1- AVANS ALMAK TEK BAŞINA KDV DOĞURAN BİR OLAY DEĞİLDİR:

 

KDV kapsamına giren işlemlerde KDV’yi doğuran ana olay, (fatura ve benzeri belge daha önce düzenlenmemişse) malın teslim edilmesi veya hizmetin tamamlanmasıdır.

Fatura veya benzeri belge-malın tesliminden veya - hizmetin ifasından önce  düzenlenmişse KDV, bu belgelerin düzenlenmesine bağlı olarak doğar (KDV Kanunu  Md.10).

 

Şayet  henüz başlanmamış veya tamamlanmamış bir hizmetin bedeline mahsuben AVANS alınmışsa, alınan avans karşılığında fatura veya benzeri belge verilmediği takdirde, avans alınması olayı KDV doğuşuna neden olmaz. Fatura ve benzeri belge düzenlemesi mecburiyeti ise yine hizmetin tamamlanmasına  bağlı olarak ortaya çıkar. Avans almak, fatura düzenlenmesi zorunluluğu ve KDV doğurmaz.(VUK Md.229) Avans makbuzu ise fatura sayılmaz.

 

Avans, bir mal teslim edilmeden veya hizmet başlamadan önce alınan paradır. Hizmetin devamı sırasında alınan ve hizmetin tamamlanmış kısmına nazaran yüksek tutarda olan tahsilatlar da avanstır. Bu paranın yüksek miktarda oluşu, hatta KDV yi de kapsayacak şekilde (% 100) oluşu avans niteliğini ortadan kaldırmaz.

 

ÖRNEK:

 

Yurtiçi tur düzenleyen bir anonim şirket bir tatil köyünde, haftalık konaklama ücretini KDV dahil 1.300.000.000 lira  olarak belirlemiş ve bu ücretin tümünü, konaklamadan iki ay önce nakden ödemesi nedeniyle müşterisine % 10  indirim uygulamıştır.

 

Şirketin bu kapsamda yaptığı iskontolu konaklama ücreti (avansı) olan 1.170.000.000 TL’lik  tahsilat, ücretin KDV’sini de içermesine rağmen KDV doğurmaz.Çünkü;

 

-      Henüz hizmet  tamamlanmamıştır VE,

 

-            Hizmet bedeli faturaya bağlanmamıştır. ( Avans tahsilatı kısmen şirketin banka hesabına  

para yatırılması, kısmen de günlük çek ve nakit teslimatı şeklinde olmuş ve müşteriye bunlar için tahsilat makbuzu verilmiştir.)

  

Şayet örneğimizdeki tur şirketi, bu tahsilata ilişkin konaklamanın sona erdiği ay itibariyle  düzenleyeceği KDV beyannamesinde, o ayda doğmuş bulunan 170.000.000 liralık KDV’yi gösterirse ve yine konaklamanın sona erdiği günden itibaren 10 gün içinde  faturayı kesip avans hesabını kapatırsa yasalarımıza uygun işlem yapmış olur.

 

Örneğimizdeki şirketin, KDV’ye tekabül eden 170.000.000 lirayı erken tahsil etmiş olması, bu KDV’yi erken beyan etmesini gerektirmez. (Geç tahsil etmesi veya hiç tahsil edememesi de geç beyan etmesini veya beyan dışı bırakmasını gerektirmez. KDV DOĞUŞUNUN TAHSİLATLA HİÇBİR İLGİSİ YOKTUR.)

 

Yapılan avans tahsilatının, KDV tutarını da içermesi firma ile müşterisi arasındaki bir meseledir. Firma  KDV tahsil edip bunu haksız yere elinde tutmakla suçlanamaz. Çünkü yasal olarak henüz KDV doğmamıştır. Alınan bu paraya KDV gözüyle bakılamaz ve bu parayı tahsilat ayı itibariyle KDV  beyannamesine dahil etmesi istenemez. Her ne kadar firma KDV  tutarını erken tahsil etmiş ve bir süre kullanmış ise de bu yolla haksız kazanç elde etmiş sayılamaz. Çünkü bu durum sözleşme serbestliği çerçevesinde müşterinin rızası ile meydana gelmiştir ve örneğimizdeki müşteriye % 10 iskonto  yapılmasının gerekçelerinden  biri olup ortada herhangi bir haksız kazanç yoktur. Bir haksızlık olsa bile bu haksızlık Devlete değil alıcıya yöneliktir ve KDV doğuşu için neden olarak gösterilemez.

 

Kaldı ki, KDV doğuşunu tahsilata bağlamak gibi yanlış bir süreç başlarsa, KDV dahil bedelin tamamı değil de mesela %95’i avans olarak tahsil edilirse, bu tahsilatın ne kadarının KDV’ye tekabül ettiği, vadeli çek almanın tahsilat anlamına gelip gelmediği gibi sonu gelmez sorunlar başgösterecektir.

 

 

VERGİ DÜNYASI Dergisi’nin Şubat 2000 sayısında yer alan Danıştay kararı yukarda yaptığımız izahata ters düşmektedir.( Danıştay 11.Dairesinin 15.11.1999 tarih ve E.1999;2460; K.1999;4201 sayılı kararı)

 

Karara konu olay şöyle gelişmiştir:

 

Bu karar herkesçe bilinen Cine 5 firmasının yaptığı şifreli yayınları seyretmek isteyen abonelerinden aldığı avanslarla ilgilidir.

 

Cine 5 önceleri, yaptığı abonelik bağlantısı nedeniyle peşin aldığı paralar için, mecbur olmadığı halde ve daha hizmet başlamadan fatura kesmekte; bu şekilde doğurttuğu KDV’yi ödemekteydi.

 

Firma henüz abone süresi başlamadan önce aldığı bu paralar(avanslar) için fatura düzenlemek zorunda olmadığını fark ederek konu hakkında mukteza talebinde bulundu.

 

Cine 5’e verilen mukteza, abonelik süresi başlamadan önce tahsilat yapılmasının KDV doğuşuna neden olmadığı, tahsilat ne zaman yapılmış olursa olsun KDV doğuşunun abonelik süresi ( 3 ay, 6 ay, 1 yıl gibi) sonunda değil abonelik süresi içinde kalan aylardan her birinin sonu itibariyle o aya isabet eden hizmet bedelinin KDV’sinin doğacağı yönünde idi.

 

Hernekadar hizmetlerde KDV doğuran ana olay ayın sona ermesi değil hizmet ilişkisinin(abonelik süresinin) sona ermesi ise de mukteza, KDV’nin uzun süreli sözleşmeler

 

yapılmak suretiyle geciktirilmesini önlemek amacıyla ve KDV Kanunu’nun 10/c Maddesinde yer alan “Kısım kısım mal teslimi veya hizmet yapılması mutad olan veya bu hususlarda mutabık kalınan hallerde, her bir kısmın teslimi veya bir kısım hizmetin yapılması” şeklindeki hükme istinaden,Cine 5 yayınları seyredilmek suretiyle geçen her ay hizmetin kısmı sayılmak suretiyle kaleme alınmıştır. (Boğaziçi Kurumlar Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 6.5.1996 tarih ve 4100 sayılı muktezası.)

 

İnceleme elemanı bu KDV Kanunu’nun 10 uncu maddesine aykırı olarak ve hiçbir yasa hükmüne dayanmaksızın KDV dahil abonelik ücretinin peşin(avans) olarak tahsil edildiği ay itibariyle bu tahsilatın KDV’ye tekabül eden kısmının beyan edilmesi gerektiği iddiasıyla tarhiyat ve ağır kusur cezası önermiştir. Ne gariptir ki, KDV adına üzüntü verici olan bu tarhiyat, söz konusu muktezayı vermiş olan Vergi Dairesince de hararetle savunulmuştur.

 

İstanbul 9. Vergi Mahkemesi tarhiyatı onaylamış, Danıştay 11.Dairesi de tarhiyatı doğru bulmuş, mukteza nedeniyle (VUK 369) cezayı kaldırmakla yetinmiştir.

 

Yukardaki 1 nolu bölümde açıkladığımız nedenlerle Cine 5’e verilen mukteza doğrudur. Söz konusu tarhiyata, Mahkeme kararına ve Danıştay kararına katılmıyoruz.