Adı bende saklı bir okurumuz aynen; “İşyerimizde sağlık sorunları ve ölüm
dışında izne çıkamıyoruz ve 10 yıldır çalıştığım bu işyerinde hiç resmi yıllık
izin kullanmadım. İşverenden yıllık izin istediğimde benden fazla kullanıyorsun
gibi cevap aldım. Kullandığım izinler hastaneye gittiğim günlerdir ve oda senede
2-3 gün. Bunun yanında sigortam kendisine söylememe rağmen aldığım maaştan değil
de asgari ücretten yatıyor. Bu sebeplerden dolayı 3600 gün ve 15 yıldan
faydalanıp işten ayrılmak istiyorum. Kıdem tazminatı alabilir miyim? Sigorta
prim günümün 150 gün gibi bir gün kaldığını da belirtmek istiyorum. Fakat hizmet
yılım 1 yıl 5 ay gibi bir süre kaldı. 15 yılın aynı yerde geçmesi şart mı? ”
diyor.
Gerçekten de okurumuzun yazdıklarına hem çok şaşırdım, hem de üzüldüm. Umarız
okurumuz ve bu durumdaki diğer çalışanlar yasal haklarıyla ilgili
tavsiyelerimize uyarlar.
Öncelikle bir işçinin İş Kanunu’ndan doğan
bir takım hakları var. İşçinin ücret, yıllık izin, mazeret izni, sözleşmelerden
doğan mali ve sosyal hakları, ihbar ve kıdem tazminatı gibi haklarının işveren
tarafından kaldırılması mümkün olmadığı gibi, işçinin de bu haklarından
vazgeçmesi mümkün değildir. İşçinin başta sigorta primi ve diğer haklarının da
fiili ücreti üzerinden ödenmesi gereklidir.
Eğer işçi bu haklardan mahrum bırakılıyorsa, bu durumda Alo 170 hattını
arayarak yada Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na dilekçe ile yazılı olarak
başvurmak suretiyle yasal haklarının korunmasını talep edebilir.
15 yıl ve 3600 günü doldurup kıdem tazminatı talep etmek için bu sürelerin
tamamının aynı işyerinde geçmesine gerek yok. Ayrıca işten ayrıldığınızda kıdem
tazminatı dışında kullanmadığınız yıllık izinlerinde parasını da
isteyebilirsiniz.
Kaldı ki, “İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme
şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse (4857/24-II-e)”, işçinin iş
sözleşmesini bildirimsiz fesih hakkı doğar. Bu durumda da ihbar süresi
uygulanmadan işçi kıdem tazminatını ve izin parasını alarak ayrılabilir.
15 yıl 3600 gün aynı yerde çalışmak gerekir?
Okurumuz Erdal Karakaya, “Kıdem tazminatını alıp işten ayrılmak için 15 yıl
ve 3600 gün aynı işyerinde mi çalışmak gerekir? İşe ilk girişim 1995 yılı prim
5600. Halen çalıştığım işyeri başlangıç 2000 yılıdır. Bu durumda kıdem tazminatı
alabilir miyim” diyor.
Kıdem tazminatı talep etmek için 15 yıl ve 3600
günün tamamının aynı işyerinde geçmesine gerek yok. Farklı işyerlerinde de
çalışıp toplam olarak ilk işe girişinden itibaren 15 yılı ve 3600 günün
doldurulması söz konusu olur ise kıdem tazminatı talep edebilirsiniz.
Banka kredisiyle emeklilik
Geçen yıl prim affı
çıkınca, emeklilik yaşını ve şartlarını doldurmasına rağmen Bağ-Kur borcundan
dolayı emekli olamayanlar için bankaların da desteğiyle kredi verilmiş ve hem
esnaf, hem SGK hem de vatandaş kazançlı çıkmıştı.
İşte okurumuz Cevat Malkoç, “SGK kanunda emekliliği gelmiş günü dolmuş,
borcundan dolayı emekli olamayan yurttaşlarımızın devlet bankalarından kredi
alabilmesi - daha önce olduğu gibi Ziraat Bankası ve Halk Bankası - ve aldığı
krediyle emekli edilmesini ve konunun tekrar gündeme getirilip çözüme
kavuşturulmasını istiyorum” diyor. Gerçekten de bu olanak yeniden sağlanırsa hem
SGK alacaklarını tahsil eder, hem vatandaş emekli olur hem de bankalar kredi
kullandırmış ve bundan para kazanmış olur.
Bu makalenin içeriği www.resulkurt.com adresinden alınmaktadır.