Son günlerin en çok konuşulan
konusu 1 Ocak’ta yürürlüğe giren zorunlu genel sağlık sigortası. Esasen tüm
vatandaşların genel sağlık sigortası kapsamına alınması son derece önemli. Bu
konu hem yeşil kartlıları, hem sosyal güvencesi olmayanları, hem de kısmi süreli
çalışanları ilgilendiriyor.
İşte okurların merak ettikleri ve tepkileri:
A. Özdemir: Üniversite öğrenimi için başka bir ilde yaşıyorum. Hem
boş vakitlerimi değerlendirip aileme yük olmadan çalışarak okumak, hem de okul
sonrası çalışma hayatına alışkın olmak için part-time bir iş buldum ve
çalışıyorum. Duyduğuma göre part-time çalışanlar artık genel sağlık primi
ödeyecekmiş. Zaten az kazanıyorum ve ancak geçiniyorum. Şu sınav zamanı gelir
testini nasıl yaptıracağım, ailem uzakta ben nasıl gidip geleceğim?
Mehmet Can Baytemur: İşveren tarafından işçinin genel sağlık primi
ödenmektedir. Bu sadece işçiyi mi bağlar yoksa işçinin bakmakla yükümlü olduğu
anne eş ve çocukları da ayrıca GSS ödemek zorundalar mı?
Başak Zorlu: Annem SSK emeklisi ve ben 1975 doğumlu bir bekarım.
Geçen seneden beri annemin üzerinden sağlık sigortasından faydalanıyorum. Bu
yeni genel sağlık sigortası yasası beni de kapsıyor mu? Ayrıca yurt dışında
yasayan bir erkek kardeşim var. Şu an için çalışmıyor ve sigortası yok. Onun
durumu ne olacak?
İlhan Demirkıran: Babam SSK emeklisi, annem ve kız kardeşimle
yaşıyor. Kız kardeşim bekar ve 42 yaşında. Babam genel sağlık sigortası için
başvuruda bulunacak mı?
Gelir tespitinde neye bakılacak?
Gelir tespitinde aile olarak, aynı hane içinde yaşayan eş, yaşlarına
bakılmaksızın evli olmayan çocuk ve genel sağlık sigortalısı olarak tescil
edilecek kişinin ana ve babası esas alınacak. Aynı hanede yaşamayan ve öğrenim
nedeniyle başka bir hanede yaşayan evli olmayan çocuklardan 25 yaşını
doldurmayanlar gelir tespitinde aile içinde değerlendirilecek. Gelir tespiti
işlemlerinde hane olarak adrese dayalı nüfus kayıt sisteminde yer alan adres
dikkate alınacak. Aynı adreste birden fazla aile olması halinde her bir aile
için ayrı ayrı gelir tespiti işlemi yapılacak.
Vatandaş tepkili
Bize gelen çok sayıda mailden seçtiklerimi paylaştım. Vatandaş konuyu tam
olarak anlayamadığı için genelde tepkili. Burada bir hususu özellikle açıklamak
gerekiyor. Çalışan sigortalılarla SGK’dan emekli olanlarla (sosyal güvencesi
olan kişiler) bunların eşleri, hak sahibi çocukları ve hak sahibi anne-babası
GSS primi ödenmeden sağlıktan yararlanacak. Bunların ayrıca GSS primi ödemesine
gerek yok. İşsizlik sigortası kapsamında sağlık yardımı alanlar da bu dönemde
prim ödemeyecek.
Ancak bunların haricindeki, part-time, çağrı üzeri ve ev hizmetlerinde 30
günden az çalışanlar, işsiz olup sosyal güvencesi olmayan vatandaşlar zorunlu
genel sağlık sigortası kapsamında prim ödeyerek veya primleri devletçe ödenerek
sigortalı yapılacak. Bu kapsamdaki kişileri SPAS adlı programı marifetiyle
kapsama alıp, ödeyecekleri primleri SGK tahakkuk ettirecek. Bu kişiler
primlerini de bankadan ödeyecekler. Ancak sistemde önemli sorunlar var. Rapor,
puantaj kaydı, iş kanununa göre verilen ücretsiz izinler veya buna benzer
nedenlerle eksik günü olanların GSS primlerini 30 güne tamamlama zorunluluğu
olmadığı için, uygulamada bir çok kişi part-time olanların statüsünü
değiştirecek. Bence, SGK part-time işçilere zorunlu GSS primi ödemesi
zorunluluğunu kaldırmalıdır. Atılan taş, ürkütülen kurbağaya değmiyor. SGK’ya
da, çalışana da, işverene de yazık ediliyor.