Bilindiği üzere, ihracatçıların yurt içinden KDV yüklenmeksizin ihraç malı satın alabilmeleri amacıyla, KDV Kanunu’nun 11/1 inci maddesine (c) bendi eklenmiştir. Bu bende göre imalatçılar (ve imalatçı olmamakla beraber ihraç kayıtlı teslimde bulunmasına izin verilenler) isterlerse İHRAÇ KAYDIYLA satış yapabilmekte ve bu satışa ait faturayı KDV li olarak kesmekle beraber, faturanın altına, “3065 sayılı KDV Kanunu hükümlerine göre, ihraç edilmek şartıyla teslim edildiğinden, KDV tahsil edilmemiştir”  ibaresini yazmakta, müşteriden KDV talep etmeksizin mal tesliminde bulunmaktadırlar.

 

KDV Kanunu’nun Geçici 17 nci maddesi kapsamında, dahilde işleme ve geçici kabul rejimlerine göre işlenip ihraç edilmek üzere yapılacak teslimlerin de yukarıdaki şekilde ihraç kayıtlı olabilmesi mümkündür.

 

İhraç kayıtlı teslimlerle ilgili pek çok ayrıntı bulunmakta olup, aşağıdaki bölümlerde sadece ihraç kaydıyla yapılan teslimlerin KDV beyannamesine nasıl yansıyacağı, bu teslimler nedeniyle doğan tecil ve/veya iadenin beyanname üzerinde nasıl görüneceği, nasıl ve ne miktarda iade talep edileceği, son gelişmeler vesilesiyle özetlenmiştir.

Maliye Bakanlığı Yeni Türk Lirasına geçiş münasebetiyle tüm vergi beyannamelerini değiştirmiş ve yeni beyanname formalarını www.gelirler.gov.tr adresli sitedeki “Beyanname Örnekleri” bölümüne koymuştur.

 

İhraç kayıtlı teslimlerin yeni 1 no.lu KDV Beyannamesine yansıyışı kısaca şöyle izah edilebilir :

 

İhraç kayıtlı teslimler beyannamenin 6,8,10,12 no.lu satırlarında herhangi bir KDV li teslim gibi ve oranına göre tasnifli olarak diğer KDV li teslimlerle toplanmak suretiyle gösterilir. Hizalarındaki 7,9,11,13 no.lu satırlarda ihraç kayıtlı teslim faturasında gösterilen ve müşteriden tahsil edilmeyen KDV tutarları da yine oranlarına göre ayrımlı olarak ve hesaplanan diğer KDV ler ile toplanmak suretiyle, (yani bunlar alelade faturalarmış gibi) gösterilir. Bunun sonucunda ihraç kayıtlı teslimlerle ilgili KDV ler, 31 inci satırdaki KDV toplamına dahil olur. Bundan 37 nci satırdaki indirimler toplamı düşüldüğünde pozitif bir rakam çıkarsa, bu pozitif rakamın ihraç kayıtlı teslim KDV si kadar kısmı 38 inci satırdaki tecil edilecek KDV tutarını oluşturur. Şayet fark ihraç kayıtlı teslim tutarının altında ise bu farkın tamamı tecil edilir, Tecil olunan tutar ile ihraç kayıtlı teslim KDV leri toplamı arasındaki fark mükellefe iade edilecek KDV yi oluşturur. 37 inci satırdaki indirimler toplamı 31 inci satırdaki toplam KDV den fazla ise, bu takdirde ihraç kayıtlı teslim KDV sinin tamamı iade edilecek demektir.

 

Müşteriden tahsil edilmediği halde ihraç kayıtlı teslim KDV sinin beyannamede normal teslim KDV si gibi gösterilmesinin nedeni, ihracat gerçekleşinceye kadar KDV yi ihraç kayıtlı teslimde bulunanın sorumluluğu altında tutmak ve izlemektir. Ancak bu KDV ler tecil yoluyla mükellefe ödetilmemekte, tecil edilen vergi ihracat gerçekleştiğinde silinmekte, tecil edilecek KDV çıkmamışsa veya tecil tutarı ihraç kayıtlı teslim KDV sinin altında ise, aradaki fark  yine ihracat gerçekleştiğinde, indirim, mahsup veya nakit iade yoluyla mükellefin sırtından kaldırılmaktadır.

 

İhraç kayıtlı teslimle ilgili tecil edilecek ve/veya iade edilecek KDV nin tespiti, beyannamenin arka yüzündeki “Tablo 10 İHRAÇ KAYDIYLA TESLİMLER”  bölümünde yapılmaktadır. Söz konusu bölümün dolduruluşu şöyledir:

 

 

Bu satırlarda KDV Kanunu 11/1-c ve Geçici 17 nci maddeleri kapsamında İHRAÇ KAYDIYLA yapılan teslim bedelleri KDV oranlarına göre ayrımlı olarak gösterilecek ve hizalarında hesaplanan (fakat müşteriden tahsil edilmeyen) KDV tutarları yer alacaktır.

 

Bilindiği üzere, %1 veya %8 orana tabi malların ihraç kaydıyla tesliminde tecil edilecek KDV çıkmamışsa iade tutarı teslim KDV si olan %1 veya %8 oranla hesaplanmış meblağdan ibaret kalmaktadır. Satıcının bu teslimle ilgili yüklendiği KDV, %1 veya %8 oranla hesaplanan teslim KDV sinden fazla ise bu fazlalık da iade konusu olabilmektedir. Şayet böyle bir durum varsa, 85 ve 87 no.lu satırlara %1 veya %8 oranlı olup  ihraç kaydıyla teslim edilmiş mallar için yüklenilmiş olan ve teslim KDV sinden daha büyük tutarda bulunan KDV tutarları yazılacak, böyle bir durum yoksa boş bırakılacaktır.

 

84, 86 ve 88 no.lu satırlarda yazılı olan ihraç kayıtlı  teslimlerle ilgili olarak hesaplanmış (fakat müşteriden tahsil edilmemiş) KDV tutarlarının toplamı bu satıra yazılır.

89 uncu satırdaki rakamdan 38 inci satırdaki rakam çıkarıldığında bulunan fark bu satıra yazılır.

 

(38 inci satıra yazılması gereken rakam ise şöyle tesbit edilmektedir: 31 inci satırdaki toplam hesaplanan KDV den 37 nci satırdaki indirimler toplamı düşüldüğünde bulunan fark pozitif ise bu fark 89 uncu satırda yazılı rakam ile mukayese edilir. Bunlardan küçük olan rakam (31-37 farkı veya 89 dan hangisi küçükse) 38 inci satıra yazılır. 37 nci satırdaki indirimler toplamı, 31 inci satırdaki hesaplanan KDV den fazla ise, tecil edilecek KDV yoktur. 38 inci satır boş kalır ve ihraç kaydıyla teslim KDV sinin tamamı, 90 ıncı satırda iade hakkı olarak yer alır.)

 

ÖNEMLİ NOT :

 

40 no.lu satırdaki iade edilmesi gereken KDV tutarına, ihraç kayıtlı teslimden kaynaklanan iade rakamı dahil edilmez. İhraç kayıtlı teslimden kaynaklanan iade tutarı sadece 90 no.lu satırda gösterilir.

 

Bu satır bu dönemde ihraç kaydıyla teslim edilmiş olan mallarla ilgili olarak, ihracat gerçekleştiğinde yüklenim vergi farkı olarak ne kadar iade yapılacağını göstermektedir. 91 inci satıra yazılacak rakamı bulabilmek için bu beyannamedeki 85 ve 87 nci satırlardaki rakamlar toplanır, bundan 84 ve 86 ncı satırlardaki rakamların toplamı indirilir.

 

ÖRNEKLER :

 

    

1. Örnekde:  Hesaplanan KDV den (12.000 + 6.000 =18.000 den) indirimler (10.000) düşüldüğünde bulunan fark (8.000), ihraç kayıtlı teslim KDV sinden (6.000) büyük olduğu için, ihracatçıdan tahsil edilmeyen meblağ kadar tecil (ve bilahare terkin) yoluyla ihraç kayıtlı teslim KDV si ortadan kaldırılmaktadır. İhraç kayıtlı teslim nedeniyle yüklenilen KDV'nin indirimine de müsaade edilmiş olduğundan, bu mallar KDV yükünden tamamıyla arındırılmış olmaktadır.

 

2. Örnekde:   Hesaplanan KDV den (8.000+6.000=14.000 den) indirimler (10.000) düşüldüğünde, bulunan fark (4.000) ihraç kayıtlı teslim KDV sinden (6.000) az olduğu için, ihraç kayıtlı teslim KDV sinin 4.000 YTL lik kısmı tecil-terkin yoluyla yok edilmektedir. Geri kalan meblağ, ihracat gerçekleştikten sonra ve gerekli belgelerin ibrazı halinde, mükellefin tercihine göre;

 

                         Nakden,

                         Mahsup yoluyla,

                         Yahut devrolan KDV olarak dikkate alınmak suretiyle,

 

                      giderilecektir. İhraç kayıtlı teslim için yüklenilmiş olan KDV ise indirim yoluyla ifna edilmiştir.

 

3. Örnekde:   Hesaplanan KDV (1.000+6.000=7.000) indirilen KDV den (10.000) küçük olduğu için tecil edilecek KDV çıkmamıştır. İhraç kayıtlı teslim KDV'sinin tamamı ihracat gerçekleşip, gerekli belgeler ibraz edildiğinde nakden ve/veya mahsuben yahut devrolan KDV olarak dikkate alınmak suretiyle mükellefin sırtından kaldırılacaktır. İhraç kayıtlı teslim için yüklenilen KDV yüklenildiği dönemde indirildiğinden, KDV'den arındırma gereği yerine gelmiş olmaktadır.

                        

İhraç kayıtlı teslimle ilgili KDV işlemlerinin muhasebe yoluyla ve doğru şekilde izlenebilmesi için, gerekli hesapların açılması ve işletilmesi gerekmektedir.

 

Kayıt düzenini basit bir örnek üzerinde izaha çalışalım:

 

Mükellefin Temmuz 2005 ayı KDV beyannamesi ile ilgili bilgiler şöyledir :

 

 

Yukarıdaki sonucu doğuran işlemlerin birer adet muameleden kaynaklandığı varsayılırsa yevmiye maddeleri şöyle olacaktır.

 

  

 

      KDV Beyannamesi verildiğinde yapılacak yevmiye maddeleri şunlardır:

  

 

      22 Eylül 2005 günü terkin işleminin yaptırıldığını ve KDV iadesinin nakden alındığını farz edersek;

 

 

Defteri Kebir Kayıtları :

 

 

 

 

  

İhraç kayıtlı teslim yapılan aya ilişkin KDV beyannamesi yukarıdaki 2 no.lu bölümde açıklandığı şekilde doldurulduktan sonra, bu beyannamede ortaya çıkan ;

 

- Tecil edilmiş KDV nin terkini (silinmesi),

- İhraç kayıtlı teslimden doğan iadesinin alınması,

 

       prensip olarak daha sonraki aylara ait KDV beyannamelerine yansımaksızın, dilekçe ekinde gerekli belgeler sunulmak suretiyle yaptırılmaktadır.

 

95 no.lu KDV Tebliğ’i ile ihraç kayıtlı teslimden kaynaklanan iadelerin belli bir ayda ihracı gerçekleşen teslimlere isabet eden kısmının KDV Beyannamesinin 83 no.lu satırında gösterilmek suretiyle aylık periyotlar halinde istenmesi uygulamasına 95 no.lu Tebliğ ile son verilmiştir. Bundan böyle KDV beyannamelerinin 83 no.lu satırı hiç kullanılmayacak, hep boş bırakılacaktır. (Bu değişikliği çok isabetli buluyoruz. Çünkü 83 no.lu satırın uygulanmasında birçok problem ile karşılaşılmaktaydı. )

İhraç kayıtlı teslim ile ilgili maddeye (11/1-c) 5228 Sayılı Kanun’la ekleme yapılmak suretiyle, ihraç kaydıyla teslimde bulunanın aleyhine olarak sonradan satış bedelinde meydana gelen düşüklüğün ihraç kayıtlı teslimden kaynaklanan iade hakkını azaltacağı hükmü getirilmiştir. Yine 95 no.lu Tebliğ ile ihraç kayıtlı teslimden sonra döviz kurunun düşmesi nedeniyle imalatçı aleyhine oluşan kur farkının, ihraç kayıtlı teslimden kaynaklanan iade hakkını azaltmayacağı belirtilmiştir. (KDV Kanunu’nun 11/1-c maddesine 5228 sayılı Kanun’la eklenen bu hükmün teknik açıdan hatalı olduğunu, mükelleflerin haklı şikayetlerine sebebiyet verdiğini ve ihracatımızı olumsuz yönde etkilediğini Mali Pusula Dergisinin Ocak 2005 sayısında yayımlanan yazımızda belirtmiştik. 95 no.lu Tebliğ ile yapılan düzenleme, bu hatalı hükme uymuyor olsa da sorunu büyük ölçüde çözmüş bulunmaktadır.)

İhraç kaydıyla teslimde bulunanlar, bu teslimlerin gerçekleştiği aya ait KDV beyannamesini yukarıda izah edildiği şekilde doldurup verdikten sonra, gerçekleşmiş olan ihracatlara istinaden gerekli belgeleri ibraz etmek suretiyle terkin ve/veya iade talebinde bulunabilirler.

 

Bu taleplerin bir veya birden çok gümrük beyannamesine istinaden gayri muayyen zamanlarda ve parça parça yapılması mümkündür. Aynı ayda hem ihraç kayıtlı teslimden doğan iade hem de tecil olunan KDV varsa, mükellef ilk olarak gerçekleşen ihracatları iade talebi için kullanıp terkin işlemini daha sonraki ihracatlara dayanarak yaptırabilir. (95 no.lu Tebliğ’de verilen örnek bunu teyid etmektedir.)

 

Mükellefler ihraç kayıtlı teslimden doğan iade haklarını nakden veya mahsup yoluyla almak yerine, ihracatın gerçekleştiği aya ait KDV beyannamesinin 32 nci satırındaki önceki dönemden devren gelen KDV yi bu ihracat nedeniyle iade edilebilir hale gelen ihraç kayıtlı teslim KDV si kadar yüksek göstermek (önceki dönemden gelen devir yoksa iade tutarını 32 nci satıra yazmak) suretiyle (indirim yoluyla) kullanabilirler. Bunun için sadece dilekçe verilerek bu durumun vergi dairesine bildirilmesi ve dilekçeye ihraç kayıtlı teslim faturasının örneği ile bu faturadaki malın yurtdışına çıktığını gösterir Gümrük Beyannamesi aslının veya noter yahut YMM tarafından onaylanmış örneğinin eklenmesi yeterlidir.

 

İhraç kayıtlı teslimden kaynaklanan iade hakkı bu şekilde indirim  yoluyla kullanılmak istenmiyorsa nakit iade almak veya mahsup istemek şeklinde iki yöntemden biri seçilebilir.

 

Vergi daireleri belli bir aya ait KDV beyannamesinde ihracat ve/veya ihraç kayıtlı teslimden kaynaklanmış toplam 4.000 YTL ye kadar olan nakit iade taleplerini teminat mektubu, inceleme raporu veya YMM raporu aramaksızın sonuçlandırmaya yetkilidir. 4.000 YTL yi aşan nakit iade taleplerinde diğer belgelere ilaveten, iadenin 4.000 YTL yi aşan kısmı için teminat mektubu verilmesi gerekmektedir. Bu teminat normal olarak vergi inceleme elemanının yazacağı olumlu rapora istinaden çözülür. Fakat mükellef isterse dilekçe vererek YMM raporu temin edeceğini belirtip, incelemeye sevk işlemini önleyebilir ve teminatını YMM tasdik raporu ile çözebilir. Mükellef tam tasdik yaptırmaktaysa KDV iade raporunu sadece tam tasdiki yapan YMM rakamsal sınır olmaksızın düzenleyebilir. Mükellef tam tasdik yaptırmıyorsa YMM nin bir aya ait olarak düzenleyeceği rapordaki iade tutarı 01.01.2005 den itibaren 210.000 YTL ile sınırlıdır. (Bir aydaki toplam KDV iade tutarı 210.000 YTL nı aşıyorsa ve o yıl için tam tasdik sözleşmesi yoksa, YMM tasdik raporu düzenlenemez.)

 

Mükellef isterse ihraç kayıtlı teslimden doğan iade hakkını, kendi vergi borçlarına, kendi SKK borçlarına, kendi gümrük vergisi borçlarına, ortaklarının ve mal veya hizmet temin ettiği diğer mükelleflerin vergi, gümrük vergisi ve SSK borçlarına, rakamsal sınır olmaksızın, teminat mektubu ve inceleme gerekmeksizin mahsup suretiyle kullanabilir. (Mal veya hizmet alınan mükelleflerin borçlarına mahsup istenebilmesi bakımından, alımın tutarının veya döneminin ne olduğu önemli değildir.)

 

İhraç kayıtlı teslimden doğan KDV nin nakden veya mahsup yoluyla iadesinde vergi daireleri 84 no.lu KDV Tebliği’nin I/1.1.3.v bölümünde sayılan belgeleri istemektedir. Bu belgeler şunlardır :

İade hakkının nakden veya mahsuben değil indirim yoluyla kullanıldığı hallerde ve terkin işlemlerinde, indirilecek KDV listesi ibrazına gerek yoktur.

 

Tekrar vurgulamak isteriz ki, ihraç kayıtlı teslimlerle ilgili olup, yukarıda dile getirilmemiş birçok ayrıntı vardır. Yukarıdaki metin sadece ihraç kayıtlı teslime ilişkin son gelişmeleri  aktarmak ve konu hakkında özet bilgi vermek amacıyla hazırlanmıştır.