2011 bütçe açığı öngörülerin çok altında kaldı. Başlangıçta
33.5 milyar, daha sonra 22.2 milyar lira olarak öngörülen açık 17.4 milyar lira
oldu. 'Yeniden Yapılandırma'nın gelirleri pozitif etkilediği yılda, faiz
ödemelerindeki düşüş de bütçe performansında etkili oldu.
Naki
BAKIR
ANKARA -
2011 yılında, faiz ödemelerindeki düşüş toplam bütçe giderindeki artışı
frenlerken, büyük bölümü tüketimden alınan vergi tahsilatındaki hızlı artış
bütçe gelirlerinde daha hızlı bir büyüme sağladı. Bu gelişmeye bağlı olarak
bütçe açığı önceki yıla göre yüzde 56.5 düşüşle 17.4 milyar liraya gerileyerek
beklentilerin çok altında çıktı.
Maliye
Bakanı Mehmet Şimşek'in açıkladığı 2011 yılı bütçe verilerine göre geçen yılın
tümünde merkezi yönetim bütçe gelirleri 2010'a oranla yüzde 16.4 artarak 295
milyar 862.4 milyon, bütçe harcamaları ise yüzde 6.4'lük bir artışla 313 milyar
301.8 milyon lira oldu. Böylece 2010 yılında 40 milyar 81.3 milyon lira olan
merkezi yönetim bütçe açığı, 2011'de yüzde 56.5 küçülerek 17 milyar 439.4 milyon
liraya indi. Geçen yıl bütçe açığı, hedef ve tahminlerin çok altında
gerçekleşti.
2011 yılı
bütçe açığı başlangıçta 33.5 milyar lira olarak öngörülmüş, 2012 projeksiyonları
kapsamında ise söz konusu açığın 22 milyar 230 milyon lira düzeyinde
gerçekleşeceği tahmin edilmişti.
Vergide
hızlı artış
Geçen yıl
vergi gelirlerindeki artışın, harcamalara göre daha yüksek çıkmasında,
özellikle, toplamda en büyük ağırlığı oluşturan vergi tahsilatındaki başarılı
performans etkili oldu. Vergi gelirleri önceki yıla göre yüzde 20.5 artışla 253
milyar 765.4 milyon lira oldu. Vergi gelirinde önceki yıla göre net 43 milyar
205 milyon liralık artış kaydedildi. Vergi gelirlerinin, merkezi yönetim bütçe
geliri içindeki payı yüzde 82.8'den yüzde 85.8'e yükseldi.
Geçen yıl
vergi dışında ayrıca 19 milyar 492.2 milyon liralık faiz, pay ve ceza geliri, 9
milyar 54.2 milyon liralık teşebbüs ve mülkiyet geliri, 2 milyar 453.5 milyon
liralık sermaye geliri, 1 milyar 276.2 milyon liralık bağış, yardım ve özel
gelir ile alacaklardan 335.3 milyon liralık tahsilat gerçekleştirildi. Bu
gelişmelerle genel bütçe gelirleri yüzde 16.4 oranındaki artışla 286 milyar
376.8 milyon liraya ulaştı. 2011 yılında, özel bütçeli idarelerin öz gelirleri
yüzde 16.7 artışla 7 milyar 390.2 milyon, düzenleyici ve denetleyici kurumların
gelirleri de yüzde 10.7 artışla 2 milyar 95.5 milyon lira
oldu.
Faiz
ödemelerinde düşüş
Geçen yıl
bütçe harcamaları kapsamında faiz ödemeleri ise yüzde 12.6 düşüşle 42 milyar 212
milyon liraya geriledi. Faiz ödemelerinin toplam bütçe giderleri içinde 2010
yılında yüzde 16.4 olan payı, 2011'de yüzde 13.5'e indi. Bütçe performansı
açısından önemli bir gösterge olan faiz ödemelerinin vergi gelirlerine oranı da
yüzde 22.9'dan yüzde 16.6'ya geriledi.
Rekor
faiz dışı fazla
Bütçede faiz
dışı harcamalar da gelir cephesindekine göre çok daha düşük bir artış gösterdi.
Toplam faiz dışı harcama yüzde 10.2'lik bir artışla 271 milyar 89.8 milyon lira
oldu. Bu gelişmeyle faiz dışı bütçe fazlası geçen yıl yüzde 201.5 oranındaki
rekor bir büyümeyle 24 milyar 772.7 milyon liraya ulaştı.
Geçen yıl
merkezi yönetim bütçesinin faiz dışı harcamaları kapsamında en büyük bölümü
oluşturan cari transferler yüzde 8.1 artışla 110 milyar 75.2 milyon liraya
ulaştı. Personel giderleri yüzde 17 artışla 72 milyar 903.9 milyon, bununla
bağlantılı olarak sosyal güvenlik kurumlarına prim ödemesi de yüzde 16.1 artışla
12 milyar 847.4 milyon lira oldu. 2011 yılında mal ve hizmet alımları yüzde 11.2
artışla 32 milyar 448.1 milyon liraya ulaştı. Yatırım harcamaları kapsamında
sermaye giderleri yüzde 18 artışla 30 milyar 696.9 milyon lira olurken, sermaye
transferleri yüzde 0.5 azalarak 6 milyar 737.5 milyon liraya geriledi. Geçen yıl
bütçede borç verme kalemi ise yüzde 39.2 küçülerek 5 milyar 380.9 milyon lira
oldu.
Kaynak: Dünya Gazetesi