Yeminli Mali Müşavir

Bilindiği üzere KDV Kanunu’nun 14’üncü maddesine göre, varış yeri veya çıkış yeri Türkiye olan yurt dışı taşıma hizmetleri ile yurt dışında başlayıp Türkiye’den geçerek yurt dışında biten taşımalar KDV den müstesnadır.

Türk KDV mükellefleri bu taşımalar için KDV siz fatura kesebilirler, bu hizmetleri ile ilgili olarak yüklendikleri KDV’leri indirebilirler, indirimle giderilememe halinde KDV iadesi alabilirler. (KDV Kanunu Md. 32)

Söz konusu taşımaları yabancı firma fatura etmişse, istisna nedeniyle fatura muhatabının KDV sorumluluğu olmaz.

İstisna kapsamındaki işi üstlenen ve bu işi bir nakliyeci firmaya yaptıran nakliye aracısı (forwarder) firmaların da, üstlendikleri nakliye işini KDV siz olarak fatura etme, bu iş ile ilgili olarak yüklendikleri KDV leri indirme ve indirimle gideremedikleri KDV lerin iadesini isteme hakları vardır. (11 no.lu KDV Genel Tebliği’nin D/2 bölümü)

Keza istisna kapsamındaki taşımalara ilişkin bilet düzenleme hizmeti yapan acentaların bu biletlere ilişkin satış komisyonları da 14’üncü madde kapsamında KDV’den müstesnadır.

Aşağıdaki bölümde, üstlendiği nakliye işini, nakil aracı işleten firmalara yaptıran nakliye aracısı (forwarder) bir firma ile ilgili olarak verilmiş olan bir muktezanın metni ve izleyen bölümde ise bu mukteza ile ilgili görüşlerimiz yer almaktadır :

“T.C.

2) Ödevli tarafından üstlenilen ve diğer nakliyeciler eliyle gerçekleştirilen uluslararası taşımacılık faaliyetinden doğan KDV iade talebi için taşımacılık faaliyetini fiilen gerçekleştiren firma adına düzenlenen kara manifestosu, TIR karnesi veya CMR örneğinin aslı veya noter, gümrük idaresi ya da YMM’ce onaylı örneği ile indirilecek KDV listesinin yada konşimento örnekleri veya tüm bu sayılan belgelerle ilgili bilgileri ihtiva eden YMM tarafından onaylı listelerin dairenize ibrazı halinde YMM raporuna istinaden genel esaslara göre işlem yapılması gerekmektedir.”

Nakliye aracılığı yapan firmalar genellikle nakil aracı sahibi olmamakta, faaliyetlerini bir büroda sürdürmektedirler.

Bu firmalar tamamen iç parkurda cereyan eden nakliyelere aracılık ediyorlarsa kestikleri faturalar tümüyle KDV’li olduğundan KDV iadesi almaları söz konusu değildir.

Nakliye aracısı firmanın tüm hasılatı istisna kapsamındaki dış taşımalardan oluşuyorsa, bu taşımaların gerçekleştiği aydaki indirimlerin tümü, aynı zamanda söz konusu mükellefin KDV iade hakkını gösterir.

Şayet, nakliye aracısı kısmen dış nakliye, kısmen de iç nakliye işi üstleniyorsa, bu nakliyelerle ilgili olarak yaptırdığı iç nakliyelere ait KDV yüklenimlerini, istisna ile ilgili olan ve olmayan şeklinde ayırıma tabi tutmalı, sair giderlerine ilişkin KDV yüklenimlerini ise, istisna kapsamında olan ve olmayan hasılatının birbirine oranına göre ayrıştırmalıdır.

ÖRNEK :

Nakliye aracılığı yapan (A) Limited Şirketinin Ekim 2006 ayı verileri şöyledir :

Bu mükellef Ekim ayında, dış nakliyelerle ilgili olarak yüklendiği KDV tutarını şöyle hesaplayabilir :

Bu mükellef istisna kapsamındaki taşımalara isabet eden 30.000 YTL nin tamamını KDV iadesi olarak isteyebilir. Çünkü indirimle gideremediği KDV 18.000 – (20.000 + 16.000 + 15.000=) 33.000 YTL. dir. Mükellef bu tutarda iade isterse devrolan KDV si 3.000 YTL. olur.

Yukarıdaki muktezada böyle bir orantı yönteminin geçerli olup olmadığı sorulmuş ve bu soruya olumsuz cevap verilmemiş olup soruya konu iade talebi bu şekildeki hesaplamaya göre sonuçlanmıştır. (Zaten Gelirler Genel Müdürlüğü’nün, fazla veya yersiz iade işlemine neden olmamak yani gerçeğe yakın ve uygun sonuç vermek şartıyla oranlama yönteminin, iadesi istenecek KDV’nin hesabında kullanılabileceği yönünde 23.10.2000 tarih ve 48082 sayılı muktezası mevcuttur.)

Örneğimizde, KDV yüklenim tablosu aranmamıştır. Çünkü Ekim Ayı KDV indirimleri KDV yüklenim tablosunu zaten oluşturmakta ve yukarıdaki yöntemle yapılan ayrıştırma, pratik şekilde istisna kapsamındaki işlemlere isabet eden yüklenim kısmını vermektedir.

Nakliye aracılığı yapan firmaların taşeronu olarak dış nakliyeyi gerçekleştiren KDV mükelleflerinin de bu taşıma için KDV’siz fatura düzenleme, KDV indirimi yapma ve indirimle gideremedikleri dış nakliye için yüklendikleri KDV’lerin iadesini isteme hakları vardır.

Örneğimizdeki nakliye aracısı (A) Limited Şirketinin, Gaziantep’te bulunan bir yükün Marsilya’ya taşınması işini 30.000 YTL. bedelle üstlendiğini varsayarsak bu taşıma için düzenlenecek faturada KDV hesaplanmayacaktır. Söz konusu taşımanın Kayseri-Haydarpaşa parkurundaki kısmı, tır işletmecisi (C) A.Ş. tarafından 15.000 YTL mukabilinde yapılmışsa, bu faturada (15.000 x 0.18=) 2.700 YTL’le KDV hesaplanması gerekir. Bu taşımanın Haydarpaşa-Marsilya parkurundaki kısmını gerçekleştiren (E) Gemicilik A.Ş. bu dış taşıma için (A) Limited Şirketine keseceği 12.000 YTL’lik faturada KDV göstermeyecektir. (E) Gemicilik A.Ş. bu taşıma ile ilgili olarak yüklendiği KDV’leri indirebilir ve indirimle giderilememe halinde KDV iadesi isteyebilir. Haydarpaşa-Marsilya hattında yapılan taşıma için düzenlenecek konşimento, hem nakliye aracısı (A) Limited Şirketinin, hem de (E) gemicilik A.Ş.’nin KDV’siz fatura kesmelerinin ve KDV iade taleplerinin dayanağını teşkil edecek, başka bir anlatımla, bu faturaya konu taşımanın KDV Kanunu’nun 14’üncü maddesi kapsamında dış taşıma olduğunu (taşınan malın Türkiye Gümrük Bölgesi’nden geçirildiğini) belgeleyecektir. Muktezada belirtildiği gibi, iade talebi halinde konşimento örneği yerine, konşimento bilgilerini içeren YMM onaylı listenin ibrazı mümkündür.

KDV iade talepli beyanname veren nakliye aracısı firma, mahsup yoluyla KDV iadesi alabilmek için ;

- O dönemdeki KDV indirimlerinin açılımını gösteren bir KDV indirim listesi hazırlamak zorundadır.

- Yine o dönemde KDV siz olarak düzenlediği dış nakliye hasılatı faturalarındaki bilgileri içeren bir liste oluşturmalıdır.

- Bu nakliyelerin dış nakliye ile ilgili olduğunun ispatı için gerekli belgelerin örneklerinin VEYA BU BELGELERLE İLGİLİ BİLGİLERİ İHTİVA EDEN YMM ONAYLI LİSTENİN de ibrazı gerekmektedir.

Şayet nakit iade isteniyorsa, ve iade tutarı 1.000 YTL’yi geçiyorsa, 1.000 YTL’yi aşan kısım için teminat verilmesi, YMM tasdik raporu ibrazı veya yapılacak incelemeye sevk işleminin sonucunun beklenmesi gerekir.

www.bdodenet.com.tr. adresli sitemizde ücretsiz olarak kullanıma sunulan elektronik kitabımızda, KDV Kanunu’nun maddeleri ve bu maddelere ilişkin detaylı yorum ve açıklamalarımız bulunmakta olup, transit taşımacılıkla ilgili izahatımız ve bu kapsamdaki iadeler için aranan belgeler bu kitabın 14’üncü maddeye ilişkin bölümünde yer almaktadır. Yukarıda bahsi geçen KDV indirim listesinin ve hasılat faturaları listesinin formatı ise 29’uncu maddenin sonundadır.