İstanbul’dan okurumuz İhsan ÖZTEMEL soruyor: “Bünyamin bey, üniversitemizin Eğitim Bilimleri Fakültesinin öğrenci işlerinde çalışıyorum. Yabancı öğrencilerin sigortalılıkları için çok uğraştık zamanında. Şimdi SGK yeni bir uygulamaya başladı. Bize yine bir ceza çıkar mı yabancı öğrencilerin sigortası ile ilgili? Ne yapmamız gerekiyor? Yabancı öğrenciler nasıl sigortalı olup, hastaneden faydalanacak? Bizim onların sigortalı olup olmadığını takip etmemiz gerekir mi? Ayrıntılı açıklarsanız sevinirim.”
Sayın okurum, ülkemizde son yıllarda doksan dokuz yeni üniversite açıldı, her ilde bir üniversite hedefine ulaşıldığı gibi başta büyük iller olmak üzere akademik alandaki kurumların sayısı da katlandı.
Birçok üniversitede eğitimin kalitesi henüz düşük olsa da eğitim hizmetlerinde hızlı bir yaygınlaşma gözlemleniyor.
Bu gelişme ile paralel olarak yabancı uyruklu öğrencilerin de eskisine oranla oldukça arttığını görmekteyiz. Küresel projeksiyonlar, ilerleyen yıllarda ülkemizin bölgesi açısından bir eğitim merkezi olabileceğini gösteriyor.
Yabancı öğrencilerin ülkemize geldikten sonra sağlık hizmetlerinin nasıl karşılanacağı, halk arasındaki tabiri ile nasıl sigortalı olacakları ise çokça tereddütlere ve uygulama karışıklıklarına neden olabiliyor.
Üniversitelerin kayıtları yakın bir zamanda sona erdiği için bu konu şu sıralarda gündemde.
Son SGK uygulamaları doğrultusunda yabancı öğrencilerin sigortalılığının nasıl olduğunu ayrıntılı olarak açıklayalım.
Yabancı Öğrenciler GSS’li Sayılıyor
Bilindiği üzere ülkemiz 2012 yılının başından itibaren Genel Sağlık Sigortası (GSS) uygulamasına başladı.
Genel Sağlık Sigortası sistemi ile ülkedeki tüm vatandaşların ve yerleşik yabancıların sağlık hizmetlerine kolayca ve güvenli bir şekilde ulaşması hedeflendi.
İşte bu doğrultuda GSS kapsamına alınan kesimlerden birini de yabancı kökenli öğrenciler oluşturuyor.
Buradaki Yabancı kavramını Türkiye mevzuatına göre başka bir ülkenin vatandaşı ve tabisi olan kişileri ifade edecek şekilde söylüyoruz.
Yabancı bir ülkenin vatandaşı oluk Türkiye’deki bir üniversiteye okumaya gelen öğrencilerin GSS kapsamında sağlık hizmeti alabilme hakları var.
Daha Önce Üniversiteler Bildiriyordu
SGK daha önce yabancı öğrencileri sigortalı yapmak konusunda kayıt yaptırdıkları öğretim kurumlarını ve üniversiteleri sorumlu tutuyordu. Eğer yabancı öğrencilerin sigortalılık bildirimi zamanında yapılmaz ise bu kez de üniversitelere idari para cezası kesiliyordu.
Bu sistem üniversiteler açısından ciddi sıkıntılara neden olmakta idi.
İlk olarak, zaten iş yükü içerisinde yoğun çalışan öğrenci işleri birimleri teknik bir uzmanlık gerektiren SGK bildirimleri konusunda yeterli deneyime sahip olmadıklarından cezalı duruma düşüyorlardı.
İkinci olarak da, yabancı uyruklu öğrencilerin sigortalı olmaları için kullanılan Yabancı Kimlik Numarasını almadıkları, aldıktan sonra bunu öğrenci işlerine bildirmedikleri, belgelerini ve bilgilerini eksik ibraz ettikleri görülüyordu.
Bu da üniversitelerin öğrenci işlerinin yine istemeden SGK karşısında cezalı duruma düşmesine neden oluyordu.
Üstelik bu şekilde sigortalı yapılamayan öğrenciler sağlık hizmeti alamamakta idi.
Üç Aylık Sürede Öğrenci Kendisi Bildiriyor
SGK bu sistemi, 5510 sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin yedinci fıkrasında 6486 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik ile 2013 yılında değiştirdi.
Buna göre 29 Mayıs 2013 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yabancı öğrencilerin sigortalılık bildirimleri üniversitelerden alındı, öğrencilerin kendilerinin GSS bildirimi yapması esası getirildi.
Buna göre ülkemizde öğrenim gören bütün yabancı uyruklu öğrencilerin, öğrenim gördükleri okullara ilk kayıt yaptırdıkları tarihten itibaren üç ay içerisinde öğrenim gördükleri yerdeki sosyal güvenlik il müdürlüğü/sosyal güvenlik merkezine yazılı talepte bulunmaları hâlinde genel sağlık sigortalısı tescil işlemlerinin yapılmasına başlandı.
Yabancı uyruklu öğrencilerin ülkemize geldikten sonra adaptasyon sorunu yaşayabilecekleri, usulleri öğrenmelerinin zaman alacağı düşünülerek “üç ay” gibi geniş bir zaman dilimi getirilmesi de yararlı oldu.
Yabancı Öğrenciler Ne Kadar Ödüyor?
Bu şekilde sigortalı olacak yabancı uyruklu öğrencilerin okulların bulunduğu yerdeki SGK birimine başvururken tek yapmaları gereken ise bir dilekçe yazmak.
Dilekçe ekine de ilk kayıt tarihlerini gösteren bir öğrenci belgesi eklemeleri yetiyor. Başka bir belge ibraz etmelerine de gerek bulunmuyor.
Bu şekilde başvuran öğrenciler yazılı talepte bulundukları tarihi takip eden gün itibariyle bir yıllık genel sağlık sigortalılıkları yapılmaktalar. Başka bir deyişle bir yıllık GSS primleri kendilerinden alınarak bir yıl boyunca sağlıktan yararlanma hakları tanınıyor.
Bu şekilde genel sağlık sigortası tescilleri yapılan yabancı uyruklu öğrenciler, asgari ücret üzerinden hesaplanan genel sağlık sigortası primini kendileri ödüyorlar.
Öğrencilerin Primleri Çok Düşük
Kendileri ödüyorlar ama bu bedel alacakları sağlık hizmetlerinin genişliği karşısında oldukça düşük bir tutar.
1 Temmuz 2014 ile 31 Aralık 2014 tarihleri için bu tutar aylık 45,36 TL. Öğrencinin priminin yıllık tutarının tamamı ise 544 TL 32 Kuruş.
Bu rakam özellikle Avrupa veya gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerden gelen öğrenciler için komik denecek ölçüde düşük bir rakam.
Bu şekilde GSS’li olan öğrenciler SGK’ca sağlanan sağlık hizmetlerinden ayni vatandaşımız olan GSS’liler gibi yararlanabiliyor, hastaneye gidip ilaç alabiliyor.
Kendi ülkelerinde birkaç hafta bile sağlık hizmeti alamayacakları birkaç yüz dolar gibi bir tutara bir yıl tüm sağlık hizmetlerini alabilen öğrencilerin “Türkiye sosyal devletmiş” dediklerini duyuyoruz sık sık.
Diğer taraftan, tescili yapılan yabancı uyruklu öğrencilerin genel sağlık sigortalılıkları işe girip çalışmaya başlamaları halinde veya 5510 sayılı Kanunda belirtilen nedenlerle sona eriyor.
Öğrenciler Özel Sigortayı da Tercih Edebilir
Her ne kadar yabancı öğrenciler GSS’li olabilse de, yeni sistem öğrencilere bir anlamda tercih hakkı da sundu.
Öğrenciler öğrenim görecekleri okullara ilk kayıt yaptırdıkları tarihten itibaren, genel sağlık sigortalısı olmak için SGK’ya başvurmaz ise zorunlu olarak GSS’li yapılmıyor. Bunun süresi ise belirttiğimiz üzere üç ay.
GSS için üç aylık süre içerisinde yazılı talepte bulunmayan yabancı uyruklu öğrenciler, öğrenimleri süresince bir daha genel sağlık sigortası yapılmıyor. Yani GSS’li olma hakları düşüyor.
Bu şekilde öğrenim gören öğrenciler isterlerse hiç sigortalı olmadan hasta olduklarında ceplerinden ödeyerek sağlık hizmeti almayı tercih edebilir yahut da özel şirketlerden sağlık sigortası satın almayı tercih edebilir.
Ancak SGK’nın verdiği hizmetlerin karşılığında aldığı prim oranının düşüklüğü dolayısıyla tüm yabancı öğrencilere SGK sigortalısı olmayı tercih etmelerini tavsiye etmekteyiz.
Üniversitelerde kayıt dönemi yakın bir zamanda bittiğinden ötürü, bu şekilde sağlıktan yararlanmak isteyen yabancı öğrencilere üç aylık süreyi kaçırmamalarını önemle hatırlatalım….
Kaynak: İnternethaber.com