Bakanlığın çalışmasına göre, alt işverenlik tanımını
daha anlaşılır hale getirilecek, yardımcı işlerin tamamı alt işverene
verilebilecek.
ANKARA - Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, alt işverende çalışan
işçilerin sorunlarını çözmek için çalışma başlattı. Buna göre, alt işverenlik
tanımını daha anlaşılır hale getirilecek, yardımcı işlerin tamamı alt işverene
verilebilecek. Muvazaa (danışık) kavramı ve iş müfettişlerinin muvazaa tespiti
yapma yetkisi kaldırılacak, kanuna aykırılığa iş mahkemeleri karar
verecek
.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, alt işverenliğe ilişkin bazı
düzenlemeler yapmayı planlıyor. Bu kapsamda, işçi ve işveren temsilcileri ile
iki kez bir araya gelen Bakan Faruk Çelik, toplantılarda öncelikle taşeron
işçilerin taleplerini taraflarla paylaştı.
Bakanlık, alt işverende çalışan işçilerin dile getirdiği temel sorunları
ile bunların çözümüne ilişkin önerilerini de işçi ve işveren temsilcilerine
sundu. Buna göre, taşeronda çalışan işçiler, öncelikle İş Kanunu'nun 2.
maddesinde alt işverenliğin net olarak tanımlanmasını istedi. Alt işveren
yanında çalışan işçiler, yıllık ücretli izin sorununun çözülmesini, ücretlerinin
tam ve zamanında ödenmesinin yasal güvence altına alınmasını, ikramiyeler ile
döner sermaye oranlarının netleştirilmesini talep etti. Taşerondaki işçilerin
banka promosyonlarından yararlanabilmesi yönünde çalışma yapılmasını isteyen
işçilerin diğer talepleri şöyle:
"-Kıdem tazminatı sorunu, fonlu sisteme geçilerek çözülmeli.
-İhale sürecinde, çalışanlara iş güvencesi verilmesi hususu
değerlendirilmeli
-Süreklilik arz eden işlere ilişkin sözleşmeler 2-3 yıl gibi daha uzun
sürelerle yapılmalı.
-Taşeronda çalışanların toplu iş sözleşmesinden yararlanması ve örgütlenme
mücadelesi desteklenmeli.
-Fazla çalışma ücretlerinin ödenmemesi ile tatil günlerindeki çalışmaya
ilişkin zamlı ücretlere ilişkin sıkıntılar çözümlenmeli.
-Babalık izni ve süt izni konuları çözüme yönelik olarak gözden
geçirilmeli.
-İş Kanunu'nun 2. maddesindeki değişiklik sonrasında muvazaa sayılmayacak
mesleki risk taşıyan bazı işlerde çalışan alt işveren işçileri olacaksa bunlara
yönelik yıpranma payı düzenlemesi yapılmalı.
-Kıyafetlerin seçiminin nasıl olması ile ilgili bir düzenleme
yapılmalı.
-Askerlikten dönüşte işsiz kalma sorununun çözümüne ilişkin çalışma
yapılmalı."
"Taşeronda çalışanların tüm ve düzenli ücret almaları sağlanacak"
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, işçi ve işveren temsilcileri ile
yapılan toplantılarda, alt işverenliğe ilişkin yapılması planlanan düzenlemeleri
de paylaştı.
Bazı ihalelerin kısa süreli yapılması nedeniyle işçilerin her yıl işini
kaybetme korkusu yaşadığından yola çıkan Bakanlık, bazı ihalelerin süresini 3
yıla çıkarmayı planlıyor. Buna göre, niteliği gereği süreklilik arz eden
hizmetlerin temimine yönelik ihaleler, 3 yıllık bir süre için yapılacak ve
böylece alt işverenlik uygulamasına düzen getirilecek. Kamu kurum ve
kuruluşları, ihale bazında daha kısa süreler belirleyebilecekler.
Alt işverenlikle ilgili diğer mevcut uygulamalar ile Bakanlığın yapmayı
planladığı düzenlemeler ile şöyle:
"-Mevcut durumda alt işverenlik tanımı karışık. Düzenleme ile alt
işverenlik tanımı daha anlaşılır hale getirilecek. Yardımcı işlerin tamamı alt
işverene verilebilecek. Asıl işin, alt işverene verilmesi konusunda sosyal
tarafların görüşleri doğrultusunda daha açık ve net bir tanım yapılacak.
-İş müfettişleri, belli hallerde muvazaa kararı verebiliyor. Müfettiş
raporunda muvazaa tespitine 6 iş günü içinde dava açılabilse de temyiz hakkı
bulunmuyor. Düzenleme ile muvazaa kavramı ve iş müfettişlerinin muvazaa tespiti
yapma yetkisi kaldırılacak. Kanuna aykırılığa iş mahkemeleri karar verecek.
Mahkeme kararlarının temyiz yolu açık olacak.
-Muvazaanın tespiti halinde, işçi başlangıçtan itibaren asıl işverenin
işçisi sayılıyor. Bu durum, özellikle işçi kadrosu olmayan ya da kadroya
atanmada belirli şartları arayan kamu kurum ve kuruluşları için soruna neden
olabiliyor. Yapılacak yeni düzenleme ile mahkemenin kanuna aykırılığa karar
vermesi halinde alt işveren işçisinin ücret ve sosyal hakları asıl işverenin
emsal işçisi ile aynı hale getirilecek.
-Mevcut durumda, kıdem tazminatına hak kazanılmasında dikkate alınan aynı
işverene bağlı çalışma süresi nedeniyle işçiler bu haktan yararlanamıyor.
Bireysel kıdem tazminatı hesabı sistemine geçilmez ise yapılacak düzenleme ile
kamuda alt işveren yanında çalışan işçilerin kıdem tazminatları güvenceye
alınacak. Alt işveren, kıdem tazminatını ödedikten sonra ilgili kurumdan geri
alabilecek. İşçi ücretinin 12'de 1'i hak edişten kesilerek fonda biriktirilecek
ve işçiye ödenecek.
-Mevcut durumda işçiler ücretlerini tam ve düzenli alamıyor. Asıl
işverenin, alt işverenin işçisine ücretini ödeyip ödemediği kontrol etme
yükümlülüğü bulunmuyor. Düzenleme ile taşeronda çalışanların tam ve düzenli
ücret almaları sağlanacak. İşverenin, alt işverene veya yükleniciye verilen her
türlü işte işçi ücretlerinin ödenip ödenmediğini aylık olarak kontrol edecek,
ödenmeyen ücret varsa işçinin banka hesabına yatırılacak. İşçinin ücret alacağı,
teminat ve hak edişler ile işverenin üçüncü kişiye borçları nedeniyle
yürütülecek işlemlerde korunacak.
-Alt işverende çalışan işçiler her yıl işverenin değişmesi nedeniyle yıllık
ücretli izne hak kazanamıyor. Yapılacak düzenleme ile taşeronda çalışan işçinin
aynı işyerinde ilk işe girdiği tarih esas alınacağından, alt işveren değişse
dahi işçi yıllık ücretli izne hak kazanabilecek.
-İş sağlığı ve güvenliği birlikte sorumluluk kapsamında ancak alt işverene
verilen işlerde iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine gereken önem verilmiyor. Bu
nedenle yeni düzenleme, asıl işverene, alt işverenin iş sağlığı ve güvenliği
tedbirlerini alıp almadığını gözetmek ve denetlemek yükümlülüğü getirecek."
Kaynak:Dünya Gazetesi