükseltti.
Fitch'in Türkiye'nin kredi notunu yatırım yapılabilir seviye olan "BBB-"ye
yükseltmesinin ardından Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası'nda (VOB) 2012 Aralık
vadeli endeks kontratı tarihi zirvesi olan 93 bin puanı gördü. Başbakan
Yardımcısı Ali Babacan ve ekonomi çevreleri, Fitch tarafından alınan kararın
yerinde olmakla birlikte "gecikmiş" bir karar olduğunu belirtti.
Kentsel dönüşümde tarihi gün
Ekim başında deprem kuşağındaki Türkiye, riskli yapılarının dönüşümü için
tarihi bir gün yaşadı. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın da katılımıyla birçok
ilde 6 bin 500 birim için yıkımlar başladı. Kentsel dönüşümde ilk yıkımlar
İstanbul, Afyonkarahisar, Ağrı, Amasya, Ankara, Aydın, Balıkesir, Bilecik,
Bingöl, Bitlis, Bolu, Bursa, Çanakkale, Denizli, Düzce, Edirne, Elazığ, Erzurum,
Gaziantep, Hakkari, Hatay, İzmir, Kahramanmaraş, Kırıkkale, Kırşehir, Kocaeli,
Malatya, Nevşehir, Rize, Sakarya, Samsun, Sinop, Tekirdağ, Tunceli ve Van'da
yapıldı.
Kentsel dönüşüm, Hak Sahiplerince Bankalardan Kullanılacak Kredilere
Sağlanacak Faiz Desteğine İlişkin Bakanlar Kurulu Kararı da Resmi Gazete'de
yayımlandı. Karara göre, güçlendirme kredisi kullanacak vatandaşlar 50 bin lira,
konut ve işyerini yeniden yapmak isteyen vatandaşlar 100 bin lira kredi
çekebilecek. Güçlendirme ve konut yapım kredisinin yüzde 4'ü işyeri yapım
kredisinin de yüzde 3'lük kısmı devlet tarafından karşılanacak.
Kaynak:Dünya Gazetesi