Vatandaş zorunlu Genel Sağlık Sigortası (GSS) uygulamasının farkına yeni vardı. Okurlarımızdan 1 Ocak'ta yürürlüğe giren genel sağlık sigortasıyla ilgili her gün yüzlerce soru geliyor. Bir haftadır hep GSS soruluyor. Konu herkesi ilgilendirince yeniden daha ayrıntılı yazmak gerekiyor.

Okurumuz Volkan Aslan, "GSS primlerimi ödeyemezsem evimize haciz gelir mi?" diyor.

Mercan Yüksel ise, "Ben ev hanımıyım. iki kızım var. Biri 1993 doğumlu üniversiteye hazırlanıyor. Küçük kızım 1998 doğumlu 8'nci sınıfta okuyor. Eşim özel şirkette çalışıyor. Biz sağlıktan yararlanmaya devam edecek miyiz? Ayrıca GSS primine ödeme yapılacak mı?" diyor.

Okurumuz Emrullah Denizhan,  "Babam SSK çalışanı, annem ev hanımı dolayısıyla onlar GSS kapsamında değil, onlar için sorun yok. Ben 19, ablam ise 21 yaşında ve ikimiz de üniversitede okuyoruz dolayısıyla okuduğumuz takdirde 25 yaşına kadar babamızın sigortasından prim ödemeden faydalanabilecek miyiz? Aktivasyon yaptırmıştım, yeniden yaptıracak mıyım? Ne yapmalıyız?" diyor.

Çalışan sigortalılarla SGK'dan emekli olanlarla (sosyal güvencesi olan kişiler) bunların eşleri, hak sahibi çocukları ve hak sahibi anne-babası GSS primi ödenmeden sağlıktan yararlanacak. Bunların ayrıca GSS primi ödemesine gerek yok. İşsizlik sigortası kapsamında sağlık yardımı alanlar da bu dönemde prim ödemeyecek. Sigortalı olarak çalışan, isteğe bağlı sigorta primi ödeyen veya SGK'dan emekli aylığı alan kişilerin kendileri zaten genel sağlık sigortasından yararlanabiliyor. Yeşil kartlılar, vize süreleri doluncaya kadar yararlanabilecekler ama vizeleri dolduktan sonra bir ay içinde gelir testi yaptıracak.

Buna göre sigortalı olarak çalışan, isteğe bağlı sigorta primi ödeyen veya SGK'dan emekli aylığı alan kişilerin;

- Eşi,

- 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim veya 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu'nda belirtilen aday çıraklık ve çıraklık eğitimi ile işletmelerde mesleki eğitim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmamış evli olmayan çocukları,

- Yaşına bakılmaksızın bu kanuna göre malul olduğu tespit edilen evli olmayan çocukları,

- Geçimi sigortalı tarafından sağlanan, her türlü kazanç ve irattan elde ettiği gelirler toplamı yürürlükte bulunan asgari ücretin net tutarından daha az olan ve diğer çocuklarından sağlık yardımı almayan ana ve babası, bakmakla yükümlü olunan kişi sayılacaktır. Bunlar herhangi bir prim ödemeyecek. Öğrencilerin anne-babaları üzerinden sağlık yardımı alması için mutlaka aktivasyon yaptırmaları gerekecek. Müstehaklık sorgulamasında öğrenci olmasına rağmen müstehak olmayanlar mutlaka öğrenci belgeleri ile SGK'na başvurmalı ve aktivasyon yaptırmalılar. Örneğin, 22 yaşında üniversite öğrencisi bir erkek çocuğun sağlık yardımı almaya devam etmesi, prim ödemek zorunda kalmaması için okuldan alacağı öğrenci belgesini SGK'na vererek aktivasyon yaptırması gerekiyor. Eğer daha önce yaptırmış ve halen sağlıktan yararlanıyorsa bir işlem yaptırmayacak.

Ancak, eğitime devam etmeyen 18 yaşını bitirmiş erkek çocuklar ile 25 yaşını doldurmuş üniversite öğrencisi erkek çocuklar gelir testine girerek eğer kişi başına 295.50 TL'den fazla gelirleri olursa genel sağlık sigortası primi ödemek zorunda kalacak. SGK'nın elbetteki GSS primlerini haciz yoluyla tahsil yetkisi var ama, yüzbinlerce işyerinden primini tahsil edemeyen SGK'nın GSS primlerini haciz yoluyla tahsil etmesi zor gibi görünüyor. Ancak gelir testi yaptırmayanlar üst sınır olan 212.76 TL'den prim ödeyeceği için mutlaka gelir testi yaptırın. GSS primini ödemeyenler ise sağlık yardımından yararlanamayacak.

Yurt dışında yaşayan Türk vatandaşlarının adrese dayalı nüfus kayıt sisteminde ikametleri Türkiye'deki adresleri kayıtlıysa SGK otomatik olarak bu kişileri de genel sağlık sigortası kapsamına koyacak. Ve bunlar da gelir testi sonucuna göre prim ödemek zorunda kalabilecekler. Eğer nüfus müdürlüğünde ikamet adresi yurt dışı olarak düzeltilirse genel sağlık sigortası primi ödemeyecekler.

Part-time çalışan işçilerin, bugüne kadar bir yıl içinde 30 gün prim ödemeleri halinde sağlık yardımlarından faydalanma hakkı vardı. Ancak artık kısmi süreli part-time veya çağrı üzerine çalışanlar ile ev hizmetlerinde ay içerisinde 30 günden az çalışan sigortalıların 01 / 01 /2012 tarihinden itibaren eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerinin 30 güne tamamlamaları gerekecek.

Sosyal güvencesi olmayanlardan 1 Ocak 2012-30 Haziran 2012 dönemi için, aylık GSS primi, aile içindeki gelirin kişi başına düşen aylık tutarına göre;

1) Asgari ücretin üçte birinin (295.50 TL) altında ise GSS primleri devlet tarafından ödenecek,.

2) Asgari ücretin üçte biri (295.50 TL) ile asgari ücret arasında ise, 295.50 x %12 = 35.46 TL,

3) Asgari ücret (886.50 TL) ile asgari ücretin iki katı arasında ise, 886.50 x %12 = 106.38 TL,

4) Asgari ücretin iki katından (1.773 TL) daha fazla ise, 1.674 x % 12 = 212.76 TL,

olacaktır. GSS primleri ödenmez ise sağlık yardımı verilmeyecek. Bu nedenle bu kapsamdaki kişilerin mutlaka gelir testini 31 Ocak tarihine kadar veya yeşil kart vizesi bittikten sonra bir ay içinde yaptırmaları gerekiyor.

Başvuru, kişinin Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi'nde kayıtlı ikametgâhının bulunduğu il veya ilçe idarî sınırları içindeki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı'na yapılacak.

Re'sen genel sağlık sigortası tescili yapılan kişilerin gelir testi işlemleri, SGK veya ilgili Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı tarafından ailenin yazılı muvafakati alınarak Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı tarafından sonuçlandırılacak.

Gelir tespiti yapılması için başvuracak kişiler, gelir tespitine esas teşkil edecek göstergeleri içeren başvuru formu ile müracaat edecekler. Ancak, başvuru işleminin kanunî temsilciler tarafından yapılması hâlinde mahkemeden alınmış karar örneği, vekil tarafından başvuru yapılması hâlinde vekâletname örneği başvuru formuna eklenecek.

Gelir tespitinde aile olarak, aynı hane içinde yaşayan eş, yaşlarına bakılmaksızın evli olmayan çocuk ve genel sağlık sigortalısı olarak tescil edilecek kişinin ana ve babası esas alınacak. Aynı hanede yaşamayan ve öğrenim nedeniyle başka bir hanede yaşayan evli olmayan çocuklardan 25 yaşını doldurmayanlar gelir tespitinde aile içinde değerlendirilecek. Gelir tespiti işlemlerinde hane olarak adrese dayalı nüfus kayıt sisteminde yer alan adres dikkate alınacak. Aynı adreste birden fazla aile olması halinde her bir aile için ayrı ayrı gelir tespiti işlemi yapılacak.