2006 YILI ÇEVRE TEMİZLİK VERGİSİ UYGULAMASI*
Fazıl AYDIN
Gelir İdaresi Başkanlığı
Gelir İdaresi Daire Başkanı
I. GİRİŞ
Belediye Gelirleri Kanununun mükerrer 44 üncü maddesine göre belediye sınırları ve mücavir olanlar içinde bulunan ve belediyelerin çevre temizlik hizmetlerinden yararlanan konut, iş yeri ve diğer şekillerde kullanılan binalar çevre temizlik vergisine tabidir.
Çok sayıda mükellefi ilgilendiren çevre temizlik vergisinin 2006 yılı uygulama esasları ve vergi tutarları yazımızda konu edilmiştir.
II: 31.12.2005 Tarihine Kadar Uygulama
2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun[1] mükerrer 44 üncü maddesinde yer alan çevre temizlik vergisine ilişkin hükümler, 5035 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun[2] 41 nci maddesi ile yeniden düzenlenmiş ve anılan Kanunun 42 nci maddesi ile de Geçici 5 inci madde eklenmiştir.
Söz konusu maddede, “31.12.2005 tarihini geçmemek üzere, mükerrer 44 üncü maddede yer alan yetkiler kullanılıncaya kadar, iş yeri ve diğer şekilde kullanılan binalara ait çevre temizlik vergisinin tarh ve tahakkukunda, söz konusu maddenin bu Kanunla değişmeden önceki hükümlerine göre çıkarılmış bulunan Bakanlar Kurulu Kararı ile belediyelerce alınmış kararlar uygulanmaya devam olunur.” hükmü yer almaktadır.
Bu hüküm çerçevesinde, 1.1.1994 tarihinden itibaren uygulanmakta olan 93/5105 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı[3] 31.12.2005 tarihinden itibaren yürürlükten kalkmıştır.
31.12.2005 tarihinden itibaren yürürlükten kalkmış olan 93/5105 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 7 nci maddesine göre, tarifedeki vergi miktarları; Büyükşehir belediye sınırları içinde bulunanlar hariç olmak üzere, kalkınmada öncelikli yörelerdeki belediyeler ile nüfusu 5000’den az olan belediyelerde yüzde elli indirimli uygulanmıştır.
III. 01.01.2006 Tarihinden İtibaren Uygulama
1. Uygulama Esasları
Belediye Gelirleri Kanununun 5035 sayılı Kanunla değişik mükerrer 44 üncü maddesinin onikinci fıkrası ile Bakanlar Kurulu, beşinci fıkradaki tarifede yer alan bina gruplarını belirlemeye ve bu maddenin dördüncü ve beşinci fıkralarında yer alan tutarları yöreler, belediyelerin nüfusları ve bina grupları itibariyle ayrı ayrı dörtte birine kadar indirmeye veya yarısına kadar artırmaya yetkili bulunmaktadır.
Belediye Gelirleri Kanununun geçici 5 inci maddesine göre 93/5105 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının uygulama süresi 31.12.2005 tarihinde sona ermektedir. Bu nedenle 2005/9817 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı[4] düzenlenmiştir.
Bakanlar Kurulu Kararı ile konutlarda su tüketim miktarı esas alınmak suretiyle uygulanması gereken çevre temizlik vergisi miktarı ile işyerleri ve diğer şekilde kullanılan binalara ait tarifede yer alan çevre temizlik vergisi tutarlarının Büyükşehir belediye sınırları içinde bulunanlar hariç olmak üzere, kalkınmada öncelikli yörelerdeki belediyeler ile nüfusu 5000’den az olan belediyelerde % 50 indirimli uygulanması sağlanmaktadır.
2005/9817 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararına göre çevre temizlik vergisi uygulanmasına esas olan bina grupları aşağıdaki şekilde belirlenmiştir.
|
BİNA GRUPLARI
|
1-Öğrenci sayısı:
(Okul,yurt,kreş,dershane,
kurs,eğitim merkezi, anaokulu, yuva vb. eğitim ve öğretim faaliyeti yapılan
binalar.)
|
2- Yatak kapasitesi:
(Konaklama tesisleri
ile hastahaneler ve diğer yataklı sağlık tesislerine ait binalar.)
|
3-Kullanım alanı (m2):
a) Her türlü yeme, içme ve eğlence yerleri.
|
b)Daimi surette faaliyet gösteren lunapark, panayır, fuar, stadyum, hipodrum, spor salonu gibi yerler ile eşya depolamaya mahsus olan yerler.
|
4-Koltuk sayısı: (Sinema, tiyatro, opera, bale vb. biletle girilen koltuklu eğlence yerleri.)
|
5-Personel sayısı: (1, 2, 3 ve 4 üncü sıradakiler hariç, ticari, sınai, zirai ve mesleki faaliyetler için kullanılan binalar ile bunlar dışında kalan faaliyetlere mahsus binalar.)
|
|
I.GRUP
|
750’den fazla
|
500’den fazla
|
1000’den fazla
|
5000’den fazla
|
2000’den fazla
|
300’den fazla
|
|
II.GRUP
|
750-500
|
500-300
|
1000-500
|
5000-4000
|
2000-1500
|
300-200
|
|
III.GRUP
|
499-250
|
299-150
|
499-250
|
3999-3000
|
1499-1000
|
199-100
|
|
IV.GRUP
|
249-100
|
149-50
|
249-100
|
2999-2000
|
999-500
|
99-50
|
|
V.GRUP
|
99-50
|
49-20
|
99-50
|
1999-1000
|
499-250
|
49-10
|
|
VI.GRUP
|
49-20
|
20’den az
|
50’den az
|
999-500
|
249-100
|
9-4
|
|
VII.GRUP
|
20’den az
|
-
|
-
|
500’den az
|
100’den az
|
3 ve daha az, konutlar
|
Yukarıda yer alan bina grupları ile ilgili uygulama esasları ise aşağıda belirtilmiştir.
i. Öğrenci sayılı ve yatak kapasitesi esas alınan binalar, yürütülen hizmetlerin bütünlüğü bakımından birlikte dikkate alınır. Buna göre hizmet bütünlüğünün gerektirdiği bina grupları tek bina olarak değerlendirilir. Ancak bunlardan hizmet bütünlüğü dışında kullanılanlar ile ayrı ayrı yada bölümleri itibariyle hizmet bütünlüğü içinde veya dışında başka kişiler tarafından kullanılanlar ayrı bina olarak, dahil oldukları gruplar ve kriterler dikkate alınarak vergilendirilir.
ii.Yatak kapasitesi ve koltuk sayısı dikkate alınarak vergilendirilecek binalarda kapasite doluluğu aranmaz.
iii.Kullanım alanı dikkate alınarak belirlenen yerlerde metrekare ölçüsü kapalı ve açık alanların toplamı için dikkate alınır.
iv.Personel sayısı dikkate alınarak vergilendirilecek binalar için mükellef ya da mükellefler, personel sayısına dahil edilir.
v. 1 ton/gün ve daha fazla evsel atığı olan işyeri ve diğer şekillerde kullanılan binalar birinci grup bina olarak değerlendirilir.
vi. Atıklarını arıtma, geri kazanma veya imha tesisi olan ve bu tesisleri faaliyette bulunan binalar, bu durumları belgelendirilmek şartıyla iki alt bina grubunda değerlendirilir. Bu tür yerlerin altınca ve yedinci grupta yer alması halinde en son grup dikkate alınır.
vii. Belediye meclislerince, mükellefler dikkate alınmaksızın bina grupları itibariyle derecelere intibak yapılır. Bu intibak ve derecelelere isabet eden vergi tutarlarını ihtiva eden liste, Ocak ayının ilk gününden itibaren bu ay süresince ilgili belediyenin ilan koymaya mahsus mahallerinde bir defaya mahsus olmak üzere ilan edilir.
Takip eden yıllarda, bina grupları ve derecelerdeki değişiklikler ile vergi tutarlarını ihtiva eden liste her yıl Ocak ayı süresince yeniden ilan edilir.
viii. İlgili belediyeler tarafından 1994 yılı Ocak ayında ilan edilen listelerde intibak ettirildikleri grup ve derecelere göre, mükellefler binalarına ilişkin bir bildirimde bulunurlar ve verginin ilk taksitini bu sürede öderler.
Binalara ait grup ve derecelerde veya mükellefiyette değişiklik olmadığı sürece mükellef tarafından yeniden bildirimde bulunulmak ve vergi her yıl Ocak ayından itibaren tahakkuk etmiş sayılır.
2. 2006 Yılı Çevre Temizlik Vergisi Tutarları
2006 yılında uygulanacak olan çevre temizlik vergisi tutarları 32 Seri No.lu Belediye Gelirleri Kanunu Genel Tebliğinde[5] belirtilmiştir.
2005 yılında uygulanan çevre temizlik vergisi tutarları 5281 sayılı Yeni Türk Lirasına Uyumu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanununun[6] 18 inci maddesi ile belirlenmiştir.
Belediye Gelirleri Kanununun mükerrer 44 üncü maddesinin onbirinci fıkrasında; “Bu maddenin dördüncü ve beşinci fıkralarında yer alan tutarlar, her yıl yeniden değerleme oranında artırılır. Bu tutarın belirlenmesinde, vergi tutarlarının yüzde beşini aşmayan kesirleri dikkate alınmaz.” hükmü yer almaktadır.
2005 yılı için yeniden değerleme oranı, 353 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği[7] ile % 9,8 (dokuz virgül sekiz) olarak tespit edilerek ilan edilmiştir.
Buna göre 01.01.2006 tarihinden itibaren konutlar ve işyerleri ile diğer şekilde kullanılan binalara ait çevre temizlik vergisi aşağıdaki tutarlara göre tahsil edilecektir.
2.1. Konutlara Ait Çevre Temizlik Vergisi
2.1.1. Çevre Temizlik Vergisi Tutarı
Konutlara ait Çevre Temizlik Vergisi; su tüketim miktarı esas alınmak suretiyle metreküp başına Büyükşehirlerde 16 Ykr, diğer belediyelerde 13 Ykr olarak hesaplanacaktır.
2.1.2. Çevre Temizlik Vergisi Ödeme Şekli
Konutlara ait çevre temizlik vergisi Belediye Gelirleri Kanununun mükerrer 44 üncü maddesine göre su tüketim miktarı esas alınmak sureti ile metreküp başına hesaplanmaktadır. Konutlar için çevre temizlik vergisini mükellefler su tüketim bedeli ile birlikte su faturası ile ödemektedirler.
2.2. İşyerleri ve Diğer Şekilde Kullanılan Binalara Ait Çevre Temizlik Vergisi
2.2.1. Çevre Temizlik Vergisi Tutarı
İşyerleri ve diğer şekilde kullanılan binalara ait Çevre Temizlik Vergisi, Büyükşehir Belediyeleri ve Büyükşehir Belediyeleri dışındaki belediyelerde aşağıdaki tarifelere göre uygulanacaktır.
2.2.1.1. Büyükşehir Belediyeleri Dışındaki Belediyelerde Uygulanacak Olan Çevre
Temizlik Vergisi
Büyükşehir belediyeleri dışındaki belediyelerde uygulanacak olan çevre temizlik vergisi tarifesi aşağıda yer almaktadır.
|
Bina Grupları
|
Bina Dereceleri ve Yıllık Vergi Tutarları (YTL)
|
|
1. Derece
|
2. Derece
|
3. Derece
|
4. Derece
|
5. Derece
|
|
1. Grup
|
1.537
|
1.229
|
922
|
768
|
614
|
|
2. Grup
|
933
|
735
|
549
|
461
|
373
|
|
3. Grup
|
614
|
494
|
373
|
307
|
247
|
|
4. Grup
|
307
|
247
|
186
|
153
|
126
|
|
5. Grup
|
186
|
153
|
109
|
93
|
76
|
|
6. Grup
|
93
|
76
|
54
|
43
|
32
|
|
7. Grup
|
32
|
27
|
19
|
16
|
13
|
2.2.1.2. Büyükşehir Belediyelerinde Uygulanacak Çevre Temizlik Vergisi
Belediye Gelirleri Kanununun mükerrer 44 üncü maddesinin beşinci fıkrasına göre, Büyükşehir Belediyelerinde çevre temizlik vergisi, diğer belediyelerde uygulanan çevre temizlik vergisi tutarları % 25 artırılarak uygulanacaktır. Buna göre Büyükşehir Belediyelerinde uygulanacak olan çevre temizlik vergisi tarifesi aşağıda yer almaktadır.
|
Bina Grupları
|
Bina Dereceleri ve Yıllık Vergi Tutarları (YTL)
|
|
1. Derece
|
2. Derece
|
3. Derece
|
4. Derece
|
5. Derece
|
|
1. Grup
|
1.921
|
1.536
|
1.152
|
960
|
767
|
|
2. Grup
|
1.166
|
918
|
686
|
576
|
466
|
|
3. Grup
|
767
|
617
|
466
|
383
|
308
|
|
4. Grup
|
383
|
308
|
232
|
191
|
157
|
|
5. Grup
|
232
|
191
|
136
|
116
|
95
|
|
6. Grup
|
116
|
95
|
67
|
53
|
40
|
|
7. Grup
|
40
|
33
|
23
|
20
|
16
|
2.2.2. Çevre Temizlik Vergisi Ödeme Şekli
Belediye Gelirleri Kanununun mükerrer 44 üncü maddesine göre; iş yeri ve diğer şekillerde kullanılan binalara ait çevre temizlik vergisi, belediyelerce binaların tarifedeki derecelere intibak ettirilmesi üzerine her yılın Ocak ayında yıllık tutarı itibarıyla tahakkuk etmiş sayılmaktadır. Tahakkuk eden vergi, bir defaya mahsus olmak üzere, belediyelerin ilan mahallerinde bir ay süreyle topluca ilan edilmektedir. İş yeri ve diğer şekilde kullanılan binalarla ilgili olarak tahakkuk eden çevre temizlik vergisi her yıl emlak vergisinin taksit süreleri ödenmektedir.
IV- 2005 ile 2006 Yılı Çevre Temizlik Vergisi Tutarlarının
Karşılaştırmalı Tablosu
I. Konutlar
|
Belediyeler
|
2004 (m3)
|
2005(m3)
|
2006 (m3)
|
|
Belediyeler
|
100.000 TL.
|
12Ykr
|
13Ykr
|
|
Büyükşehir
Belediyeleri
|
-
|
15Ykr
|
16Ykr
|
II. İşyeri Ve Diğer Şekillerde Kullanılan Binalar
|
Bina Grupları
|
Bina Dereceleri ve Yıllık Vergi Tutarları (YTL)
|
|
1. Derece
|
2. Derece
|
3. Derece
|
4. Derece
|
5. Derece
|
|
|
2005
|
2006
|
2005
|
2006
|
2005
|
2006
|
2005
|
2006
|
2005
|
2006
|
|
1. Grup
|
1.400
|
1.537
|
1.120
|
1.229
|
840
|
922
|
700
|
768
|
560
|
614
|
|
2. Grup
|
850
|
933
|
670
|
735
|
500
|
549
|
420
|
461
|
340
|
373
|
|
3. Grup
|
560
|
614
|
450
|
494
|
340
|
373
|
280
|
307
|
225
|
247
|
|
4. Grup
|
280
|
307
|
225
|
247
|
170
|
186
|
140
|
153
|
115
|
126
|
|
5. Grup
|
170
|
186
|
140
|
153
|
100
|
109
|
85
|
93
|
70
|
76
|
|
6. Grup
|
85
|
93
|
70
|
76
|
50
|
54
|
40
|
43
|
30
|
32
|
|
7. Grup
|
30
|
32
|
25
|
27
|
18
|
19
|
15
|
16
|
12
|
13
|
*Bu makale Gelirler Kontrolörleri Derneği yayını olan VERGİ SORUNLARI DERGİSİ’nin
Şubat/2006 dönemi 209’uncu sayısında yayınlanmıştır.
[1] 29 Mayıs 1981 tarihli ve 17354 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
[2] 02 Ocak 2004 tarihli ve Mükerrer 25334 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
[3] 31 Aralık 1993 tarihli ve 21805 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
[4]26 Aralık2005 tarihli ve 26035 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
[5] 30 Aralık 2005 tarihli ve 26039 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
[6] 31 Aralık 2004 tarihli ve 25687 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
[7] 18 Kasım 2005 tarihli ve 25997 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.