Çalışma hayatında en çok karşılaşılan sorunların başında kıdem ve ihbar tazminatı geliyor. İşte iki tazminatla ilgili bilinmesi gerekenler...
Çalişanlara hak etmeleri halinde ödenen tazminat türlerinden biride ihbar tazminatı. Bir işçinin ihbar tazminatına hak kazanabilmesi için işyerinde belirsiz süreli iş sözleşmesiyle çalışması ve iş sözleşmesinin işveren tarafından haksız olarak sonlandırılması gerekiyor. İş sözleşmesini haklı veya haksız olarak kendisi sona erdiren işçi ihbar tazminatına hak kazanamıyor.
2-8 HAFTA ARASINDA
İhbar tazminatı çalışanın kıdemine göre belirleniyor. İş sözleşmeleri;
-İşi altı aydan az sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak iki hafta sonra,
-İşi altı aydan birbuçuk yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak dört hafta sonra, İşi birbuçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak altı hafta sonra, İşi üç yıldan fazla sürmüş işçi için, bildirim yapılmasından başlayarak sekiz hafta sonra, sona erdirilmiş sayılır. Bu süreler en az olup imzalanan sözleşmelerle artırılabilir. Örneğin kıdemi bir yıl olan işçi için altı haftalık yerine sekiz haftalık ihbar süresi öngörülebilir.
PEŞİN ÖDEMESİ GEREK
Bildirim şartına uymayan taraf, bildirim süresine ilişkin ücret tutarında tazminat ödemek zorundadır. İşveren bildirim süresine ait ücreti peşin vermek suretiyle iş sözleşmesini sonlandırabilir. İhbar tazminatının hesaplanmasına esas olan ücrete ek olarak işçiye sağlanmış para veya parayla ölçülmesi mümkün sözleşme ve kanundan doğan menfaatler de eklenir.
HER YIL İÇİN BİR MAAŞ
Kıdem tazminatı; kanunda belirtilen asgari bir çalışma süresini dolduran işçinin iş sözleşmesinin kanunda sayılan nedenlerden biriyle son bulması halinde, işverence işçiye ya da mirasçılarına ödenen paradır. İşçinin işe başladığı tarihten itibaren hizmet akdinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir.
İstifa edenlere belli şartlarda veriliyor
İşçiler bir işyerinde veya aynı işverene ait değişik işyerlerinde en az bir yıl çalışmış olmak koşuluyla iş sözleşmelerinin: İşveren tarafından İş Kanunu’nun 24. maddesinde belirtilen ahlak ve iyi niyet kuralları ve benzeri sebepler dışında, İşçi tarafından 4857 sayılı Kanunun 25. maddesinde belirtilen ahlak ve iyi niyet kuralları, zorlayıcı nedenler ve sağlık nedenleriyle, Muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyla, Emekli aylığı
bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleriyle işten ayrılmaları nedeniyle, feshedilmesi, Kadın işçinin evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile iş sözleşmesini sona erdirmesi, İşçinin ölümü sebebiyle iş sözleşmesinin son bulması hallerinde, işçiler kıdem tazminatı almaya hak kazanır.
Son ücret üzerinden hesaplanır
KIDEM tazminatının hesaplanması, son ücret üzerinden yapılır. İşçiye sağlanmış para ve parayla ölçülmesi mümkün iş sözleşmesi ve kanundan doğan menfaatler de göz önünde tutulur. Geçen her tam yıl için işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir. Bir yıldan artan süreler için her ay 2.5 gün hesap edilir. Bir aydan az çalışma süreleri için ise orantılı olarak 2.5 gün esas alınarak hesaplama yapılabilir.
Tavan 3.438 lira
Kıdem tazminatı tavanı memur maaş katsayısındaki artışa göre değişmektedir. Buna göre 01.01.2014-31.12.2014 dönemi için kıdem tazminatının tavanı 3.438,22 TL’dir. İşçilerin bir yıllık kıdem tazminatı miktarı kıdem tazminatının tavanını geçememektedir.
10 yılda başvuru yapmalı
Tazminatını alamayan işçi işten ayrılma/çıkarılma tarihinden itibaren 10 yıl içerisinde dava açması gerekiyor. Kıdem tazminatının zamanında ödenmemesi halinde mevduata uygulanan en yüksek faiz üzerinden gecikme faizi uygulanır.
Kaynak: SGK Rehberi