İSTANBUL - Kıdem tazminatını bir fonda toplayıp ödemelerin bu fondan
yapılmasına yönelik kanun taslağı hazılandı. Taslağa göre işçiler işten atılsa
da kendi ayrılsa da 15 yılı doldurmadan kıdem tazminatına dokunamayacak. Artık
askere giden erkekler veya evlenen kızlara da kıdem tazminatı ödenmeyecek. 15
yıl sigortalılık süresini dolduran ve adlarına 3 bin 600 gün (10 yıl) prim
yatırılanlar ise tazminatın yarısını istedikleri zaman çekebilecek. İkinci ve
sonraki kullanımlarda ise bin 800 gün prim yatırılması zorunlu. Tazminatın
tamamına ise emekli olanlar ve malullük aylığı bağlananlar sahip olacak. İşçinin
ölümü halinde fonda biriken tutarın tamamı mirasçılarına
ödenecek.
Taslağa göre Kıdem Tazminatı Fonu’nun geliri çalışanların
brüt maaşı üzerinden işverenlerin ödeyeceği yüzde 4’lük paydan oluşacak.
İşçilerden herhangi bir kesinti olamayacak. Devlet de herhangi bir pay
koymayacak. Ancak yüzde 4’lük pay işverenlere ağır yük getireceği için bu payın
neredeyse yarısı İşsizlik Sigortası Fonu’ndan kaydırılacak. Şimdiye kadar
İşsizlik Fonu’na işçiler adına yüzde 2’lik pay yatırılan işverenin bu payı yüzde
yarıma inecek. Böylece Kıdem Tazminatı Fonu’nun işverene maliyeti gerçekte
işçinin maaşının yüzde 2.5’i düzeyinde olacak. Bu ise İşsizlik Sigortası Fonu
gelirlerini önemli ölçüde azaltacak. Taslağa göre Kıdem Tazminatı Fonu, Bireysel
Emeklilik Sistemi’ni de (BES) yöneten Emeklilik Gözetim Merkezi tarafından
yönetilecek.
Fon emeklilik şirketlerine yatırılacak. Fonları ise BES’i de
yöneten portföy yönetim şirketleri yönetecek. Fon seçimini işçi özgürce
yapabilecek. İşveren fonun yatırılacağı emeklilik şirketini
seçecek.
Tazminata vergi geliyor
Taslağa göre
kıdem tazminatının yarısının ya da tamamının çekilmesi halinde yapılan ödemeler
içinde fonda biriken paranın faizi menkul sermaye iradı sayılacak ve vergi
kesintisi yapılacak. Taslakta işverenin ödediği prim vergi dışı bırakılırken,
fonda değerlenen paranın faizi veya getirisi vergi dışı bırakılmıyor. Gelir
Vergisi Yasası’nın 94’üncü maddesine göre bu oran yüzde 25. Fakat oranı Bakanlar
Kurulu’nun indirme veya yükseltme hakkı var. Böylece şimdiye kadar ihbar
tazminatında olan vergi kıdem tazminatına da getirilmiş
olacak.
İşveren belge düzenlemek zorunda
Şirket,
talep etmeleri ve şirket tarafından belirlenecek işlem ücretini ödemeleri
şartıyla işçi veya işverene tahakkuk eden prim ve buna ilişkin nema geliri,
tahsil edilen prim ve buna ilişkin nema geliri ile aradaki farkların
gösterildiği bir belge düzenlemekle yükümlü olacak.
İş sözleşmesinin,
işçinin hak kazanma sürelerini doldurmadan sona ermesi halinde işçi, varsa
tahakkuk eden prim ile tahsil edilen prim farkını ve bu farka ilişkin nema
gelirini bireysel kıdem hesabına yatırılması şartıyla işvereninden talep
edebilecek.
İşçi isterse borsada
değerlenecek
Bireysel kıdem hesabındaki birikimlerin hangi
yatırım aracı vasıtasıyla değerlendirileceğine işçi karar verecek. Örneğin
isterse borsa ağırlıklı bir fonda veya altın ağırlıklı fonda değerlenecek.
İşçinin, bu yönde bir tercih beyan etmemesi halinde söz konusu birikimler,
asgari yüzde 40 oranında Hazine Müsteşarlığı’nca ihraç edilen kamu borçlanma
araçlarını veya kira sertifikalarını içeren. bir fonda
değerlendirilecek.
10 yıl boyunca unutanın hakkı
yanacak
Kıdem tazminatı tutarının tamamının çekilmesine hak
kazanıldığı tarihten itibaren 10 yıl içinde şirkete başvurarak kıdem
tazminatının ödenmesini talep etmeyen işçi veya kanuni mirasçılarının hakkı
zamanaşımına uğrayacak. Zamanaşımına uğramış tutar şirket tarafından 15 işgünü
içinde Maliye Bakanlığı Merkez Saymanlık Müdürlüğü hesabına
aktarılacak.
15 YILDAN ÖNCESİ İÇİN
TEK YOL EV SATIN ALMAK
Çalışanlar ev satın almak için
fonda biriken parasının yarısını çekebilecek. Birçok çalışanın fondaki paraya
dokunabilmesinin tek yolu da ev satın almak olacak. Ev satın alırken çekilen
paranın faizi için de vergi kesintisi yapılacak.
Kaynak: Dünya Gazetesi