Dahilde İşleme Rejimi; yurtiçinde üretilerek ihraç edilen ürünlerin üretimi için ithal edilen  girdilere gümrük muafiyeti sağlayan ihracatı teşvik politikası aracıdır. Bu rejim kapsamında firmalar, ihraç etmeyi düşündükleri malların üretiminde kullanacakları hammadde, yardımcı madde ve ambalaj malzemelerinin ithalatını Devlete ihracat taahhüdünde bulunmak koşuluyla, vergisel yüklerden muaf olarak gerçekleştirebilmektedirler.

 

Dahilde işleme rejimi ile ilgili genel açıklamalarımız, VERGİ DÜNYASI dergisinin Haziran 2003 sayısında yer almıştır.

 

Bu yazımız ise, ihracatımızın desteklenmesi adına önemli bir mekanizma olan “dahilde işleme rejimi” kapsamındaki “ÖNCEDEN İHRACAT” uygulaması ile ilgili bilgileri ve görüşlerimizi konu almaktadır.

 

Dahilde işleme rejimi ile ilgili yasal düzenlemeler gümrük mevzuatı ve dış ticaret rejimi kararları içinde yer almaktadır. Dahilde İşleme Rejimi ile ilgili son düzenlemeler, Dış Ticaret Müsteşarlığı’ nın yayımlamış olduğu “2002/6 (İhracat) sayılı Dahilde İşleme Rejimi Tebliği” (27.09.2002 tarih ve 24889 sayılı Resmi Gazete) ile Gümrük Müsteşarlığı’ nın, 4458 sayılı Gümrük Kanununa dayanarak yayımlamış olduğu “Gümrük Yönetmeliği” nde (31.05.2002 tarih ve 24771 sayılı Mükerrer Resmi Gazete)  yer almaktadır. Söz konusu Yönetmelikte Dahilde İşleme Rejimine, 347 inci madde ile 398 inci maddeler arasında yer verilmiştir.

 

2002/6 sayılı Tebliğin 4. maddesinde belirtildiği üzere, Dahilde İşleme Tedbirleri A) Şartlı Muafiyet Sistemi, B) Geri Ödeme Sistemi’ nden oluşmaktadır. Önceden İhracat, “Şartlı Muafiyet” sistemi içerisindedir.

 

Şartlı muafiyet sisteminde ihracatçılar, geçici olarak ithal ettikleri üretim girdilerine karşılık gelen gümrük vergilerini ödemeyip, ithalatın yapıldığı gümrük idaresi saymanlıklarına, hesaplanan vergi tutarı kadar bir teminat yatırmak suretiyle askıya aldırtmakta, söz konusu girdilerin işlem görmüş ürün şeklinde ihracına istinaden ise yatırdıkları teminatları geri almaktadırlar. (KDV Kanunu’ nun 49 uncu maddesine göre, gümrük vergisinin teminata bağlanabildiği hallerde, KDV de teminata bağlanabilir.)

 

İşlem görmüş ürünlerin üretimi için ithal eşyası yerine teknik özellikleri itibariyle aynı nitelikleri taşıyan hammadde, yardımcı madde, v.b. maddeler yurtiçinden de temin edilebilmektedir. Yine bu sistem çerçevesinde, Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında  önceden ihracat yapılmasına, daha sonra ise girdilerin ithalatının dahilde işleme rejimi kapsamında gerçekleştirilmesine izin verilmektedir. Konuya ilişkin açıklamalar 2002/6 sayılı Tebliğin 6 ve 7 nci maddelerinde ayrıntılı olarak yapılmıştır.

 

Dahilde İşleme Rejimi’nin ana esprisi, ihraca gidecek olan malların imalinde kullanılacak ithal hammaddelerin, ithalat esnasında ithal vergilerine konu edilmemesi, böylelikle ihraç mallarımıza dünya pazarlarında rekabet imkanı sağlanmasıdır.

 

Henüz ihracat gerçekleşmemişken ithal malının vergisiz olarak ihracatçıya teslimi vergi emniyeti açısından uygun olmadığı için bu vergiler teminata bağlanmakta, ihracın gerçekleştiğinin tevsikine bağlı olarak teminat çözülmektedir.  (Belli nitelikleri haiz imalatçı - ihracatçılardan bu teminatın hiç aranmaması, taahhütle yetinilmesi gerektiği kanaatindeyiz.)

 

Şayet “önceden ihracat” yapılmışsa, böyle bir teminatlamaya ve teminat çözmeye gerek olmaksızın, gerçekleşmiş ihracata dayanılarak, bu ihraç ile mütenasip cins ve miktardaki ithal malının vergi aranmaksızın yurda girişine izin verilmesi mantık gereğidir.

 

Ne var ki, gümrük idaresi, 2001/24 sayılı Genelgesinde, firmaların eşdeğer eşya kapsamında önceden ihracat ve daha sonra, bu ihraç malı ile uyumlu girdi ithalatı yapmak istemeleri halinde bu işlemlerin 99/13818 sayılı Karar ve 2000/4 sayılı Tebliğ’de yer alan hükümler çerçevesinde değerlendirileceğini belirtmiş olmasına rağmen, daha sonra “Dahilde İşleme Rejimi” ve “Önceden İthalat” düzenlemelerinin, mana ve mahiyetini hiçe sayarak, önceden ithalata konu olduğu belirtilen ithal mallarında, teminatlamayı bile kabul etmeyip ithalattaki KDV’yi nakden isteme yoluna gitmiştir. (Gümrük Müsteşarlığı’nın 30.09.2002 tarih ve B.02.1.GÜM.0.08.00.1075/178-190-7327 sayılı genel yazısı.)

 

Maliye İdaresi dahî benzer tutumu göstererek, önceden ihracatı yapılmış ithal girdilerde KDV’nin tahsil edileceği şeklinde görüş beyan etmiştir. (Bu konudaki Gelirler Genel Müdürlüğü’nün 31.01.2002 tarih ve B.07.0.GEL.0.55/5516-274 sayılı yazısı.)

 

Dış Ticaret Müsteşarlığı, bir ihracatçının sorusuna cevaben verdiği yazıda, önceden ihracata konu girdilerin ithalinde de KDV’nin ve diğer gümrük vergilerinin nakden aranmayarak teminata bağlanması gerektiğini belirtmiştir. (İhracat Genel Müdürlüğü’nün 20.06.2003 tarih ve B.02.1.DTM.0.02.06.04 sayılı yazısı.)

 

 

Temel gündemimiz bol miktarda, kaliteli, maliyeti düşük mal ve hizmet üretimi olmalıdır. Mal ve hizmet üretimimiz ne derece bol, ucuz ve kaliteli olursa, refahımız o derece yüksek olur. Ancak bu üretimi sürdürebilmemiz için gerekli olan ve teknolojimiz yeterli olmadığı için üretemediğimiz veya ülkemizde üretilmesi ekonomik olmayan mal ve hizmetleri yurt dışından almamız gerekmektedir. Dış alım yapabilmemiz için dövize ihtiyaç vardır. Döviz ise ihracat, turizm ve diğer döviz kazandırıcı veya döviz tasarruf ettirici faaliyetlerden sağlanmaktadır. Görüldüğü gibi ihracat, döviz sağlanması ve ekonomi çarkımızın dönmesi bakımından, yani kalkınmamız, genel refahımız açısından, hayatî önem arz etmektedir.

İhracat denince, Dünya pazarlarında, diğer ülkelerin ihracatçılarıyla rekabet edilmesi akla gelmektedir. Diğer Dünya ülkeleri genellikle ihraç mallar üzerindeki vergi yükünü arındırırlar. Şayet biz ihraç malları üzerindeki vergi yükünü arındırma konusunu aksatırsak ihracatımızı aksatmış oluruz. Bu ise ekonomimize zarar verir.

 

Önceden ihracata konu üretim girdilerinin ithalinde vergi aramaya kalkışmak böyle bir aksamanın tipik örneğini teşkil etmektedir.

 

Belli girdilerin ithalinde KDV ve diğer gümrük vergileri teminata bağlandığına, bu ithal ile mütenasip cins ve miktardaki ihracat gerçekleştiğinde bu teminat çözülerek vergi arındırma işlemi tamamlandığına göre, ihracat peşinen yapılmış ise teminat dahi aramaksızın vergisiz olarak girdi ithaline izin verilmesi gerekir. 

 

 

“T.C.

Söz konusu raporda belirtilen müfettişlik görüşüne Genel Müdürlüğümüzce de iştirak edildiğinden 6183 sayılı A.A.T.U.H. Kanunda belirtilen 5 yıllık tahsil zaman aşımı da dikkate alınarak Dahilde İşleme Rejimi Kapsamında işlem görmüş ihraç edilen ürünlerde kullanılan serbest dolaşımdaki eşdeğer eşya karşılığı ithal edilen eşyalara ait bağlantılarınızda işlem gören giriş beyannamelerinin ve dahil edildikleri bordroların sayı ve tarihlerinin bildirilmesini rica ederim.”