İş Kanununda hem çalışanlara ve hem de işverenlere bir takım yükümlülükler getirilmiştir. İşverene getirilen yükümlülüklerden biri de yeni iş arama izninin işçiye verilmesidir. Buna göre, 4857/17. maddedeki bildirim süreleri (ihbar süreleri) içinde işveren, işçiye yeni bir iş bulması için gerekli olan iş arama iznini iş saatleri içinde ve ücret kesintisi yapmadan vermek zorundadır.
İş arama izninin süresi günde iki saatten az olamayacaktır. İşçi isterse iş arama izin saatlerini birleştirerek toplu kullanabilir. Ancak iş arama iznini toplu kullanmak isteyen işçi, bunu işten ayrılacağı günden evvelki günlere rastlatmak ve bu durumu işverene bildirmek zorundadır.
Uygulamada karşılaşılan önemli bir sorun da, istifa eden işçiye iş arama izninin verilip verilmeyeceği konusundadır. Yeni iş arama izni, sözleşmenin kim tarafından feshedildiğine bakılmaksızın belirsiz süreli iş sözleşmelerinde bildirim süresi içinde kullanılmak üzere işçiye tanınmış bir haktır. Başka bir ifadeyle, istifa eden işçinin de günlük 2 saat iş arama izni hakkı vardır.
İş Kanunu'nun 17. maddesine göre, işveren bildirim süresine ait ücreti peşin vermek suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir. İşçinin iş sözleşmesinin ihbar ücretinin peşin ödenerek feshedilmesi halinde, işçi yeni iş arama izni ücreti isteyemeyecektir.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun bir kararında (T.C. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, E. 1982/9-392, K. 1984/549, T. 11.5.1984) "ihbar tazminatının peşin ödenmesi durumunda, iş sözleşmesi o anda sona erer. Bu nedenle, işçi ihbar önelleri içerisinde doğacak haklardan yararlanamaz. Aynı şekilde ihbar önelleri kıdem süresine eklenemez" demekle işveren bildirim süresine ait ücreti peşin vermek suretiyle iş sözleşmesini feshetmesi halinde, iş sözleşmesini hemen sona ereceğini vurgulamaktadır. Başka bir ifadeyle yeni iş arama izni, ancak bildirimin verilmesi halinde söz konusu olmaktadır.
İş arama izninin, iş süresinin hangi zamanında kullanılacağının takdiri kural olarak işverene aittir. Ancak bu iznin işçiye bir hak olarak tanınmasındaki amaç da dikkate alındığında, işveren, yeni iş arama izninin kullanılma zamanını belirlerken işin aksamaması kadar, işçinin iş bulma ihtimalinin yüksek olduğu zamanları da dikkate almak zorundadır.
Yeni iş arama izni iş saatleri içinde kullandırılacaktır. İznin, iş saatleri içinde hangi zamanda kullanılacağı, işçi ve işverenin yapacağı sözleşmelerle de kararlaştırılabilir. Ancak, iş sözleşmelerinde yeni iş arama izninin kullanılacağı sürenini belirlenmemesi halinde, iznin kullanılacağı zamanı işveren yönetim hakkına dayanarak belirler.
İşveren yeni iş arama iznini vermez veya eksik kullandırırsa o süreye ilişkin ücret işçiye ödenir. İşveren, iş arama izni esnasında işçiyi çalıştırır ise işçinin izin kullanarak bir çalışma karşılığı olmaksızın alacağı ücrete ilaveten, çalıştırdığı sürenin ücretini yüzde yüz zamlı öder.
Banka sandıklarının devrine bir yıl erteleme geldi
Uygulamada tüm çalışanların SGK kapsamında sigortalı olması gerekmekle birlikte, bankalar, sigorta ve reasürans şirketleri, ticaret odaları, sanayi odaları, borsalar veya bunların teşkil ettikleri birlikler personeli için SGK kapsamında girmeden, kuracakları sandıklar vasıtasıyla sosyal güvenliğin sağlanması mümkündür. Bu sandıkların da SGK'nın tek çatı olarak kurulmasıyla birlikte SGK'ya devredilmesi gerekmekle birlikte uygulamada sıkıntı yaşanmaması için bir süre ertelenmişti.
506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20 nci maddesi kapsamındaki bankalar, sigorta ve reasürans şirketleri, ticaret odaları, sanayi odaları, borsalar veya bunların teşkil ettikleri birlikler personeli için kurulmuş bulunan sandıkların iştirakçileri ile aylık veya gelir bağlanmış olanlar ile bunların hak sahiplerinin Sosyal Güvenlik Kurumuna devredilmesine ilişkin süre bir yıl daha uzatılmıştır. Yapılan uzatma ile sandıkların devir işlemi 08.05.2015 tarihine kadar ertelenmiş bulunmaktadır. 5510 sayılı Kanunla Bakanlar Kuruluna verilen son uzatma yetkisi de kullanılmıştır. Yeniden sandıkların devir işleminin uzatılması ya da devir yapılmaması yönünde bir karar almak için Kanun değişikliği gerekmektedir.
Bu makalenin içeriği www.resulkurt.com adresinden alınmaktadır.