Mehmet FİLOĞLU

İSTANBUL - Yıllardır beklenen intibak düzenlemesi geçen cuma Meclis'ten geçerek yasalaştı. 2000 yılından önce emekli olanların maaşlarında adaletsizliği sona erdirmeyi amaçlayan yasa ile yasa kapsamına giren 2.7 milyon emeklinin, 1.9 milyonunun maaşları 10 ila 339 lira yükselecek. Bu sayı refah payının yüzde 75 olarak belirlenmesiyle ortaya çıktı. Ek ücretlerin belirlenmesinde ise yatırılan prim gün sayısı ve yatırılan primin düzeyi baz alındı. Yüksek düzeyden ve uzun süre prim ödeyenler daha fazla fark alacak.

Maaş farkları 1 Ocak 2013'ten itibaren geçerli olacak ve geriye dönük bir ödeme yapılmayacak. 2012 zamları da dikkate hesaba katıldığında düzenlemenin bütçeye toplam maliyetinin yıllık 2.7 milyar lira olması bekleniyor. Yasanın en çok tartışılan kısımları ise 700 binden fazla kişiyi kapsam dışı bırakması, geriye dönük kayıplarla ilgili ödeme öngörülmemesi ve yürürlük tarihinin neredeyse 1 yıl öteye atılması olarak sıralanıyor.

Az günle düşük prim ödeyenler fark alamayacak

İntibak Yasası ile birlikte 2000 öncesi emekli olan 2.7 milyon kişinin emekli maaşı teker teker incelenecek ve zamlar belirlenecek. Hesaplama yapılırken prim gün sayısı ve prim düzeyi dikkate alınacak. Fazla gün ve yüksek prim ödeyenlerin farkı daha yüksek olacak. En üst gelir grubunda 9 binden fazla prim yatıran emeklilerin aylıklarında artış 339 lirayı bulacak. Yasaya göre 3600 gün prim ödeyenlerin sadece en üst 2 gelir grubundakiler fark alacak. Hesaplamaya göre diğer gruplardan prim yatıranların maaşının düşürülmesi gerekiyor. Ancak alınan kararla bu emeklilerin maaşlarında bir değişim olmayacak. Farkların bu şekilde hesaplanması yüksek düzeyde ve daha fazla gün prim ödeyenlere daha fazla maaşı öngörüyor ve daha önce yaşanan çarpıklığa son veriyor.

Fark, maaş bağlama sisteminin değişikliğinden kaynaklandı

Emekli maaşlarında ortaya çıkan adaletsizlik temel olarak, SSK'da maaş bağlama sisteminde yıllar içinde yapılan değişiklik nedeniyle gerçekleşti. Son olarak 1999 yılında kabul edilen bir yasa ile 1 Ocak 2000'den itibaren aylık hesaplama yöntemi değiştirildi. 2000 öncesi emekli aylıklarının aylık TÜFE artışına endekslenmesi sonucu büyük bir eşitsizlik oluştu. Bunun yanındaki başka müdahaleler eski ve yeni emekliler arasındaki makasın iyice açılmasına yol açtı. Yeni İntibak Yasası da bu makası kısmayı amaçlıyor. Yasa kapsamına emeklilerin dışında vefat eden emeklilerin eş ve çocuklarının yanı sıra malullük maaşı alanların da aylığı artırıldı.

1 milyon emekliye 100 liradan fazla artış

Yasaya göre fark alacak 1.9 milyon emekli için artış kırılımları: 207 bin emekli için 20 liranın altında, 293 bin emekli için 20-50 arası, 340 bin emekli için 50-100 arası, 471 bin emekli için 100-150 arası, 291 bin emekli için 150-200 arası, 258 bin emekli için 200-250 arası, 45 bin emekli için ise 250 lira ve üstü. Bu durumda 1 milyon 65 bin emeklinin maaşına 100 lira ve üzerinde zam yapılmış olacak. Yasa kapsamına 12 bin 186 Bağ-Kur emeklisi de giriyor. Onların maaşları da 6. basamaktan emekli olanlar için 27, 12. basamaktan emekli olanlar için 37, 18. basamaktan emekli olanlar için 75 ve 24.'den emekli olanlar için ise 118 lira.

2000 sonrası emekli olanlar için de düzenleme gerekiyor

İntibak Yasası'nı değerlendiren Gazi Üniversitesi İİBF Öğretim Üyesi ve DÜNYA Gazetesi Yazarı Prof Dr. Cem Kılıç, yasanın çıkmasının olumlu bir gelişme olduğunu, ayrıca refah payının dikkate alınmasıyla emekli maaşlarındaki adaletsizliklerin bir ölçüde ortadan kaldırıldığını söyledi. Bununla birlikte emekli aylıklarında yıllara göre de farklılık ortaya çıktığı için 2000 sonrası emekli olanlara yönelik de bir düzenlemenin yapılması gerektiğini savunan Kılıç, Bağ-Kurlular için ise 2000 öncesi emekli olanların da kapsama alınması gerektiğini belirtti. Yasanın hemen yürürlüğe girmesi için teknik altyapının hazır olduğunu kaydeden Kılıç, farkın ödenmesinin 2013'e bırakılmasını bu yılki bu yılki bütçeyi bozmama isteğinden kaynaklandığını, bununla birlikte farkın hemen ödenmeye başlanmasının daha doğru olacağını dile getirdi.

AYLIK ARALIKLARINA GÖRE SİGORTA KOLLU BAZINDA FAYDALANAN KİŞİ SAYILARI VE FAYDALANMA ORANLARI  (2012 Ocak)