Naki BAKIR
ANKARA - Küresel ekonomideki daralma paralelinde bu yılın tümünde Türkiye
ekonomisinde yavaşlama ve büyüme oranında belirgin bir düşüş beklenirken, imalat
sanayiinin üretim, satışlar ve istihdamda yılın 2. çeyreğine ilişkin beklenti ve
öngörüleri, ilk çeyreğe göre çok daha iyimser bir tabloya işaret ediyor.
Merkez Bankası’nın imalat sanayiinde gerçekleştirdiği iktisadi yönelim
anketi, işyerlerinin 2. Çeyreğe ilişkin üretim planlarını, ekonomide daralma
değil canlılığın süreceği beklentisine göre oluşturduklarını gösteriyor.
DÜNYA’nın anket kapsamındaki veri setinden yararlanarak yaptığı
belirlemelere göre, imalat sanayiinde, ilk çeyrekte üretimini artırdığını
bildiren işyerlerinin toplam üretimdeki payı yüzde 25.8’de kalırken,
siparişlerde beklenen artış paralelinde ikinci çeyrekte üretim hacmini büyütmeye
hazırlananların oranı yüzde 44.8’e ulaşıyor. Üretimi kısan işyerlerinin ilk
çeyrekte yüzde 24.6 olan oranının da ikinci çeyrekte yüzde 7.9’a gerilemesi
bekleniyor. Toplam üretimin yüzde 47.3’ünü gerçekleştiren işyerleri ise ikinci
çeyrekte üretim hacmini, önceki üç aydaki düzeyde tutmayı planlıyor.
Talepte artış beklentisi
Sanayicilerin üretimi artırma eğiliminde, talep artışının süreceği
beklentisi etkili oldu. Toplam üretimdeki payı yüzde 25.9 olan işyerleri ilk
çeyrekte siparişlerinin arttığını bildirirken, ikinci çeyrekte artış
bekleyenlerin oranı yüzde 48.3’e ulaştı.
Ankete göre sanayiciler, ikinci çeyrekte hem iç hem dış talepte ciddi bir
canlanma bekliyor. İlk çeyrekte iç piyasadan siparişlerin arttığını bildiren
yüzde 21’lik kesime karşılık, ikinci çeyrekte artış bekleyenlerin oranı yüzde
47.4’e ulaşıyor. Yüzde 29.8’lik bir kesim ilk çeyrekte ihracat siparişlerinin
arttığını bildirirken, ikinci çeyrekte artış bekleyenlerin oranının ise yüzde 44
olduğu dikkati çekiyor.
İstihdam artışı sürecek
İşyerleri içinde toplam üretimin yüzde 19.3’le yaklaşık beşte birini
gerçekleştiren kesim gelecek üç ayda yeni eleman alımları yoluyla istihdam
artışı öngörüyor. Toplam üretimin yüzde 74’le çok büyük bir bölümünü
gerçekleştiren işyerleri de mevcut istihdam düzeyini korumayı planlıyor. Gelecek
üç ayda çalışan sayısını azaltmaya hazırlanan işyerlerinin oranı ise sadece
yüzde 6.7’de kalıyor.
Maliyetlerde artış yavaşlayacak
İşyerlerinin üretim değeri ağırlıklı olarak yüzde 54.2 ile oldukça yüksek
orandaki bir bölümünün, üretimde birim maliyetlerin ilk çeyrekte arttığını
bildirdi. Maliyetlerde ikinci çeyrekte artış bekleyenlerin oranı ise yüzde
30.3’le çok daha düşük çıktı. İşyerlerinin üretim değeri ağırlıklı olarak yüzde
59.3’ü ikinci çeyrekte birim maliyetlerinde değişme beklemezken, yüzde 10.4’lük
kesimin ise düşüş beklentisi içinde olduğu belirlendi.
Maliyetlere ilişkin beklentilerin fiyatlama davranışına da yansıdığı
gözlendi. Birim maliyetlerindeki artış bekleyenlere paralel olarak, ikinci
çeyrekte satış fiyatlarını artırma eğilimindeki işyerlerinin oranı da yüzde
26.1’e düşüyor. Buna karşılık yüzde 67.7 ile üretimin üçte ikisini
gerçekleştiren işyeri fiyat düzeyini koruma eğiliminde bulunuyor. Yüzde 6.2’lik
bir kesim ise fiyat indirimine gitmeyi planlıyor.
Kaynak: Dünya Gazetesi