Okurumuz Ayşe T. “Evlenmem nedeniyle birkaç ay önce çalışmış olduğum işyerinden kıdem tazminatını alarak ayrılmıştım. Ancak bu süreçte evde oturmaktan sıkıldığım için yeniden çalışmak istiyorum. Bana bir daha başka bir yerde çalışamayacağımı söylüyorlar. Bu doğru mu? Çalışabilir miyim?” diyor. Gerçekten de kamuoyunda yanlış bilinen konulardan birisidir evlenen kadın işçinin kıdem tazminatı alıp işten ayrıldıktan sonra çalışıp çalışamayacağı…
Kıdem tazminatı halen 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesi uyarınca ödenmekte olup, kadın işçiler, evlendikten sonra bir yıl içinde iş sözleşmesini feshetmeleri halinde kıdem tazminatına hak kazanmaktadırlar. Bu hak, sadece kadın işçiye verilmiştir. Erkek işçinin, evlendikten sonra bir yıl içinde bu madde hükmüne istinaden iş sözleşmesini feshetme yetkisi olmadığı gibi, işverenin de bu maddeye dayanarak kadın işçinin iş akdini feshetmesi yetkisi bulunmamaktadır.
İşverenin bu maddeye dayanarak iş akdini feshetmesi yetkisi yoktur. Bu düzenlemeye istinaden kadın işçinin kıdem tazminatı alabilmesi için öncelikle, iş sözleşmesinin devam ediyor olması gerekmektedir. Kadın işçinin, iş sözleşmesi kıdem tazminatı almasını hak etmeyecek şekilde sona erdikten bir süre sonra evlenmesi halinde kıdem tazminatı ödenmesi söz konusu olmayacaktır. Bu nedenle, işçinin iş sözleşmesinin devam etmesi önemli bir koşuldur. İkinci bir koşul ise, iş akdi devam eden kadın işçinin evlenmesi halinde, bir yıl içinde evlendiğini belirterek işverenden kıdem tazminatını istemesi gerekmektedir. Evlendiği tarihten itibaren bir yıl içinde iş sözleşmesinin feshedilmemesi ve işverenden kıdem tazminatı istenmemesi halinde işçinin bu hakkı kaybolmaktadır.
Kadın işçinin evlenme nedeniyle iş sözleşmesini feshetmesi halinde kıdem tazminatının ödenmesi gereken tarih, iş sözleşmesinin feshedildiğinin işverene bildirildiği tarih olacaktır.İşçi ve işveren arasında anlaşmazlık çıkabilecek olması ihtimalinin bulunduğu durumlarda, işçi iş sözleşmesini evlenme nedeniyle feshettiğini noter aracılığıyla tebligat göndererek bildirmelidir.
Evlenme nedeniyle işten ayrılarak kıdem tazminatı alan kadın işçinin daha sonra tekrar işe girmesi halinde kıdem tazminatı ödeyen eski işvereniyle çeşitli sorunlar yaşanmaktadır. Yargıtay Hukuk Genel kurulunun bir kararında “...Kadın işçiye tanınan bu hak aile birliğini koruma amacıyla getirilmiş olup çalışma hayatını evlilikle birlikte gereği gibi yürütemeyeceği düşüncesinde olan kadına yasa ile tanınmış bir olanaktır. Bir işyerinde çalışmakta iken evlenen bir kadın yasanın tanıdığı olanaktan yararlanarak kıdem tazminatını almak suretiyle ayrılmışsa daha sonraki dönemlerde çalışma hakkını kaybettiğinden söz edilemez. Diğer taraftan önceki işinden ayrılan kadın ayrılmasını hemen takiben çalışma hayatı ile evliliği öncekine göre daha kolaylıkla yürütebileceği yeni bir iş bularak çalışmasını da sürdürebilir.” denilmek suretiyle, işverenin söz konusu durumdaki kadın işçiye kıdem tazminatı ödemekle yükümlü olduğu gibi tazminatı ödemiş ise, iadesini de talep edemeyeceği hükme bağlanmıştır.
Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 25.01.2001 tarih ve E. 2001/16313, K. 2001/1306 sayılı kararında, “Dosyadaki bilgi ve belgelere göre 07.12.1992 tarihinde davacıya ait iş yerinde çalışmaya başlayan davalı bayan işçi 21.10.1995 tarihinde evlenmiş olup 06.05.1996 tarihinde de 1475 sayılı İş K. 14/1. maddesinin h fıkrasında öngörülen bir yıllık süre içinde iş yerinden ayrılmıştır. Hukuk Genel Kurulu ve dairemiz kararlarına göre kadın işçinin bu şekilde ayrıldıktan sonra tekrar bir işe girmiş olması onun kötü niyetli olduğunu göstermez.Zira böyle bir durumda Anayasal Çalışma hakkı ön planda geldiği kabul edilmelidir. Bundan başka aile hayatı gerekleri de her zaman göz önünde tutulmalıdır. Kadın işçinin evlenme nedeniyle işten ayrıldıktan sonra tekrar bir işe girmiş olması onun kötü niyetli olduğunu göstermez.” hükmü bulunmaktadır.
Gerçekten de, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararının hakkaniyete uygun olduğu ve evlenme nedeniyle işten ayrılan ve kıdem tazminatı alan kadın işçinin çalışma hakkını kaybettiğini söylemenin mümkün olmadığı görülmektedir.
Bu nedenle evlenme nedeniyle işten ayrılan ve kıdem tazminatı alan kadın işçinin her zaman bir başka yerde çalışma hakkı vardır ve çalışmasına ilişkin bir engelleme yapılması mümkün değildir.
Bu makalenin içeriği www.resulkurt.com adresinden alınmaktadır.