Malum bu aralar uçak yolcuları bin perişan. Aralarında benim de olduğum
yüzbinlerce yolcu uçak yolculuğu sefaletinin nasıl olabileceğini yaşayarak
görüyor. Önceki gün, kendimi Yunanistan semalarında it dalaşı yapan pilot gibi
hissettim. Uçuşlar peşpeşe iptal ediliyor, edilmeyen rötarlı kalkıyor, kalkışını
yapanlar inişte bavulunu bulamıyor. Şanslı olanlar ise bavulunu 2-3 saat
bekledikten sonra alabiliyor. Şansız olanlar ise hiç bulamıyor.
İnternet sitelerindeki yorumlara baktım, son derece sığ, son derece kısır ve
son derece yüzeysel sloganik "vurdumduymaz" kelime yığınları var. Yorumlarda en
fazla bunun işçinin demokratik hakkı olduğu belirtiliyor. Diğer bir kısım yorum
ise "iş buldunuz çalışın kardeşim, sırada iş arayan milyonlarca işçi var"
türünden.
Açıkçası, pilotluk yapan komşularım var, sürekli uçuyorum ve kabin
personelinin de durumlarını görüyorum. Almış oldukları ücretler, hatta daha
fazlası son kuruşuna kadar haklarıdır. Hatta kanuni ve iş merkezi Türkiye'de
bulunan müesseselerde istihdam edilen baş pilot, yardımcı pilot, uçuş mühendisi
ve hosteslere ödenen ücretlerin çok büyük bir kısmı uçuş tazminatı adı altında
ödenip vergiden istisna edilmesi dahi son derece doğrudur.
Burada olayı tek taraflı görmek çok yanlış, uçuş personelinin çok zor ve
meşakkatli bir işleri var ama vatandaşında derdini görmek lazım. Peki, bu ülkede
yolcunun hiç mi hakkı yok? Cenazesi olan, hastası olan, sınava gidecek olan,
düğüne-derneğe giden yolcuların ne suçu var. Vatandaşın cenazesinin yollarda
bekletilmesi, hastaların sağlıklarından mahrum bırakılması, sınavını kaçırması
ne derece doğru? Yolcu mağdur edilmesin diye "Başladığı yolculuğu yurt içindeki
varış mahallerinde bitirmemiş deniz, hava ve kara ulaştırma araçlarında grev ve
lokavt yapılamaz" hükmü getirilmiş. Ama bunu anlayacak aydın işçimiz yok.
Modern ve çağdaş ülke olmanın gereği bu mudur? Müşteri memnuniyeti, sıfır
hata, en kaliteli hizmet sunumu isterken bulduğumuz şeyden acayip koktum. Acaba
"grevler ülkesi Yunanistan'ın" halinden hiç mi ders çıkarmıyoruz, yunan
ekonomisinin süper halini görüp, onlara mı özeniyoruz ne? Dahası hak ararken
biraz abartmıyor muyuz? Kendi hakkımızı ararken başkalarının haklarına tecavüz
ettiğimizi göremeyecek kadar kör mü olduk?
****
Grev nasıl yapılır?
Mevcut yasal düzenlemelere göre "İşçilerin, topluca çalışmamak suretiyle
işyerinde faaliyeti durdurmak veya işin niteliğine göre önemli ölçüde aksatmak
amacıyla aralarında anlaşarak veyahut bir kuruluşun aynı amaçla topluca
çalışmamaları için verdiği karara uyarak işi bırakmalarına grev" deniliyor. Grev
yapabilmek için öncelikle uzlaşmazlık olması tutanağı düzenlenmesi ve taraf işçi
sendikasının grev kararı alması gerekiyor. Burada ne alınmış bir grev kararı
var, ne de uzlaşmazlık tutanağı.
Kanuni grev için aranan şartlar gerçekleşmeden yapılan, mevcut uygulamada da
yaşadığımız greve kanun dışı grev deniliyor. Siyasi amaçlı grev, genel grev ve
dayanışma grevi kanun dışı grevdir. İşyeri işgali, işi yavaşlatma, verimi
düşürme ve diğer direnişler hakkında kanun dışı grevin müeyyideleri uygulanır.
***
Grev yasakları
Toplumsal hayatın ciddi şekilde etkilenmemesi için bazı işlerde grev ve
lokavt yasağı vardır.
Aşağıdaki:
1. Can ve mal kurtarma işlerinde,
2. Cenaze ve tekfin işlerinde,
3. Su, elektrik, havagazı, termik santrallarını besleyen linyit üretimi,
tabii gaz ve petrol sondajı, üretimi, tasfiyesi, dağıtımı, üretimi nafta veya
tabii gazdan başlayan petrokimya işlerinde,
4. Banka ve noterlik hizmetlerinde,
5. Kamu kuruluşlarınca yürütülen itfaiye, sehiriçi deniz, kara ve demiryolu
ve diğer raylı toplu yolcu ulaştırma hizmetlerinde, grev ve lokavt yapılamaz.
Yine, Aşağıdaki işyerlerinde grev ve lokavt yapılamaz:
1. İlaç imal eden işyerleri hariç olmak üzere, aşı ve serum imal eden
müesseselerle, hastane, klinik, sanatoryum prevantoryum, dispanser ve eczane
gibi sağlıkla ilgili işyerlerinde,
2. Eğitim ve öğretim kurumlarında, çocuk bakım yerlerinde ve huzurevlerinde,
3. Mezarlıklarda,
4. Milli Savunma Bakanlığı ile Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik
Komutanlığı'nca doğrudan işletilen işyerlerinde.
Bu kanundışı grev ve iş yavaşlatma da, hava taşımacılığı işkolunun grev
yasağı olan işler kapsamına alınmasından çıkıyor. Olan da vatandaşa oluyor.
****
Kanundışı grevin sonuçları
Kanun dışı grev yapılması halinde, işveren, böyle bir grevin yapılması
kararına katılan, böyle bir grevin yapılmasını teşvik eden, böyle bir greve
katılan veya böyle bir greve katılmaya veyahut devama teşvik eden işçilerin
hizmet akitlerini, feshin ihbarına lüzum olmadan ve herhangi bir tazminat
ödemeye mecbur bulunmaksızın feshedebilir.
Kanun dışı bir grev yapılması halinde, bu grev veya bu grevin yönetimi ve
yürütümü yüzünden işverenin uğradığı zararlar, greve karar veren işçi sendikası
veya kanun dışı grev herhangi bir işçi kuruluşunca kararlaştırılmaksızın
yapılmışsa, bu greve katılan işçiler tarafından karşılanır.
Hak aramak işçinin en doğal hakkıdır. Ancak bir başkasının hakkının başladığı
yerde onun haklarına da uymak gerekiyor. Yazının başlığında da yazdığımız
üzere," Kanundışı grev yapan tazminatsız atılır, sendikasına da grev zararını
ödemek kalır."
Bu makalenin içeriği www.resulkurt.com adresinden alınmaktadır.