Bir zamanların ''lüks'' tüketim malları
arasında sayılan beyaz eşya, otomobil gibi tüketim malları, yaşam
standartlarının artmasıyla birlikte artık evlerin vazgeçilmez ürünleri arasına
girdi.
Gelişmişliğin önemli bir göstergesi sayılan elektrik ve doğalgaz
tüketimi de son yıllarda önemli artış gösterdi.
AA muhabirinin yaptığı araştırmaya göre, Türkiye'de kullanılmaya başlandığı
sıralarda yalnızca varlıklı ailelerin satın alabildiği çamaşır makinesi,
buzdolabı, fırın gibi dayanıklı tüketim malları, üretim miktarlrındaki artış ve
buna bağlı olarak oluşan farklı fiyat seçenekleri sayesinde artık düşük gelirli
ailelerin de temel tüketim malları arasına girdi.
BEYAZ EŞYA
SATIŞLARI 10 YILDA 2 KAT ARTTI
Türkiye Beyaz Eşya Sanayicileri Derneğinin
(TÜRKBESD) verilerine göre, beyaz eşya ürünlerindeki toplam iç satış oranı 2001-2011 arası
dönemde 2 kattan fazla artarak 2,5 milyon adetten, 2011 kasım sonu itibariyle 6
milyon 33 bin 102'ye ulaştı. Bu rakamın 2011 sonu verilerinde yaklaşık 6,5
milyon olarak hesaplanması bekleniyor.
Söz konusu toplam iç satış adedi
içerisinde çamaşır makinesi ve kurutucuların toplam sayısı 2001-2011 Kasım arası
dönemde, 795 bin 304'ten 1 milyon 796 bin 957'ye (2011 rakamları içinde çamaşır
makinesinin sayısı 1 milyon 709 bin 863, kurutucunun sayısı 87 bin 94'tür),
soğutucuların sayısı 1 milyon 17 bin 595'ten 2 milyon 71 bin 750'ye (2011
rakamları içerisinde buzdolabı satış sayısı 1 milyon 792 bin 19, derin dondurucu
sayısı 279 bin 731'dir), bulaşık makinesi sayısı 264 bin 795'ten 1 milyon 441
bin 768'e, fırın sayısı da 336 bin 735'ten 722 bin 627'ye yükseldi.
124 KİŞİYE BİR OTOMOBİL
Yaşam standartlarının yükselmesine paralel
olarak, ailelerin vazgeçilmez ürünleri arasına giren bir diğer tüketim malı da
otomobil oldu.
Otomotiv sanayiinde son yıllarda yaşanan gelişmeyle birlikte Türkiye'de
otomobil üretim
ve satış sayıları da önemli ölçüde arttı.
Yıllar itibariyle gerek sıfır
gerekse ikinci el piyasasındaki arz artışı, otomobil piyasasında rekabetin artmasına
ve pek çok kişinin otomobil sahibi olabileceği fiyat aralıklarının oluşmasına yol
açtı.
Otomotiv Distribütörleri Derneğinin (ODD) perakende satış
verilerine göre, 2003'te 227 bin 276 olan otomobil satış adedi, 2011 yılı sonu
itibariyle 593 bin 519'a ulaştı.
Böylece, 2003 yılında Türkiye'nin
nüfusuna göre yaklaşık 312 kişiye bir otomobil düşerken, 2011 yılı itibariyle
bu rakam yaklaşık olarak 124 kişiye bir otomobil seviyelerine
çıktı.
ELEKTRİK VE DOĞALGAZ
TÜKETİMİ
Gelişmişliğin önemli göstergelerinden biri olarak kabul
edilen elektrik ve doğalgaz üretim ve tüketimindeki rakamlar da son yıllarda
önemli oranlara ulaştı.
Buna göre, 2001-2011 arasını kapsayan 10 yıllık
süreçte Türkiye'nin toplam elektrik üretimi 122 milyar 724 milyon
kilowattsaatten, 222 milyar 431 milyon kilowattsaate yükseldi.
Tüketim
açısından bakıldığında ise aynı yıllar arasında toplam elektrik tüketimi 126
milyar 872 milyon kilowattsaatten 229 milyar 344,4 milyon kilowatsaate ulaştı.
Gelişmişliğin diğer bir önemli göstergesi olan doğalgaz tüketim
oranlarında da aynı dönemler itibariyle benzer gelişmeler yaşandı.
Doğalgaz ihtiyacının çok büyük bir bölümünü ithal ederek karşılamaya
çalışan Türkiye'nin 2001 yılındaki toplam satış miktarı BOTAŞ'ın verilerine
göre, 16,2 milyon santimetreküp iken bu oran 2011 yılı Kasım ayı sonu itibariyle
34,7 milyon santimetreküp olarak belirlendi.
Bu arada Enerji Piyasası
Düzenleme Kurulunun (EPDK) tespitlerine göre, 2011 sonu itibariyle Türkiye'deki
toplam doğalgaz tüketiminin 39 milyar santimetreküpe ulaşması bekleniyor.
Söz konusu tüketimin önemli bir kısmı elektrik üretimi ve sanayide
kullanılırken, yüzde 20-25 civarındaki bir kısmı ise konutlarda tüketiliyor.
Bu arada, 2007 yılından bu yana doğalgaz ihracatı da yapan Türkiye,
2007-2011 Kasım tarihleri arasında ihracat oranını yıllık 31 milyon
santimetreküpten 654 milyon santimetreküpe yükseltti.
TABLOLAR
2003-2011 yılları arası itibariyle otomobil perakende satış adetlerindeki
değişim şöyle:
Yıllar |
Yerli |
İthal |
Toplam |
2003 |
73.268 |
154.008 |
227.276 |
2011 |
154.660 |
349.548 |
593.519 |
Not: Söz konusu yıllar arasındaki perakende satış oranındaki değişim yüzde
161,1 olarak hesaplanmıştır.
2001-2011 arası dönemde bazı beyaz eşya ürünlerine ilişkin iç
satış rakamları adetleri şöyle:
Ürün |
2001 |
2011 |
Değişim (yüzde) |
Soğutucular (Buzdolabı ve derin dondurucu) |
1.017.595 |
2.071.750 |
103,5 |
Yıkayıcılar (Çamaşır makinesi ve kurutucu) |
795.304 |
1.796.957 |
125,9 |
Bulaşık makinesi |
264.795 |
1.441.768 |
444,4 |
Fırın |
336.735 |
722.627 |
114,5 |
Not: 2001 yılında derin dondurucu ve kurutucu satış adetleri düşük
olduğundan, söz konusu yılda bu ürünler buzdolabı ve çamaşır makinesi satış
adetleri ile birlikle hesaplanmıştır. 2011 yılında çamaşır makinesi iç satış
adetlerinin toplam yıkayıcılar içindeki payı 1 milyon 709 bin 863, kurutucununki
87 bin 94; soğutucuların toplam satış adedinde buzdolabının payı 1 milyon 792
bin 19, derin dondurucununki 279 bin 731'dir.
2001-2011 arası dönemde elektrik toplam üretim-tüketim oranlarındaki değişim
(milyon kWh) şöyle:
Yıllar |
Üretim |
Tüketim |
2001 |
122,7 |
126,8 |
2011 |
228,4 |
229,3 |
Değişim (yüzde) |
86,1 |
80,8 |
2001-2011 arası dönemde doğalgaz satış miktarları arasındaki değişim (milyon
cm3) ise şöyle:
Yıllar |
Satış miktarı |
2001 |
16.027 |
2011 |
34.691 |
Değişim (yüzde) |
116,4 |
Not: Veriler BOTAŞ'ın internet sitesinden alınmıştır. 2001 yılında Türkiye'de
doğalgaz üretimi olmadığından üretim miktarları tabloya eklenmemiştir.
Kaynak: Habertürk