İzin dönemi başlıyor. İzin döneminin başlamasıyla birlikte izinlerin nasıl
kullanılacağı, kaç gün kullanılacağı, ne zaman kullanılacağı sorunu ortaya
çıkıyor. Yine kullanılmayan izinlerin beş yıl geçtikten sonra yanıp yanmayacağı
endişesi bulunmaktadır.
İşveren, genel kural olarak, işçiye izne hak
kazandığı yıl içinde yıllık izni kullandırmalıdır. Ancak, çeşitli sebeplerden
dolayı yılın içinde kullanılmayan izinler gelecek hizmet yıllarına devreder;
çünkü yıllık izin hakkı, vazgeçilemez bir haktır. Kamuoyunda bilindiğinin
aksine, işçi yıllık izin kullanmadığında yanmaz. Sadece işten ayrılan işçiler
için izin parasının işten ayrıldıktan sonra beş yıl içinde istenmemesi halinde
zaman aşımına girmektedir.
Bir yılı doldurana izin hakkı
İş Kanununa göre, deneme süresi de içinde olmak üzere en az
bir yıl çalışmış olanlara işyerindeki kıdemlerine ve yaşlarına göre yıllık
ücretli izin verilmektedir. Yıllık ücretli izine hak kazanmak için gerekli
sürenin hesabında işçilerin, aynı işverenin bir veya çeşitli işyerlerinde
çalıştıkları süreler birleştirilerek göz önüne alınmaktadır. Ayrıca, İş Kanunu
kapsamına giren işyerinde çalışmakta olan işçilerin aynı işverenin işyerlerinde
İş Kanunu kapsamına girmeksizin geçirmiş bulundukları süreler de hesaba katılır.
Bir yıllık süre içinde yıllık izne hak kazanmak için çalışılmış gibi
sayılan haller dışındaki sebeplerle işçinin devamının kesilmesi halinde bu
boşlukları karşılayacak kadar hizmet süresi eklenmelidir ve bu suretle işçinin
izin hakkını elde etmesi için gereken bir yıllık hizmet süresinin bitiş tarihi
gelecek hizmet yılına aktarılmalıdır. İşçinin gelecek izin hakları için geçmesi
gereken bir yıllık hizmet süresi, bir önceki izin hakkının doğduğu günden
başlayarak gelecek hizmet yılına doğru hesaplanır. İşçi her hizmet yılına
karşılık, yıllık iznini gelecek hizmet yılı içinde kullanır.
Örnek
vermek gerekirse, 01.05.2011 tarihinde işe giren bir işçi 01.05.2012 tarihi
itibariyle 14 günlük yıllık izne hak kazanır. İşçiye hak ettiği yıllık izni
01.05.2012-30.04.2013 döneminde kullandırılmalıdır.
Kullanılamayan iznin devri
Yıllık iznin zorunlu
sebepler olmadan birleştirilerek sonraki yıllara aktarılması, yıllık izinden
beklenen amaçlarla örtüşmemektedir. Esas olan hak edilen yıllık iznin, takip
eden yılda kullanılmasıdır. Ancak, çeşitli sebeplerden dolayı işçiye yıllık izin
kullandırılmaması halinde, işçinin yıllık izin hakkı kaybolmaz.
Yıllık ücretli izin işveren tarafından bölünemez. Yani, yıllık iznin Kanunda
gösterilen süreler içinde işveren tarafından sürekli bir şekilde verilmesi
zorunludur. Ancak, söz konusu izin süreleri, tarafların anlaşması ile bir bölümü
on günden aşağı olmamak üzere en çok üçe bölünebilir. Yıllık ücretli izin
işveren tarafından bölünemez. Buna göre, izin süreleri, tarafların anlaşması ile
bir bölümü on günden aşağı olmamak üzere en çok üçe bölünebilir.
Başka
bir ifadeyle, yıllık iznin bölünmemesi esas olmakla birlikte, tarafların
anlaşmasıyla, belli şartlarda yıllık izin bölünebilir. Kanun, yıllık izin
süresinin bölünmesinde tarafların anlaşması yanında iki şart daha getirmiştir.
Söz konusu şartlar da;
1 - Yıllık izin süresi en fazla üçe
bölünebilir.
2 - Yıllık izin süresinin bir bölümü on günden az olamaz.