Okurlarımızdan genel sağlık
sigortasıyla ilgili her gün yüzlerce soru geliyor. Gerçekten herkes ne olacağı
konusunda endişeli ve çoğu kişinin de uygulama konusunda bilgilendirmeye
ihtiyaçları var gibi görünüyor. Bu köşede bir kaç yazımda okurlarımızı
aydınlatmaya çalıştım. Önceki gün ev hanımlarının eşlerinden sağlık yardımı
alacaklarını yazdım ama o kadar çok soru var ki, konuyu ayrıntılı incelemek
gerekecek.
Eş ve çocukların durumu
Öncelikle genel sağlık sigortasında eş ve çocukların durumunu iyice anlatmak
gerekiyor sanırım. Sigortalı olarak çalışan, isteğe bağlı sigorta primi ödeyen
veya SGK’dan emekli aylığı alan kişilerin kendileri zaten genel sağlık
sigortasından yararlanabiliyor. Buna göre sigortalı olarak çalışan, isteğe bağlı
sigorta primi ödeyen veya SGK’dan emekli aylığı alan kişilerin;
-Eşi,
-18 yaşını, lise ve dengi öğrenim veya 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu’nda
belirtilen aday çıraklık ve çıraklık eğitimi ile işletmelerde mesleki eğitim
görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmamış
evli olmayan çocukları,
-Yaşına bakılmaksızın bu kanuna göre malul olduğu tespit edilen evli olmayan
çocukları,
-Geçimi sigortalı tarafından sağlanan, her türlü kazanç ve irattan elde
ettiği gelirler toplamı yürürlükte bulunan asgari ücretin net tutarından daha az
olan ve diğer çocuklarından sağlık yardımı almayan ana ve babası, bakmakla
yükümlü olunan kişi sayılacaktır. Bunlar herhangi bir prim ödemeyecek.
Öğrencilerin anne-babaları üzerinden sağlık yardımı alması için mutlaka
aktivasyon yaptırmaları gerekecek. Müstehaklık sorgulamasında öğrenci olmasına
rağmen müstehak olmayanlar mutlaka öğrenci belgeleri ile SGK’na başvurmalı ve
aktivasyon yaptırmalılar. Örneğin, 22 yaşında üniversite öğrencisi bir erkek
çocuğun sağlık yardımı almaya devam etmesi, prim ödemek zorunda kalmaması için
okuldan alacağı öğrenci belgesini SGK’na vererek aktivasyon yaptırması
gerekiyor.
Anne-babasına kendi üzerinden sağlık yardımı verilenler endişe ediyor. Bu
uygulama devam edecek. Bunda bir değişiklik yok.
Ancak, eğitime devam etmeyen 18 yaşını bitirmiş erkek çocuklar ile 25 yaşını
doldurmuş üniversite öğrencisi erkek çocuklar gelir testine girerek eğer kişi
başına 295,50 TL’den fazla gelirleri olursa genel sağlık sigortası primi ödemek
zorunda kalacak.
Yurt dışında yaşayanlar
Yurt dışında yaşayan Türk vatandaşlarının adrese dayalı nüfus kayıt
sisteminde ikametleri Türkiye’deki adresleri kayıtlıysa SGK otomatik olarak bu
kişileri de genel sağlık sigortası kapsamına koyacak. Ve bunlar da gelir testi
sonucuna göre prim ödemek zorunda kalabilecekler. Eğer nüfus müdürlüğünde ikamet
adresi yurt dışı olarak düzeltilirse genel sağlık sigortası primi ödemeyecekler.
Sigorta öncesi doğumu borçlanamazsınız
Okurumuz Ahmet Utlu”Eşim 1990 yılında 1. çocuğumuzu ve 1995 yılında da 2.
çocuğumuzu dünyaya getirdi. Bu tarihlerde çalışmıyordu. İlk defa 04/04/2000
yılında sigortalı olarak çalışmaya başladı. Toplam 4085 işgünü pirimi yattı ve
hala çalışmakta çocuklarımızın ikisi de okumaktadır. Eşim bu şartlarda doğum
borçlanması yapabilir mi?” diyor.
Doğum borçlanması ile ilgili uygulamada, SGK sigortalılık öncesi doğumları
borçlanma kapsamına almıyor. Bu nedenle eşiniz ilk defa sigortalı olduğu
04/04/2000 tarihinden önce, 1990 ve 1995 yıllarında yaptığı doğumları
borçlanamayacaktır. Kişisel görüşüm, annelere bu hakkın kullandırılması olduğu
yönündedir. Umarız SGK görüş değiştirir ve annelere de tıpkı erkeklerin askerlik
borçlanmasında olduğu gibi sigortalılık öncesi doğumları borçlanma hakkı tanır.