Kocaeli’nden okurumuz Emin Manavoğlu soruyor: “Bünyamin bey, ben Kocaeli’nde bir fabrikada çalışıyorum. Yozgat’lıyız. Memlekette babam vefat etti, kanser hastasıydı. Babamın cenazesi için memlekete gittim. Bir hafta cenaze işleri ile uğraştım. Ustabaşına giderken haber vermiştim ama müdür beni işten çıkartmış devamsızlıktan dolayı, işe gelmedim diye. Böyle bir hakkı var mı? Benim babamın cenazesine gitme hakkım yok mu? Köle miyiz biz, böyle şey olur mu, hakkımız yok mu? Lütfen bize bilgi verin.”
Sayın okurum, gerçekten mağdur olmuşsunuz, şimdiye kadar mevzuatın düzgün oluşturulmamasından dolayı işinizi kaybetmişsiniz. Babanızın vefatı gibi acılı bir halde işverenden izin almayı ihmal etmişsiniz gibi görünüyor. Ne yazık ki, işe devamsızlık iş akdinin feshedilmesini gerektiren bir durumdur.
Ülkemiz iş hukukunun temel hukuk metnini 4857 sayılı İş Kanunu oluşturuyor.
Ne yazık ki şimdiye kadar bir yakının ölümü gibi hallerde alınabilecek mazeret izinleri iş hukukumuzda ayrıntılı ve açık olarak düzenlenmemişti.
Bu ise işçilerin mağdur olmasına, işveren veya işyeri yöneticilerinin keyfi tavırları ile karşı karşıya kalmasına neden oluyordu. Sizin gibi, iş yoğunluğu gerekçe gösterilerek ana-babasının cenazesine gidemeyen, eşinin doğumunda yanında bulunamayan işçiler vardı.
İşte bu mağduriyet, son Torba Yasa ile giderildi ve işçilere Torba Yasa’dan müjde niteliğinde haklar çıktı.
Peki, son getirilen haklar neler, ayrıntılı olarak açıklayalım.
Şimdiye Kadar Mazeret İzni Nasıl İşliyordu?
Belirttiğimiz üzere şimdiye kadar İş Kanunumuz işçilere verilebilecek mazeret izinleri konusunda bir düzenleme yapmamıştı.
Mazeret dediğimizde işçinin bir yakının vefat etmesi, hasta yakını olması, eşinin doğum yapması gibi durumları kastediyoruz. İş hukukumuz bu gibi hallerde izin verilip verilmeyeceğini, verilirse bu iznin ücretli mi ücretsiz mi olacağı konusunu şimdiye kadar düzenlememişti.
Böyle olunca da mazeret izinleri ya yerleşmiş işyeri uygulamalarına göre yapılıyor yahut da işverenin veya müdürün insafına kalıyordu.
Bazı işverenler bu gibi hallerde anlayışlı davranıp ücretli izin verirken, bazıları ise izin veriyor ancak ücretten kesinti yapıyordu.
Toplu iş sözleşmesi yapılan işyerlerinde genellikle toplu iş sözleşmelerinde mazeret izinlerinin nasıl düzenleneceğine yer verilmekte idi.
Artık Ücretli Mazeret İzni Var
Kamuoyunda Torba Yasa olarak bilinen 6645 sayılı Kanun önceki hafta Meclis’te kabul edilmiş bulunmakta. Bu Kanun sayın Cumhurbaşkanı tarafından onaylandıktan sonra Resmi Gazete’de yayımlanacak ve yürürlüğe girecek.
Torba Yasa işçilerin işte bu kronikleşmiş mazeret izni sorununa da çözüm getirdi.
Torba Yasa ile getirilen ilk hak işçiye; evlenmesi veya evlat edinmesi ya da ana veya babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun ölümü hâlinde ÜÇ GÜN izin verilmesinin yasal olarak zorunlu hale gelmesi. Üstelik kanunun eski halinden farklı olarak bu izin ücretli izin olarak düzenlenmiş bulunuyor.
Getirilen ikinci hak ise, işçinin eşinin doğum yapması hâlinde ise BEŞ GÜN ücretli izin verilmesi. Bu izin de işverenin veya müdürün keyfine bağlı değil, yasal olarak zorunlu.
Her iki iznin de ücretli olduğunu, yani işçinin bu dönemler gelmemesinin işe devamsızlık sayılmayacağı gibi ücretini de tam olarak alacaklarını belirtmek gerek.
Özürlü Çocuğu Olana İzin Hakkı Geldi
Torba Yasa ile getirilen bir diğer mazeret izini hakkı da özürlü çocuğu olan işçilere geldi.
Buna göre işçilerin en az yüzde yetmiş oranında engelli veya süreğen (kronik) hastalığı olan çocuğunun tedavisinde, bir yıl içinde toptan veya bölümler hâlinde ON GÜNE KADAR ücretli izin verilmesi kanunen zorunlu oldu.
Tekrar belirtelim bu hak, iş kanunu ile getirilmiş bir hak, işverenin keyfine bağlı değil. Ayrıca on günlük bu izinde de ücretten herhangi bir kesinti yapılamayacak.
Ancak işçinin çocuğunun en az yüzde yetmiş oranında engelli veya kronik bir hastalığının olduğunu doktor raporuna dayalı olarak ispatlaması gerekiyor.
Ayrıca bu on günlük izin yalnızca çalışan ebeveynden sadece biri tarafından kullanılabiliyor, diğeri tarafından kullanılamıyor.
İşçiler İçin Müjde Niteliğinde Haklar
Gerçekten de iş yaşamında ölüm, doğum, hastalık gibi en insani hallerde işçilerin mağdur olmamaları için mazeret dolayısıyla izin haklarının tanınması çok önemli bir düzenleme.
Üstelik mazeret izinlerinin ücretli izin şeklinde düzenlenmesi işçiler lehine olduğu kadar iş barışını koruma açısından da önemli bir düzenleme.
Torba Yasa ile mazeret izinleri ile ilgili getirilen bu haklar işçilerin uzun dönemli bir sorununu çözüyor.
İşçilerin kronikleşmiş mazeret izni sıkıntısını çözen ve işçilere çağdaş iş piyasası uygulamalarına paralel yeni bir hak getiren son düzenleme dolayısıyla hükümeti tebrik etmek gerekiyor.
Kaynak: internethaber.com