III- SİRKÜLER HÜKMÜ

63 no.lu KDV Sirkülerinde KDV tevkifatı ile ilgili hükümlere yer verilmiş olup bu Sirkülerin 2.2.4 no.lu bölümünde yer alan KDV tevkifatındaki sınır ile ilgili hükümler şunlardır;

“Buna göre;

- 1 yıl süreli hizmet alımı şeklinde sözleşme yapılan, ancak aylık vergilendirme dönemleri itibariyle kısım kısım verilebilen hizmetlerde, alt sınır hesabında aylık olarak verilen hizmete ilişkin düzenlenen faturadaki KDV dahil bedel dikkate alınacaktır.

- 5018 sayılı Kanun’a tabi bir kurumun makine, teçhizat, demirbaş ve taşıtlarına haftalık, aylık, yıllık bakım sözleşmeleri çerçevesinde sunulan hizmetler; her bir bakım döneminde sunulan kısım itibariyle değerlendirilecektir. Kurumun talep ve ihtiyaçları doğrultusunda ortaya çıkan, dönemsellik içermeyen tamir, bakım ve onarım hizmetleri ise KDV dahil 1000 TL’yi geçmediği sürece tevkifata tabi olmayacaktır. Tamir, bakım ve onarım hizmetlerinin sorumlu kurumun muhtelif makine, teçhizat, demirbaş ve taşıtlarına aynı gün içinde ifa edilmesi halinde bedel, her bir araç itibariyle değil, toplam olarak dikkate alınacak ve 1.000 TL’yi geçtiği taktirde de tevkifata tabi tutulacaktır.

- Yılın tamamında belli miktarda ürün için fason konfeksiyon işi yapılması yönünde sözleşme düzenlenmesi, ancak yıl içinde günlük, haftalık ya da aylık olarak teslim edilen ürün karşılığında fason hizmet faturası düzenlenmesi halinde, her fason hizmet faturasındaki KDV dahil hizmet bedeli, tevkifat alt sınırının hesabında dikkate alınacaktır. Ancak, bedelin parçalara bölünerek birden fazla fatura düzenlendiğinin tespiti halinde gerekli işlemlerin yapılacağı tabiidir.”

NOT: (Yukarıda belirtilen 1.000 TL 36 no.lu KDV Tebliği ile 01.07.2021 tarihinden itibaren 2.000 TL olmuştur.)

IV- ÖZELGELER

Kısmi KDV tevkifatı gereğini ortadan kaldıran KDV dahil işlem bedelinin belli bir haddin (halen KDV dahil 2.000 TL’nin) altında kalması durumu ile ilgili olarak tespit edebildiğimiz özelgeler aşağıda sıralanmıştır :

A- TAŞIMACILIK HİZMETLERİ İLE İLGİLİ ÖZELGELER

Bilindiği üzere öteden beri servis taşımacılığı işleri 5/10 oran üzerinden KDV tevkifatına tabi tutulmaktaydı. Servis taşımacılığı hizmetinin KDV tevkifatına tabi tutulmasına ilişkin hiçbir değişiklik yapılmamıştır.

1 Mart 2021 tarihinden itibaren kargo haricindeki yurtiçinde karayolu ile yük taşımacılığı hizmetleri 2/10 oran üzerinden KDV tevkifatına tabi hale getirilmiştir(2).

Kısmi KDV tevkifatına tabi taşıma hizmetinin KDV dahil bedeli de 2.000 TL’yi aşmıyorsa, KDV tevkifatı yapılmaması gerekir.

Nakliye hizmetleri açısından bu haddin hesabı ile ilgili olarak tespit edebildiğimiz özelgeler şunlardır:

1- Bekleme Ücreti

Taşıt aracının veya konteynerin taşıtanın sorumluluğu altında bekletilmesi nedeniyle taşıyan tarafından alınan ek ücretlere bekleme ücreti veya demuraj bedeli adı verilmektedir. Taşıt aracı veya konteynerin fazladan bekletilmesi nedeniyle alınan bu ek ücretler nakliye ücretinin eklentisi sayılmakta ve nakliye ücretinin tabi olduğu hükümlere tabi tutulmaktadır(3).

Bu nedenle taşıyan bekleme ücretini ayrı fatura ile belgelese ve bu ücret KDV dahil 2.000 TL’nin altında olsa bile, ilgili bulunduğu taşıma bedeli ile bekleme ücreti toplamı bu limiti aşıyorsa ve taşıma işlemi tevkifat kapsamında ise KDV tevkifatı uygulanacaktır(4).

2- Yükleme ve İstifleme Ücreti

Taşıyıcının malın yüklenmesini ve istiflenmesini üstlenmesi halinde bu işler için istenen bedel ayrıca gösterildiği takdirde 2/10 oranında KDV tevkifatına tabi olmayacaktır.

Konu ile ilgili bir Özelge’de(5) aşağıdaki açıklamalar yapılmıştır.

“…..Yüklenmesi ve İstiflenmesi” işine ilişkin bedelin taşıma işine ilişkin bedelden ayrıştırılabilmesi ve faturada ayrıca gösterilmesi halinde yalnızca taşıma işine ilişkin bedel üzerinden 2/10 oranında KDV tevkifatı yapılması mümkündür. Söz konusu bedellerin ayrıştırılamaması halinde hizmet bedelinin tamamına 2/10 oranında KDV  tevkifatı uygulanması gerekmektedir.”

3- Vinç Hizmeti

Ev ve işyeri eşyasının belirlenmiş alıcılar veya KDV mükellefleri tarafından taşıtılması hizmetleri de 2/10 oranında KDV tevkifatına tabidir. Taşıyıcı, taşıdığı eşyayı taşıt üzerine monte edilmiş yük asansörü ile ilgili kata çıkarmış veya bu kattan indirmişse söz konusu hizmetin bedeli de taşıma bedeline dahil edilerek tevkifata tabi tutulması gerekmektedir.

Eşyanın taşıma yapılmaksızın vinç veya yük asansörü ile ilgili kata çıkarılması veya bu kattan indirilmesi müstakil ve nakliye sayılmayan bir hizmet olarak kabul edilmekte ve taşımacılık kapsamında KDV tevkifatına tabi bulunmamaktadır.

Konu ile ilgili bir özelgede(6) aşağıdaki açıklamalar yapılmıştır:

“Bu hüküm ve açıklamalara göre, ev veya işyerinin karayoluyla taşınması hizmetinin kamyon ve kamyonlarınızın üzerinde montajlı özel amaçlı yük asansörleri ile birlikte bir bütün halinde, KDV Genel Uygulama Tebliği’nin (I/C-2.1.3.1/a ve b) bölümünde sayılanlara sunulması durumunda, alıcılar tarafından (2/10) oranında KDV tevkifatı uygulanması gerekmektedir.

Diğer taraftan, karayoluyla taşıma yapılmaksızın ev veya işyerinin zemin katında bulunan eşyaların özel amaçlı yük taşıma asansörü ile aynı binanın üst katına taşınması şeklinde verilen hizmet, Tebliğin (I/C-2.1.3.2.11.) bölümü kapsamında tevkifata tabi değildir. Ancak, bu özel amaçlı yük taşıma asansörü ile verilen hizmetin Tebliğ’in (I/C-2.3.2.13.) bölümünde belirtilenlere ifa edilmesi halinde hizmete ilişkin Şirketinizce düzenlenecek faturalarda yer alan KDV tutarı üzerinden Tebliğ’in (I/C-2.3.2.13.) bölümü gereğince bu kapsamdaki alıcılar tarafından (5/10) oranında tevkifat uygulanması gerekmektedir.”

4- Nakliye Ambarlarının Yaptığı Taşımalar

Nakliye ambarları da, ambara getirilen yükü, KDV tevkifatı gerektirecek şekilde taşıdıkları takdirde herhangi bir nakliyeci gibi KDV tevkifatlı fatura düzenlemek zorunda olup, tevkifat kapsamında nakliye işi yaptırdıklarında da KDV tevkifatlı fatura alarak tevkif ettikleri 2/10 oranındaki KDV’yi 2 no.lu KDV beyannamesi ile beyan etmek zorundadırlar(7).

5- Nakliye Bedelinin Yansıtılması

Bir nakliye bedeli yansıtılmakta ise bu nakliye, yansıtan tarafından öz mal araç veya kiralık araçla yapılmamış demektir. Bu nedenle yansıtmaya konu taşıma bedelleri KDV tevkifatına konu edilmemelidir.

Ancak yansıtma faturasının muhatabı, Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği’nin I-C/2.1.3.2.13. no.lu bölümünde sayılan kurum veya kuruluşlardan biri(8) ise, bu kuruluşlara yapılan ve KDV tevkifatına konu olmayan tüm hizmet türlerinde 5/10 oranında KDV tevkifatı yapılması gerektiği için söz konusu yansıtma işleminde 5/10 oranında KDV tevkifatı uygulanacaktır.

Bu konuda verilmiş olan bir Özelge’de(9) aşağıdaki açıklama yapılmıştır:

“Öte yandan, Şirketinizce bizzat ifa edilmeyen nakliye hizmeti bedelinin, mamul bedeli ile birlikte alıcı firmalara ayrıca yansıtılması durumunda Tebliğ’in mezkur bölümü kapsamında KDV tevkifatı uygulanmayacaktır. Ancak, alıcının Tebliğ’in (I/C-2.1.3.2.13.) bölümünde sayılanlardan olması ve yansıtılan nakliye hizmet bedelinin KDV dahil 1.000 TL’yi aşması halinde (5/10) oranında tevkifat uygulanması gerekmektedir.”

NOT: Buradaki 1.000 TL’lik had 36 No.lu KDV Tebliği ile 01.07.2021 tarihinden itibaren 2.000 TL’ye yükseltilmiştir.

6- Kurye Taşımacılığı

Kurye taşımacılığı uygulamada küçük yüklerin taşınması ile ilgili bir isimlendirmedir.

Bu isim altında da olsa yapılan yük taşımaları şartlar sağlanıyorsa KDV tevkifatı kapsamında bulunmaktadır. 

Ancak yükün küçüklüğü nedeniyle kurye taşıma bedelleri genellikle KDV dahil 2.000 TL’lik haddin altında kaldığı için KDV tevkifatına konu edilmemektedir.

Konuyla ilgili bir özelgede(10) şöyle denilmiştir:

“……şahsınıza ait motosikletle KDV Genel Uygulama Tebliği’nin (I/C-2.1.3.1./a ve b) bölümünde sayılanlara vermiş olduğunuz ve KDV dahil bedeli 1.000 TL’yi (NOT: 01.07.2021’den itibaren 2.000 TL’yi) aşan kurye taşımacılığı hizmeti 2/10 oranında tevkifata tabidir.”

7- Malı Satanın Taşımayı Da Yapması

Bazı satışlarda malı satan taşımayı da üstlenebilmektedir.

Bu gibi durumlarda taşıma için ayrıca para istenmeyebilir. Yani nakliye hizmeti mal bedeli kapsamında yer alabilir (KDV Kanunu’nun 24/a maddesi).

Ancak malı satan, mal bedeli için ayrı, nakliyesi için ayrı bedel talep etme hakkına da sahiptir.

Satıcının nakliye için ayrıca bedel talep ettiği hallerde ve KDV tevkifatı için aranan şartlar mevcutsa, satıcı nakliye faturasını 2/10 oranında KDV tevkifatlı olarak düzenleyecektir. Bu husus bir özelgede(11) teyit edilmiştir.

8- Taşımanın Belli Bazı Kuruluşlar İçin Yapılması

Belli bazı kuruluşlara verilen ve KDV tevkifatı kapsamına alınmış tevkifat türlerinden hiçbirine uymayan TÜM HİZMETLER 5/10 oranında KDV tevkifatına tabidir.

KDV Genel Uygulama Tebliği’nin I-C/2.1.3.2.13 nolu bölümünde belirtilen bu kuruluşlar yukarıdaki dipnotumuzda belirtilmiştir.

Bahsi geçen kuruluşlara verilen taşıma hizmetleri hizmeti verenin öz mal taşıtı ile veya kiraladığı taşıtla bizzat yapılması halinde, servis taşımacılığı kapsamında 5/10 oranında, kargo hariç karayoluyla yurt içinde yük taşınmasında 2/10 oranında katma değer vergisi tevkifatına tabi olacaktır. Çünkü bahsi geçen kuruluşlara hitaben yapılan işlem için katma değer vergisi tevkifatı öngörülmüşse tevkifat oranı bu tevkifat türü için geçerli olan orandır.

Yine bu kuruluşlara verilen servis veya karayoluyla yük taşıma hizmeti başka mükelleflere yaptırılsa bile, söz konusu Tüm Hizmetler kapsamında 5/10 oranında KDV tevkifatına konu olacaktır.

Bu konuda verilmiş olan bir Özelge’de(12)  aşağıdaki açıklamalar bulunmaktadır:

“Buna göre, Kooperatifinizce …. Milli Eğitim Müdürlüğünden alınan servis taşımacılığı işinin tarafınızca yapılmayıp tamamının üyeleriniz tarafından fiilen yapılması durumunda, Kooperatifinizce yapılan iş servis taşımacılığı hizmeti olmayıp aracılık hizmeti olacaktır.

Bu durumda, servis taşımacılığı hizmetinin KDV mükellefi veya belirlenmiş alıcılara yapılması halinde (5018 sayılı Kanun’a ekli cetvellerde yer alan idare, kurum ve kuruluşlar hariç) Kooperatifinizce düzenlenecek faturada KDV tevkifatı yapılmaması, ancak 5018 sayılı Kanun’a ekli cetvellerde yer alan idare, kurum ve kuruluşlara verilmesi halinde düzenlenecek faturada toplam bedel üzerinden KDV Genel Uygulama Tebliği’nin (I/C-2.1.3.2.13.) bölümü gereğince (5/10) oranında KDV tevkifatı yapılması gerekmektedir.

Diğer taraftan, servis taşımacılığı hizmetinden dolayı gerçek usulde KDV mükellefi olan her bir üyenizin, kooperatifinize düzenlediği faturalarda KDV Genel Uygulama Tebliği’nin (I/C-2.1.3.2.11.) bölümüne göre servis taşımacılığı hizmetinden dolayı (5/10) oranında KDV tevkifatı yapılması gerekmekte olup basit usule tabi üyelerinizden yapacağınız servis taşımacılığı hizmeti alımlarından ise KDV tevkifatı yapılmayacağı tabiidir.”

Karayolu ile kargo haricinde yurt içi yük taşıma hizmeti alt firmalara yaptırıldığı için 2/10 oranında KDV tevkifatı gerektirmiyor olsa dahi, bu hizmetin KDV dahil tutarı 2.000 TL’yi aşıyorsa ve taşıma hizmeti bahsedilen kuruluşlardan birine hitaben yapılıyorsa, Tebliğ’in I-C 2.1.3.2.13. no.lu bölümü uyarınca 5/10 oranında KDV tevkifatına tabi tutulacaktır.

9- Nakliye Kooperatiflerinin Durumu

Taşıma hizmeti, KDV tevkifatına tabi olacak şekilde nakliye kooperatifi tarafından yapılmışsa kooperatifin taşıma faturasının KDV dahil 2.000 TL’yi aşması halinde KDV tevkifatlı olarak düzenlenmesi gerekir.

Bu konuda verilmiş olan bir Özelge’de(13) aşağıdaki açıklamalar yapılmıştır:

“Kooperatifiniz tarafından taşımacılık işinin bizzat ifa edilmeyip Kooperatif üyelerinize yaptırılması durumunda, taşımacılık hizmetini alanların Tebliğ’in (I/C-2.1.3.2.13.) bölümünde yer almaması kaydıyla, Kooperatifinizce düzenlenecek faturalarda “Taşımacılık Hizmetleri” kapsamında KDV tevkifatı yapılmayacaktır. Kooperatifiniz tarafından düzenlenen faturalarda fiilen yapılan taşımacılık ile üyelerinizin yaptığı taşımacılık bedellerinin ayrıştırılması halinde bizzat ifa edilen taşımacılık bedeline ilişkin KDV’nin tevkifata tabi tutulması, ancak bu bedellerin ayrıştırılamaması halinde toplam taşımacılık hizmet bedeli üzerinden hesaplanan KDV’nin tevkifata tabi tutulması gerekmektedir.

Öte yandan, alt yüklenicilerin fiilen gerçekleştirdikleri taşımacılık işi nedeniyle Kooperatifinize düzenledikleri taşımacılık hizmeti faturalarında Tebliğin (I/C-2.1.3.2.11) bölümü kapsamında (2/10) oranında tevkifat yapılacaktır.

Ayrıca, Kooperatifiniz tarafından alt taşeronlar aracılığı ile verilen yük taşımacılığı hizmetinin Tebliğ’in (I/C-2.1.3.2.13) bölümünde belirtilenlere ifa edilmesi halinde bu hizmete ilişkin Tebliğ’in (I/C-2.1.3.2.13) bölümü kapsamında (5/10) oranında KDV tevkifatı uygulanması gerekmektedir.

Diğer taraftan, ifa edilen hizmetin meydana getirilmesi amacıyla faturalarda yer alan ve nakliye işinden ayrı olarak gösterilen bekleme ve gümrük işlemleri adı altındaki bedellerin taşımacılık hizmeti sunulan alıcıya masraf karşılığı olarak yansıtılması durumunda, bu bedellerin de nakliye hizmeti kapsamında değerlendirilmesi ve bu tutarlar dahil toplam tutar üzerinden tevkifat uygulanması gerekmektedir.”

B- DİĞER ÖZELGELER

1- Yemek Sepeti ve Benzeri Firmalar Aracılığıyla Yapılan Teslim ve Hizmetler

Bu konuda verilmiş olan bir Özelge’de(14) şu açıklamalar yapılmıştır:

“Buna göre, yemek sepeti vb. firmalar ile yapılan anlaşmalara göre hizmete ilişkin düzenlenen faturalarda kısmi tevkifat kapsamına giren her bir işlemin katma değer vergisi dahil bedeli 2.000 TL’yi aşmadığı takdirde (günlük, haftalık, aylık olarak yapılan teslimlere ilişkin olarak) düzenlenen faturalarda hesaplanan KDV tevkifata tabi olmayacaktır.

Ancak, KDV dahil bedelin günlük verilen hizmetlerde günlük, haftalık verilen hizmetlerde haftalık, aylık verilen hizmetlerde aylık, 2.000 TL’den fazla olması halinde ise tutarın tamamı üzerinden tevkifat yapılacağı tabiidir.”

2- Gayrimenkul Değerleme Hizmetleri

Gayrimenkul değerleme raporu yazılmak suretiyle verilen hizmetlere ilişkin bir özelgede(15) şöyle denilmiştir:

“Buna göre, Şirketinizin birbirinden tamamen bağımsız ve bütünlük arz etmeyen rapor düzenleyerek verdiği her bir ekspertiz hizmetinin ifası ile vergiyi doğuran olay meydana geldiğinden bu ekspertiz hizmetleri için vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu tarihten itibaren 7 gün içerisinde fatura düzenlenmesi gerekmektedir. Ayrıca söz konusu hizmetler için tek fatura düzenlenmesi veya her işlem için ayrı fatura düzenlenmesi mümkün olup, fatura bedelinin Tebliğde belirtilen sınırı aşması halinde tevkifat yapılması gerekmektedir.”

V- KDV DAHİL 2.000 TL’LİK SINIR İLE İLGİLİ GÖRÜŞLERİMİZ

- Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın KDV tevkifatı mecburiyeti getirme ve detaylarını belirleme yetkisi bulunduğu için (KDV Kanunu md. 9) KDV dahil 2.000 TL’lik sınırın uygulama esasları konusunda Bakanlığın koyduğu kurallar tartışmaya açık değildir.

Bakanlığın, 2.000 TL’lik bu had ile ilgili olarak koyduğu kurallar, yukarıda belirttiğimiz tebliğ, sirküler hükümleri ile özelgelerde yapılan açıklamalar incelenmek suretiyle algılanabilmektedir. 

- 2014 yılından beri 1.000 TL olarak uygulanmakta olan bu sınır 36 no.lu KDV Tebliği ile 01.07.2021 tarihinden itibaren 2.000 TL’ye yükseltilmiştir. Bu yükseltilmeyi olumlu buluyoruz. Ancak söz konusu yükselme hiç yeterli olmamıştır. 2014 yılındaki 1.000 TL’nin alım gücü dikkate alındığında söz konusu sınırın günümüzde 8.000 TL civarında olması gerektiği görülmektedir.

- Bahsi geçen haddin tespitinde faturalama şekli önem taşımaktadır. Aynı faturada tek rakam olarak gösterilen tutar birden fazla bağımsız hizmet bedellerinin toplamı olsa bile, haddin aşıldığı izlenimini verecektir. Had aşılmadığı için tevkifatlı fatura düzenlenmeyecek ise, ya ayrı ayrı fatura kesilmeli, ya da aynı faturada ayrı satırlar oluşturulmalıdır.

- KDV dahil 2.000 TL’nin altında kalan teslim ve hizmetlere ilişkin faturalar (tevkifat yapmamak için bedelin parçalara ayrılması hali hariç) KDV tevkifatsız olarak düzenlenmelidir. KDV dahil bedeli 2.000 TL’nin altında olması nedeniyle

- veya başka nedenlerle- KDV tevkifatı yapılmaması gerektiği halde tevkifat uygulanması durumunda, işlemin tevkifatsız hale getirilecek şekilde düzeltme beyanlarına ve kayıtlarına konu edilmesi prensip olarak gereklidir. (KDV Genel Uygulama Tebliği’nin I/C-2.1.4.3. no.lu bölümü) Ancak KDV dahil bedeli 2.000 TL’yi aşmayan işlemler için yapılan yersiz KDV tevkifatı düzeltilmezse, rakam küçüklüğü dolayısıyla fiiliyatta herhangi bir sorun çıkması ihtimali azdır.

- Buna mukabil, KDV tevkifatı gerektirdiği halde, tevkifat uygulanmayan işlemlerde tevkifat yapmayan firma aleyhine tarhiyat yapılması ihtimali vardır. KDV sorumluluğunun yerine getirilmemesi veya KDV tevkifatının yapılmaması hallerinde ne gibi sonuçlar ortaya çıkacağı, başka bir yazımızda(16) detaylı olarak açıklanmıştır.

VI- SONUÇ

Bir malın teslimi veya hizmetin ifası kısmı katma değer vergisi tevkifatı gerektiriyor olsa dahi işlemin KDV dahil bedeli belli haddi aşmıyorsa, satıcının faturayı tevkifatsız olarak düzenlemesi ve alıcını da katma değer vergisi tevkifatı yapmaması gerekir.

KDV dahil 2.000 TL olan bu haddin uygulanması ile ilgili idari anlayış, yukarıda belirttiğimiz tebliğ ve sirküler hükümleri ile özelgelerde yer alan izahattan büyük ölçüde algılanabilmektedir.

Bu sınırın konulmasının amacı küçük meblağlı işlemlerde mükellefleri KDV tevkifatı ile uğraştırmamaktır.

2014 yılında 1.000 TL olan bu had yaklaşık 7 yıl revize edilmemiş, 2021 yılı Temmuz başından itibaren 2.000 TL’ye yükseltilmiş olup, bu revizyonun yetersiz kaldığı görüşündeyiz. Zira 1.000 TL’nin 2014 yılındaki alım gücü bugünkü TL değerine göre 8.000 TL civarındadır.