Perşembe günü, tüm Türkiye’nin ilk defa bu köşeden ayrıntılarını öğrendiği yeni kıdem tazminatına ilişkin okurlarımızdan çok sayıda soru geldi. İşte 10 soruda kıdem tazminatı sisteminin merak edilenleri;

Soru 1: Kıdem tazminatı kalkıyor mu?

Hayır, kıdem tazminatı kalkmıyor. Yeni taslakta kıdem tazminatının ödenme şekli değiştiriliyor. Eskiden işverenler kıdem tazminatı öderken, yeni dönemde bireysel kıdem hesabı açılmış olan 4632 sayılı Kanuna göre kurulan ve kıdem tazminatı konusunda ruhsat verilen emeklilik şirketi tarafından, yazılı olarak başvurulduktan sonra hak kazanılan tutar başvurunun şirkete ulaştığı tarihten itibaren on beş iş günü içinde ödenecek.

Soru 2: Kıdem tazminatı hangi tutar üzerinden kesilecek?
 
SGK’ya verilen Aylık Prim ve Hizmet Belgesi’nde işçinin prime esas aylık brüt kazancının yüzde dördü üzerinden kıdem primi olarak kesilecek. Kıdem prim tahakkukları Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından işçi ve işveren bilgileriyle birlikte Emeklilik Gözetim Merkezi’ne bildirilecek.  İşverenler kıdem primini ait olduğu ayı izleyen ayın sonuna kadar Emeklilik Gözetim Merkezi adına açılan hesaba yatıracak. Bu hesaplardaki tutarlar Emeklilik Gözetim Merkezi aracılığıyla işveren tarafından seçilecek şirkete aktarılacak. İlgili aya ilişkin olarak işveren tarafından hesaba eksik tutar yatırılması halinde, eksik yatırılan tutar işçilerin brüt ücretleri ile orantılı olarak dağıtılacak.

Soru 3: Kıdem tazminatını kim ödeyecek? İşçinin ücretinden kesinti olacak mı?
 
Kıdem tazminatını işveren ödeyecek. İşverenler, prim yükümlülükleri nedeniyle işçilerin ücretlerinden herhangi bir indirim veya kesinti yapamayacak.

Soru 4: Kıdem tazminatının yatırılacağı şirketi kim seçecek? Kıdem tazminatı nerelerde değerlendirilecek?
 
Kıdem primlerinin yatırılacağı şirketin seçimi işveren, bu primlerin değerlendirileceği fonların seçimi işçi tarafından yapılacak. İşveren, kıdem tazminatı sözleşmesinin yürürlük tarihinden itibaren en az bir yıl geçmiş olması durumunda işçileri adına açılan bireysel kıdem hesabındaki birikimlerin başka bir şirkete aktarılmasını talep edebilecek. Bireysel kıdem hesabındaki birikimlerin hangi yatırım aracı vasıtasıyla değerlendirileceğine işçi karar verecek. İşçinin, bu yönde bir tercih beyan etmemesi halinde söz konusu birikimler, asgari yüzde kırk oranında Hazine Müsteşarlığı’nca ihraç edilen kamu borçlanma araçlarını veya kira sertifikalarını içeren bir fonda değerlendirilecek.
 
Soru 5: İşçi, iş değiştirdiğinde kıdem tazminatı hesabı değişecek mi? Birden fazla işyerinde Çalışanların kıdem tazminatı nereye yatacak?
 
İşçi, iş değiştirmesi halinde bireysel kıdem hesaplarının birleştirilmesini talep edebilir. Şirket, usulüne uygun olarak yapılan talebin kendisine ulaştığı tarihten itibaren en geç on iş günü içinde birleştirme işlemini tamamlanacak. İşçinin aynı anda farklı işverenler yanında çalışması halinde, işçinin kıdem primleri ve bunlara ilişkin getirileri her çalışma için ayrı bireysel hesaplarda takip edilecek.

Soru 6: Eski haklar ne olacak?

İşçinin eski hakları kaybolmayacak. eski haklar yine eski koşullara göre ödenebilecek. Ancak, çalışanların işverenleri ile yapacakları sözleşmelerle eski haklar bireysel kıdem hesabına dâhil edilebilecek. Bu durumda işçinin bireysel kıdem hesabına dâhil olmadan önceki hizmet süresi bireysel kıdem hesabında  prim ödeme gün sayılarının hesabında dikkate alınacak.
 
Soru 7: İstifa edenler de kıdem tazminatından yararlanacak mı?

Yeni sistemde her ay SGK prim belgeleri ile kıdem primi de bildirileceğinden dolayı, istifa edenler de kıdem tazminatından yararlanabilecek. Bugüne kadar doğum, istifa, tayin, sınav kazanma, memurluğa girme gibi nedenlerle işten ayrılanlar hak kaybına uğruyordu. Artık kıdem tazminatı hakkından her çalışan yararlanacak.

Soru 8: Kıdem tazminatından yararlanmak için bir yılı doldurmak gerekecek mi?

Mevcut yasada kıdem tazminatını almak için en az 1 yılı doldurma şartı aranıyor.Yeni yasa yürürlüğe girerse, işçi bir gün dahi çalışsa buna ilişkin kıdem tazminatı hakkı olacak.

Soru 9: Kıdem tazminatı almanın koşulları değişiyor mu?
 
Kıdem tazminatının ödenme koşulları da değişiyor. Bireysel kıdem hesabından para çekme hakkını ilk kez kullanabilmek için, on beş yıl sigortalılık süresini ve 3600 prim ödeme gün sayısını doldurmak gerekecek. Ayrıca konut alırken de kıdem tazminatı çekilebilecek. Yine emeklilik ve malullük aylığı bağlanması yada ölüm halinde de ödenecek. Beş yıl boyunca bireysel kıdem hesabına kıdem primi tahakkuk ettirilmemesi halinde de kıdem tazminatı çekilebilecek.
 
Soru 10: Kıdem tazminatında zaman aşımı olacak mı?
 
Kıdem tazminatı tutarının tamamının çekilmesine hak kazanıldığı tarihten itibaren on yıl içinde şirkete başvurarak kıdem tazminatının ödenmesini talep etmeyen işçi veya kanuni mirasçılarının hakkı zamanaşımına uğrayacak. Zamanaşımına uğramış tutar Şirket tarafından on beş işgünü içinde Maliye Bakanlığı Merkez Saymanlık Müdürlüğü hesabına aktarılacak.

Bu makalenin içeriği www.resulkurt.com adresinden alınmaktadır.