ANKARA - Bütçe bu yılın Mayıs ayında geçen yılın aynı ayına göre
yüzde 61,8 artarak 4,6 milyar lira fazla verdi. Aynı dönemde faiz dışı fazla da
yüzde 1,4 artarak 7 milyar lira olarak gerçekleşti. Maliye Bakanlığı, Mayıs
ayına ilişkin bütçe gerçekleşmelerini açıkladı.
Buna göre, 2011 yılı
Mayıs ayında 2 milyar 835 milyon lira fazla veren merkezi yönetim bütçesi, bu
yılın aynı ayında yüzde 61,8 artarak 4 milyar 587 milyon lira fazla
verdi.
Mayıs ayında faiz dışı fazla da 2011 yılının aynı ayına göre yüzde
1,4 artarak 6 milyar 997 milyon lira oldu. Geçen yıl mayıs ayında faiz dışı
fazla 6 milyar 899 milyon lira seviyesindeydi. Bütçe giderleri açısından
değerlendirildiğinde ise 2011 yılı Mayıs ayında 24 milyar 298 milyon lira olan
bütçe giderleri, yüzde 8 artarak 26 milyar 239 milyon lira olarak
gerçekleşti.
Faiz hariç bütçe giderleri de 2011 Mayıs ayına göre yüzde
17,8 oranında yükselerek 23 milyar 829 milyon liraya ulaştı. 2011 Mayıs ayında
faiz hariç bütçe giderleri 20 milyar 234 milyon lira olarak hesaplanmıştı. Aynı
dönemde faiz giderleri ise yüzde 40,7 azalarak 2 milyar 410 milyon lira
oldu.
Vergi gelirleri yüzde 13,7 arttı
2011 yılı
Mayıs ayında 27 milyar 133 milyon lira olan bütçe gelirleri, 2012 yılı Mayıs
ayında yüzde 13,6 oranında artarak 30 milyar 826 milyon lira olarak gerçekleşti.
Vergi gelirleri ise aynı dönemde yüzde 13,7 oranında yükselerek 26 milyar 476
milyon liraya ulaştı.
2012 yılı merkezi yönetim bütçe giderleri için
öngörülen 350 milyar 948 milyon lira ödenekten Mayıs ayında 26 milyar 239 milyon
lira gider gerçekleşirken, bu tutar 2011 yılı mayıs ayında 24 milyar 298 milyon
lira olarak hesaplanmıştı. 2012 yılı Mayıs ayında, faiz hariç giderler için
öngörülen 300 milyar 698 milyon lira ödeneğin yüzde 7,9'u kullanılarak 23 milyar
829 milyon lira gider belirlendi.
Personel giderleri, geçen yılın aynı
ayına göre yüzde 16,5 oranında artarak 6 milyar 903 milyon lira oldu. Personel
giderleri için bütçede öngörülen 81 milyar 692 milyon lira ödeneğin yüzde 8,4'ü
kullanıldı. Geçen ay sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri, 2011
Mayıs ayına göre yüzde 10,6 oranında artarak 1 milyar 112 milyon lira oldu ve
bütçede öngörülen 14 milyar 279 milyon lira ödeneğin yüzde 7,8'i söz konusu ay
içinde kullanıldı.
Mal ve hizmet alım giderleri
azaldı
Mayıs ayında mal ve hizmet alım giderleri geçen yılın
aynı ayına göre binde 6 azalarak 2 milyar 304 milyon lira olarak gerçekleşti.
Bütçede öngörülen 28 milyar 859 milyon lira ödeneğin yüzde 8'i kullanıldı. Cari
transferler geçen ay, 2011 yılının aynı ayına göre yüzde 28 oranında artarak 10
milyar 248 milyon lira oldu. Böylece bütçede öngörülen 130 milyar 220 milyon
lira ödeneğin yüzde 7,9'u bu ayda kullanıldı.
Sağlık, emeklilik ve sosyal
yardım giderleri için 4 milyar 935 milyon lira transfer yapıldı. Sosyal güvenlik
primi işveren hissesinin 5 puanlık kısmının Hazine tarafından ödenmesi amacıyla
yapılan transfer tutarı ise 450 milyon lira olarak hesaplandı.
Cari
transferler içinde yer alan tarımsal destekleme ödemeleri 1 milyar 445 milyon
lira olurken, mahalli idare payları 2012 yılı Mayıs ayında 2 milyar 40 milyon
lira olarak gerçekleşti. Mayıs ayında 2 milyar 99 milyon lira sermaye gideri,
462 milyon lira sermaye transferi yapıldı. Borç verme giderleri 2012 yılı Mayıs
ayında 702 milyon lira oldu.
Bütçe gelirleri yüzde 15 arttı
Merkezi yönetim bütçesi,
Ocak-Mayıs döneminde 432 milyon lira açık, 23,9 milyar lira faiz dışı fazla
verdi. Yılın ilk 5 ayında bütçe gelirleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde
15,1 artarak 137,4 milyar lira olarak gerçekleşti. Buna göre, Mayıs ayında vergi
gelirleri tahsilatı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 13,7 oranında artarak 26
milyar 476 milyon lira oldu.
Genel bütçe vergi dışı diğer gelirleri 2011
Mayıs ayına göre yüzde 14,1 oranında artışla, 3 milyar 502 milyon lira olarak
hesaplandı. Geçen ay özel bütçeli idarelerin öz gelirleri 719 milyon lira,
düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri ise 129 milyon lira
seviyelerinde gerçekleşti. Vergi türleri itibarıyla değerlendirildiğinde 2011
Mayıs ayına göre banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 28,2, kurumlar
vergisi yüzde 25,8, özel tüketim vergisi yüzde 13,9, gelir vergisi yüzde 12,1,
dahilde alınan katma değer vergisi yüzde 11,4, damga vergisi yüzde 10,9, harçlar
yüzde 9,4, ithalde alınan katma değer vergisi yüzde 3,8 ve diğer vergiler
tahsilatı yüzde 6,7 arttı.
Ocak-Mayıs
dönemi
Merkezi yönetim bütçesi açığı bu yılın Ocak-Mayıs
döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 85,4 artarak 233 milyon liradan
432 milyon liraya yükseldi. Aynı dönemde faiz dışı fazla yüzde 16 artarak 23
milyar 946 milyon lira olarak gerçekleşti. Bütçe giderleri ise bu dönemde yüzde
15,2 artarak 618 milyon liradan 807 milyon liraya ulaştı. 2011 yılı Ocak-Mayıs
döneminde 98 milyar 744 milyon lira olan faiz hariç bütçe giderleri bu yılın
aynı döneminde yüzde 14,9 yükselişle 113 milyar 429 milyon liraya
çıktı.
Diğer taraftan 2012 yılı Ocak-Mayıs döneminde faiz giderleri geçen
yılın aynı dönemine göre yüzde 16,8 artışla 24 milyar 378 milyon lira olarak
gerçekleşti. Geçen yılın Ocak-Mayıs döneminde 119 milyar 385 milyon lira olan
bütçe gelirleri, bu yılın aynı döneminde yüzde 15,1 oranında artarak 137 milyar
375 milyon lira oldu. Bu dönemde vergi gelirleri ise yüzde 10,9 oranında artarak
110 milyar 906 milyon liraya çıktı.
Bütçe
giderleri
Merkezi yönetim bütçe giderleri bu yılın ilk 5 ayında
geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 15,2 oranında artarak, 137 milyar 807
milyon olarak gerçekleşti. Personel giderleri, aynı dönemler itibarıyla yüzde
15,5 oranında artarak 35 milyar 495 milyon lira oldu. Sosyal güvenlik
kurumlarına devlet primi giderleri 2011 Ocak-Mayıs dönemine göre yüzde 12,2
oranında artışla, 5 milyar 962 milyon liraya ulaştı.
Yılın ilk 5 ayında
mal ve hizmet alım giderleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 2 oranında
arttı ve 9 milyar 957 milyon liraya ulaştı. Cari transferler 2011 Ocak-Mayıs
dönemine göre yüzde 15,1 oranında artarak, 52 milyar 343 milyon lira olarak
hesaplandı. Sağlık, emeklilik ve sosyal yardım giderleri için yapılan transfer,
bu yılın ilk 5 ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 17,3 artarak, 27
milyar 82 milyon liraya ulaştı.
Aynı dönemde sosyal güvenlik primi
işveren hissesinin 5 puanlık kısmının Hazine tarafından ödenmesi amacıyla
yapılan transfer tutarı ise 2 milyar 210 milyon lira olarak hesaplandı. 2012
yılı Ocak-Mayıs döneminde cari transferler içinde yer alan tarımsal destekleme
ödemeleri 4 milyar 967 milyon lira olarak gerçekleşti.
Mahalli idare
payları ise bu yılın ilk 5 ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 12,7
oranında artarak 10 milyar 621 milyon liraya ulaştı. Bu yılın ilk 5 ayında 5
milyar 338 milyon lira sermaye gideri, 775 milyon lira sermaye transferi
yapıldı. Borç verme giderleri 3 milyar 559 milyon lira oldu. Faiz giderleri 2012
yılı Ocak-Mayıs döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 16,8 oranında
artarak 24 milyar 378 milyon liraya ulaştı.
Bütçe
gelirleri
Bütçe gelirleri, bu yılın Ocak-Mayıs döneminde geçen
yılın aynı dönemine göre yüzde 15,1 artarak 119 milyar 385 milyon liradan, 137
milyar 375 milyon liraya çıktı. 2012 yılı Ocak-Mayıs dönemi vergi gelirleri
tahsilatı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 10,9 yükselerek 110 milyar 906
milyon lira oldu. Genel bütçe vergi dışı diğer gelirleri bu yılın ilk 5 ayında
geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 40,8 artışla 21 milyar 346 milyon liraya
ulaştı.
Aynı dönemde özel bütçeli idarelerin öz gelirleri 3 milyar 556
milyon, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri ise 1 milyar 567 milyon
lira olarak hesaplandı. Vergi türleri itibarıyla aynı dönemlerde banka ve
sigorta muameleleri vergisi yüzde 31,8, kurumlar vergisi yüzde 21, gelir vergisi
yüzde 17,4, damga vergisi yüzde 16,3, dahilde alınan katma değer vergisi yüzde
9,4, harçlar yüzde 9,3, özel tüketim vergisi yüzde 5,8, ithalde alınan katma
değer vergisi yüzde 1,3 ve diğer vergiler tahsilatı ise yüzde 15,5
arttı.
Öte yandan 31 Mayıs 2012 tarihi itibarıyla 6111 sayılı Kanun
kapsamında tahsil edilen genel bütçe vergi gelirleri, teşebbüs mülkiyet
gelirleri ile faiz, pay ve ceza gelirleri toplam tutarı 16 milyar 972 milyon
lira olarak belirlendi.
Kaynak: Dünya Gazetesi