Okurumuz Olcay Güneş, “25 Eylül 2010 tarihinde yazmış olduğunuz bir yazıda,
kadınların ilk sigortalılığından önceki doğumu için doğum borçlanması yapabilir
ve emeklilik yaşı geriye gidebilir yazmışsınız. Fakat araştırmamdan sonra
sigortalı olmadan önceki doğumlar için doğum borçlanması yapılamayacağıdır.
Hatta bu konuyla ilgili Yargıtay da doğum borçlanması yapamaz diye karar vermiş.
Sizin yazılarınızı devamlı takip eden ve size güvenen birisi olarak bu konu ile
ilgili son durum hangisidir, sizin yazınız doğru mu yanlış mı?” diyor.
5510 Sayılı Kanunun 4/1-a bendi kapsamındaki sigortalılar doğum tarihinden
sonra iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla hizmet akdine istinaden işyerinde
çalışmaması ve çocuğunun yaşaması şartıyla talepte bulunulan süreleri
borçlanabileceklerdir. Doğum borçlanması, son 4 yılın en çok yazılan, konuşulan
konularından birisi oldu. Uygulamada yaşanan sıkıntılardan dolayı bir çok anne
mağdur oldu ve halen kamuoyunda annelerin doğum borçlanması konusunda önemli
beklentileri var. Ben de annelerin bu sorunlarını, sıkıntılarını zaman zaman
köşemden duyurmaktayım.
Doğum borçlanması, doğum sonrası, rapor
süresinde ve ücretsiz izin döneminde çalışmayan veya işten ayrılan annelerin
boşta geçen bu süreleri ödeyebilmelerine imkan tanıyan bir düzenleme.
Dolayısıyla özellikle eski yılların gün boşluklarının doldurulmasına imkan
tanıdığı için, gün sayısı yeterli olmayan annelere emeklilik hakkı veriyor.
Okurumuzun belirttiği yazımda özellikle meslek lisesi stajı olan annelerin
sigortalılık öncesi borçlanma hakkından bahsetmişim. Bu hak halen devam ediyor
ve Yargıtay’ın verdiği kararla bir ilgisi yok. Yargıtay, sigortalılık öncesi
doğumlara borçlanma hakkı vermiyor ama, staj sigortası olanlar zaten mahkemeye
gerek kalmadan doğumlarını borçlanabiliyor.
Sigortalılık öncesi doğum
borçlanılamıyor
T.C. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun E. 2011/10-311,
K. 2011/322 ve T. 18.5.2011 tarih sayılı kararında “5510 Sayılı Kanunun 41/1,a
düzenlemesinde, “a” bendinin ilk kısmında yer verilen borçlanma imkanı,
çalışırken ücretsiz doğum ya da analık izni kullanılan sürelere ilişkindir ki bu
doğal olarak daha önce sigortalı olmayı gerektirdiği ve borçlanma imkanı ise
doğrudan ve sadece 4/1, a kapsamındaki sigortalı kadına tanınmış ve borçlanacağı
süre doğum tarihinden sonra iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla hizmet akdine
istinaden işyerinde çalışmayacağı süre olarak tanımlanmıştır. Dolayısıyla bu
imkandan yararlanabilmek için de, geçmişte hizmet akdine dayalı olarak zorunlu
sigortalılık tescilinin yapılmış olması gerekli sayılmalıdır.
Anılan
maddede yer verilen borçlanma imkanının, doğrudan ve açıkça sadece 4/1, a
maddesi kapsamındaki sigortalılara tanınmış olması, borçlanma talebinde
bulunanın doğum tarihinden önce 4/1-a bendi kapsamında çalışması olgusunun
arandığını; bunun da doğal olarak doğumdan önce sigortalı olmayı gerektirdiği
açıktır.” deniliyor. Buna göre Yargıtay Hukuk Genel Kurulu bu kararında 4/a
bendi kapsamında (SSK’lı) tescil edilmişken yapılan doğumlar sebebiyle
çalışılmayan iki yıllık sürelerin borçlanılabileceği, sigortalılık öncesi
doğumlar sebebiyle borçlanma yapılamayacağı kabul edilmiştir. Bugüne kadar hep
annelerin mağdur edildiği en önemli düzenleme “sigortalılık öncesi doğumlara
borçlanma hakkı verilmemesi” idi. Yargıtay görüşü de olumsuz çıkınca annelerin
tek umudu TBMM’de yapılacak bir düzenlemeye ve Çalışma Bakanı sayın faruk
Çelik’in konuya el atmasına kaldı.
Meslek Lisesi stajyerleri doğumları
borçlanabiliyor
3308 sayılı ‘Mesleki Eğitim Kanunu’ kapsamındaki çırak
ve öğrenciler, bu staj ve çıraklık döneminde sigortalı oluyorlar. Çıraklık
Eğitim Merkezi, Ticaret Meslek Lisesi gibi meslek liselerinde öğrencilik
döneminde staj (işletmelerde beceri eğitimi) yapanların, staj sigortası ile
normal sigortalı oldukları tarih arasındaki sürede yaptıkları doğumlarda önemli
bir avantaj bulunuyor. Yani, önce staj sigortasını başlatıp, normal sigortalı
olmadan önce doğum yapanlar bu aradaki doğum süresini borçlanabilecek. Ayrıca bu
şekilde borçlanma yapılması halinde, sigortalı başlangıç tarihi de geriye
gidecek.
Bu makalenin içeriği www.resulkurt.com adresinden alınmaktadır.