Okurlarımızdan son günlerde kamuoyunda 3 çocuk olarak bilinen doğum ve kadın istihdamını teşvik kapsamında çok sayıda soru alıyoruz. TBMM’nin açılmasıyla birlikte öncelikle görüşülüp yasalaşacağını düşündüğüm paketle birlikte bir çok önemli yenilik ve hak gelecek. Henüz kesinleşmemekle birlikte doğum öncesi ve sonrası uzun süreli izin, yarı zamanlı çalışma, sigorta priminin devlet tarafından karşılanması, nakit desteği, evlenmenin teşvik edilmesi, kadınlara esnek çalışma modeli getirilmesi gibi önemli düzenlemeler getiriliyor.
Özellikle kadın istihdamını olumsuz etkilemeyecek ve nüfus artışını hızlandıracak şekilde düzenleme yapılması öngörülüyor. Getirilen yeniliklerin kadın çalıştırılmasının önüne geçmesi de arzulanmayan bir sonuç olduğu için dikkatli adım atılması gerekiyor.
Doğum sonrasında kadınların sigorta primi yatarken özel sektörün prim yükü hafifletilecek ve ayrıca doğum iznini kullanan personelin yerine özel istihdam bürolarından kısa süreli eleman temin edilebilecek. Esnek çalışma modelinin takibi özel sektörde özel istihdam bürolarında olacak. Kamu kurumlarındaysa bu görevi İş-Kur yürütecek. Yeni dönemde İş-Kur’un çok daha başarılı çalışmalar yapacağını düşünüyorum.
Yapılacak düzenleme kapsamında 16 hafta olan analık izni 18 hafta olacak. İznin doğum öncesi veya sonrası kullanımı anneye bırakılacak. Yine en büyük sorun olan doğum sonrası işten çıkartılma için çalışan annelere işe dönüş garantisi verilecek.
0-6 yaş arası çocuğu olan ebeveynlere okul çağına kadar kısmi süreli çalışma imkânı verilecek. 0-1 yaş arasında çocuğu olan anneye gece işi verilmeyecek.
18 haftalık analık izninin ardından ilk çocuk için 2, ikinci çocuk için 4, üç ve üzeri çocuk için 6 ay olmak üzere yarı zamanlı çalışıp tam zamanlı maaşı alınacak.
Annelerin çalıştıkları kurumlardan alabildiği doğum borçlanması hakkı 2’den 3’e yükseltilecek. Böylece bizim de bu köşeden eleştirdiğimiz doğum borçlanması zorunu kısmen de olsa çözülmüş olacak.
Tüm bunlar nüfusun yaşlanmasının önüne geçilmesi ve çalışan annelerin sorunlarının azaltılması için yeterli olmasa da çok büyük haklar sağlanmış olacak.
****
Bebeğine bakana kıdem tazminatı ödenir mi?
Okurumuz Dilek T. “Merhaba Resul Bey, araştırma yapıyorum ama bulamıyorum. 6 yıldır aynı şirkette çalışmaktayım. Hamileyim, doğum iznine çıktıktan sonra işyerine bebeği bahane ederek çıkmak istediğimi bildireceğim. Kendimi çıkartılmış gibi göstererek işsizlik maaşından da faydalanmak istiyorum.
Ancak, geçmişe yönelik doğum izninde olduğum sürece sanırım sigorta primim ödenmiyor. Ben doğumdan sonra işten çıkarılırsam, işsizlik maaşı alabilir miyim? Ve ne kadar süre alabilirim?
Şu anda doğum olmadığı için 300 gün işsizlik maaşını almayı hak kazanıyorum ancak, doğumdan sonra olursa tabi, doğum izninden dolayı ödenmeyen günlerimden dolayı kaç gün işsizlik maaşı almayı hak ederim.” diyor.
Normal şartlarda doğum yapan kadın çalışanların, “bebeklerine bakmak için” işten ayrılmaları durumunda kıdem tazminatı ödenmesi mümkün olmayacaktır. Kıdem tazminatı alabilmek için ya 15 yılını ve 3600 günü doldurup emeklilik yaşının bekleyeceğinizi gerekçe göstermeniz, ya evlilikten itibaren bir yıl geçmemiş ise evlilik nedeniyle yada işveren tarafından işten çıkartılmanız halinde kıdem tazminatı almanız mümkündür.
Doğum izni bitimi sonrası işten çıkarıldığınız takdirde son 3 yılda en az 600 gün prim ödenmiş olması halinde işsizlik maaşı ödenmesi mümkündür. Doğum izin döneminde prim ödenmediği için son 3 yıl içinde 1.080 günden az prim ödeneceği için alınabilecek işsizlik maaşı süresi 240 gün yani 8 ay olacaktır.
Bu makalenin içeriği www.resulkurt.com adresinden alınmaktadır.