Okurumuz Emrullah Taş “Resul bey, ben eniştem ile ilgili bir soru soracaktım. Eniştem 24.06.2013 günü vefat etti. SGK prim gün sayısı 720 gün olup 210 günde askerlik borçlanması yatırarak 900 güne tamamladık. Dul-yetim aylığı bağlanması için uğraştık, ancak red yazısı verildi. Sizce askerlik borçlanması yaparak 900 güne tamamladığımızda Dul-yetim aylığı bağlanmaz mı?” diye soruyor.
Sigortalının ölümü ile birlikte geride kalan eş ve çocukları ile bazı durumlarda anne-babası için hem manevi hem de maddi anlamda sıkıntılar yaşanıyor. Ölüm sigortası ile sigortalı vefat ettiğinde dul ve yetimlerinin kimseye muhtaç olmadan en azından temel ihtiyaçlarını karşılayabilsinler diye hak sahiplerine öldüğü tarihte geçerli olan mevzuat esas alınarak ölüm aylığı bağlanıyor. Sigortalının ölüm tarihinden önce en son hangi sigortalılığı var ise ölüm aylığı şartları da bu kapsama göre değerlendirilir.
Sigortalının ölüm tarihinin 1 Ekim 2008 tarihinden sonra olması durumunda, 5510 sayılı Kanun hükümlerine göre 4-1/a bendi (SSK) kapsamındaki sigortalıların hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanabilmesi için her türlü borçlanma süreleri hariç en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup, toplam 900 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması gerekmektedir. Yada 4-1/a bendi (SSK) kapsamındaki sigortalıların hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanabilmesi için en az 1800 gün prim bildirilmiş olması gereklidir.
1 Ekim 2008 tarihinden önce vefat edenlere 5510 sayılı Kanuna göre değil, ölen sigortalının tabi olduğu sigorta kanunlarına göre aylık bağlanmakta olup, borçlanma süreleri istisna edilmeksizin en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup, toplam 900 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması yeterlidir. Hak sahipleri gerek 5 yıl sigortalılık süresini gerekse 900 gün prim ödeme şartını borçlanma yoluyla da tamamlayabilir.
Okurumuzun yakını 1 Ekim 2008 tarihinden sonra olması vefat ettiğinden dolayı borçlanma süreleri hariç 5 yıl ve 900 gün şartı aranacaktır. Bu şartlar sağlanmadığı için 900 günle aylık bağlanması mümkün olmayacaktır. Ancak borçlanmalarla birlikte 1800 gün şartı sağlanırsa ölüm aylığı bağlanabilecektir.
****
İş kazası engellisine maaş bağlanır mı?
Okurumuz Hakan Tuna; “1999’da iş kazası geçirdim ve sol gözümü kaybettim. Şu an yüzde 40 rapor verdiler. Sürekli iş göremezlik ödeneği alıyorum. Daha sonrada çalıştığım sürelerde SSK primim yattı. Şu an 2990 gün SSK primim yatmış gözüküyor. Ben ne zaman emekli olabilirim? Ya da isteğe bağlı emekli olma sansım var mı?” diyor.
İş kazası nedeniyle meslekte kazanma gücünü yüzde 10 ve üzerinde kaybeden sigortalılara sürekli iş göremezlik geliri bağlanmaktadır.
Sürekli iş göremezlik geliri alan sigortalılar, halk arasında bilinen adıyla emekli olmayıp, iş kazası maaşı almaktadır. Sürekli iş göremezlik geliri alanlar normal sigortalılar gibi çalışabileceklerdir. Kendilerine emeklilik için gereken prim gün sayısı, yaş ve sigortalılık sürelerini tamamladıkları takdirde emekli aylığı da bağlanabilecektir.
Eğer sigortalının malulen emeklilik şartlarını taşıması veya engelli vergi indiriminden yararlanması durumunda yaş şartı aranmaksızın prim gün sayısı ve sigortalılık süresini tamamlayarak da emekli aylığı bağlanabilecektir.
Malulen emeklilik için 10 yıl sigortalılık süresi, 1800 gün prim ödemesi ve yüzde 60 oranında çalışma gücü kaybı gerekmekte olup, bu şartlar sağlandığında malulen emekli olunabilir.
Engelli vergi indirimi ile emeklilik için de öncelikle Maliye Bakanlığından engelli vergi indirimi belgesi alınması ve işe giriş tarihine göre değişen (ve artan oranla) en az 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 gün sayısının tamamlanması gerekmektedir. Bu durumda eksik günlerinizi isteğe bağlı sigorta ile tamamlayabilmeniz mümkün olmakla birlikte ayrıca engelli vergi indirimi belgesi alınması gerekmektedir.
Bu makalenin içeriği www.resulkurt.com adresinden alınmaktadır.