Türkiye, gelişmekte olan bir ülke olarak genç nüfusa sahiptir. Buna paralel olarak küreselleşme, teknoloji, rekabetin, üretimin arttığı bu dönemlerde gece-gündüz aralıksız çalışılması ihtiyacı doğmaktadır. Gece çalışması, özellikle sanayi kuruluşları, fabrikalar, hastaneler, madenler, çağrı merkezleri, oteller gibi işyerlerinde yapılıyor.
İş Kanununa göre, akşam 20,00 ile sabah 06,00 saatleri arasında yapılan çalışmalar gece çalışması sayılıyor.
Gece çalışmaları, hem kişinin performansını ve psikolojisini olumsuz etkilemekte, hem de gündüz yapılan çalışmalara göre daha fazla yorucu olduğu için gece çalışmalarının koşulları ile çocuk ve kadın işçilerin gece çalışmalarına bazı sınırlamalar getirilmiştir.
İş Kanunu ve Kadın Çalışanların Gece Postalarında Çalıştırılma Koşulları Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre; Kadın çalışanlar her ne şekilde olursa olsun gece postasında yedi buçuk saatten fazla çalıştırılamaz.
Gece çalışmalarının süresi kanunda 7,5 saat olarak belirlenmiştir. Bu süreden daha fazla çalıştırılması İş Kanunu ile yasaklandığı gibi buna uymayanlara da 1.293.-TL idari para cezası getirilmiştir.
Ayrıca işçi, 7,5 saatten fazla çalıştırılmasından dolayı iş kazasına uğrarsa işverenlerin bu yönde de sorumluluğu söz konusu olur.
Gece çalışmasında, fazla çalışma yapılamaz. Yargıtay gece çalışmalarında 7,5 saati aşan çalışmaların fazla çalışma olarak değerlendirilmesi ve haftalık 45 saati aşıp aşmadığına bakılmaksızın yüzde 50 zamlı ödenmesi yönünde görüş bildirmiştir.
Çalışma süresinin bir kısmının gündüz, bir kısmının gece dönemine rastlaması halinde ise çalışma süresinin yarısından çoğu gece dönemine rastlayan bir postanın çalışması, gece çalışması sayılacaktır.
Gece postalarında kadın çalışan çalıştırmak isteyen işverenlerin, gece çalıştırılacak kadın çalışanların isim listelerini, iş müfettişlerince yapılan denetimlerde göstermek üzere işyerinde saklaması gerekmektedir.
Kadın işçiler, gebe olduklarının doktor raporuyla tespitinden itibaren doğuma kadar, emziren kadın işçiler ise doğum tarihinden başlamak üzere 6 ay süre ile gece postalarında çalıştırılamazlar. Bu işçilerin çalışmaları, gündüz postalarına rastlayacak şekilde düzenlenir. Emziren işçinin doğumu izleyen 6 ay boyunca gece çalıştırılmasını yasaklamıştır.
Yeni doğum yapmış işçinin doğumu izleyen 8 haftalık süre sonunda, emziren işçinin ise, 6 aylık süreden sonra gece çalışması yapmasının güvenlik ve sağlık açısından sakıncalı olduğunun hekim raporu ile belirlendiği dönem boyunca, gece çalıştırılmasını yasaklamıştır.
Kadın Çalışanların Gece Postalarında Çalıştırılma Koşulları Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre Kadın çalışanların gece postalarında çalıştırılabilmeleri için, işe başlamadan önce, gece postalarında çalıştırılmalarında sakınca olmadığına ilişkin sağlık raporu işyerinde görevli işyeri hekiminden alınır. Ayrıca işveren, işin devamı süresince, çalışanın özel durumunu, işyerinde maruz kalınan sağlık ve güvenlik risklerini de dikkate alarak işyeri hekimince belirlenen düzenli aralıklarla çalışanların sağlık muayenelerinin yapılmasını sağlar.
Belediye sınırları dışındaki her türlü işyeri işverenleri ile belediye sınırları içinde olmakla beraber, posta değişim saatlerinde toplu taşıma araçları ile gidip gelme zorluğu bulunan işyeri işverenleri, gece postalarında çalıştıracakları kadın çalışanları, sağlayacakları uygun araçlarla ikametgâhlarına en yakın merkezden, işyerine götürüp getirmekle yükümlüdür.
Kadın çalışanın kocası da işin postalar halinde yürütüldüğü aynı veya ayrı bir işyerinde çalışıyor ise kadın çalışanın isteği üzerine, gece çalıştırılması, kocasının çalıştığı gece postasına rastlamayacak şekilde düzenlenir.
Kadın çalışanların gebe olduklarının doktor raporuyla tespitinden itibaren doğuma kadar, emziren kadın çalışanlar ise doğum tarihinden başlamak üzere kendi mevzuatlarındaki hükümler saklı kalmak kaydıyla bir yıl süre ile gece postalarında çalıştırılamayacakları düzenlenmiştir.
Ancak emziren kadın çalışanlarda bu süre, anne veya çocuğun sağlığı açısından gerekli olduğunun işyerinde görevli işyeri hekiminden alınan raporla belgelenmesi halinde altı ay daha uzatılabilecektir.
Bu makalenin içeriği www.resulurt.com adresinden alınmaktadır.