Son günlerde yeniden gündeme gelen kıdem tazminatında öngörülen değişiklikler, hem sosyal taraflarda ve hem de vatandaşlarımızda bir tedirginliğe neden oldu. Bugün kıdem tazminatına farklı bir pencereden bakarak onun hukuki niteliği ve işlevini yazalım istedik. Esasen kıdem tazminatının hukuki niteliği, bir görüşe göre ikramiyedir. Başka bir görüşe göre ise kıdem tazminatı işsizlik ödeneğidir. Ancak genel kabul gören görüş ise, kıdem tazminatının işçinin uğradığı yıpranmayı telafi etmenin (tazminat) yanında, işçiye muhtemelen işsiz kalacağı dönemde destek olmaya ve onu ödüllendirmeye (ikramiye) yönelik bir düzenlemedir. Kıdem tazminatının önemli bir işlevi istihdam güvencesi sağlamasıdır. 

Ayrıca sosyo-ekonomik işlevi de vardır. Kıdem tazminatı, Kara Avrupa’sında ortaya çıkarak gelişmiş bir tür işten ayrılma tazminatıdır. Bu bağlamda kıdem tazminatı iş sözleşmesi feshedilen işçilerin yeni bir iş buluncaya kadar gelir kaybının telafisine yöneliktir.

**** Kıdem Tazminatının Hukuki Niteliği Kıdem tazminatının; • Yıpranma karşılığı, • Ücret niteliğinde, • Zaruret / ihtiyaçtan kurtarmaya yönelik bir tazminat, • İşsizlik sigortası niteliğinde, • Kendine has bir kurum, • İkramiye niteliğinde, • Gerçek anlamda bir tazminat, olduğu şeklinde yorumlara rastlanmaktadır.

**** Tazminat Görüşü İşçinin, işyerinde yıpranmasının ve işini kaybetmesinin oluşturduğu tehlikenin tazmini şeklinde ele alınması halinde kıdem tazminatının, “tazminat” görüşü ağırlık kazanmaktadır.

**** İkramiye Görüşü Kıdem tazminatının ikramiye yönü, işçinin uzun süre çalıştığı işyerinden ayrılırken işverenin minnet duygusunun bir yansıması olarak, işyerinden sadakat ve bağlılığının mükâfatlandırılmasına yönelik olarak düşünülmüştür.

**** Ücret Görüşü Kıdem tazminatının ücret olduğuna yönelik olarak ileri sürülen görüşe göre, kıdem tazminatı işçinin işyerinde çalışmasının karşılığı ve ödenmesi belli şartların tahakkukuna bağlı olarak ödenen ve ileriye bırakılmış ücretin bir parçasıdır.

*** İşsizlik Sigortası Görüşü Bazı görüşlere göre kıdem tazminatının bir tür işsizlik sigortası olduğu ileri sürülmektedir. Kıdem tazminatının Türk İş Hukukuna ve çalışma hayatına girmesini sağlayan 3008 sayılı Kanunun kıdem tazminatının düzenleme gerekçesinde Türkiye'de işsizlik sigortasının bulunmadığı gösterilmiştir. Daha sonraki düzenlemelerde de bu bağlantı üzerinde durulmuştur. Nitekim, 931 Sayılı Kanun’da işsizlik sigortasının çıkartılması halinde kıdem tazminatının gözden geçirileceği hükmü getirilmiştir. Bu bağlamda kıdem tazminatı, “iş sözleşmesinin feshiyle işsiz kalan işçiye, işsizliğin oluşturduğu tehlikeleri telafi etmek amacıyla yapılan bir ödeme.” Olarak ta tanımlanabilmektedir.

Bu makalenin içeriği www.resulkurt.com adresinden alınmaktadır.