25/12/2003 tarihli ve 5035 sayılı “Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun”[1] ile, bazı vergi kanunlarında önemli değişiklik ve düzenlemeler yapılmıştır. Söz konusu Kanunun 48 inci maddesinde değişiklikler, 49 uncu maddesinde ise yürürlükten kaldırılan hükümler yer almaktadır. 5035 sayılı Kanunun 48/1-c ve 49/6 ncı maddeleri ile 213 sayılı Vergi Usul Kanunu[2] ve 6802 sayılı Gider Vergileri  Kanununda[3] yapılan bazı düzenlemeler makalemizde açıklanmıştır.

 

 

4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununun[4] 1 inci maddesine göre; Kanuna ekli 4 adet listede yer alan malların mükellefleri tarafından teslimi, ithalatı ya da motorlu taşıtlardan kayıt ve tescile tabi olanların ilk iktisabı bir defaya mahsus olmak üzere verginin konusunu oluşturmaktadır. 4760 sayılı Kanunun 4 üncü maddesine göre özel tüketim vergisinin mükellefi; bu Kanuna ekli (II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi olanlar için motorlu araç ticareti yapanlar ve kullanmak üzere ithal edenler, diğer mallarda ise bunları imal, inşa veya ithal edenler ile bu vergi kapsamına giren malların müzayede yoluyla satışını gerçekleştirenlerdir. Bu hükümlere göre, vergiye tabi malları ithal edenler veya ÖTV mükelleflerinden satın alan alıcılar açısından ödenen ÖTV malın maliyetinin bir unsuru haline gelmektedir.

 

Diğer yandan, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 313 üncü maddesinde; işletmede bir yıldan fazla kullanılan ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunan gayrimenkullerle, 269 uncu madde gereğince gayrimenkul gibi değerlenen iktisadi kıymetlerin, alet, edevat, mefruşat, demirbaş ve sinema filmlerinin birinci kısımdaki esaslara göre tespit edilen değerinin bu Kanun hükümlerine göre yok edilmesinin amortisman mevzuunu teşkil ettiği hükmü yer almaktadır.

 

Aynı Kanunun 262 nci maddesinde maliyet bedelinin, iktisadi bir kıymetin iktisap edilmesi veyahut değerinin artırılması münasebetiyle yapılan ödemelerle bunlara müteferri bilumum giderlerinin toplamını ifade ettiği hükmüne yer verilmiştir. Kanunun 270 inci maddesinde, “Gayrimenkullerde, maliyet bedeline, satın alma bedelinden başka, aşağıda yazılı giderler girer:

 

1. Makine ve tesisattan gümrük vergileri, nakliye ve montaj giderleri;

 

2. Mevcut bir binanın satın alınarak yıkılmasından ve arsasının tesviyesinden mütevellit giderler.

 

Noter, mahkeme, kıymet takdiri, komisyon ve tellaliye giderleri ile Emlak Alım ve Taşıt Alım Vergilerini maliyet bedeline ithal etmekte veya genel giderler arasında göstermekte mükellefler serbesttirler.” hükmü bulunmaktadır.

 

Bu hükümler çerçevesinde, 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (II) sayılı listede yer alan kayıt ve tescile tabi olan motorlu taşıtlar için ithalde ödenen vergi ile verginin mükellefi olan satıcılar tarafından uygulanan ÖTV, alıcılar tarafından malın maliyetine ilave edilerek amortisman yoluyla itfa edilmek veya doğrudan gider yazılmak suretiyle gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde dikkate alınıp alınmayacağı konusunda; 5035 sayılı Kanunun 48/1-c maddesinde düzenleme yapılmıştır. Buna göre; Vergi Usul Kanununun 270 inci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “Taşıt Alım Vergileri” ibaresi “Özel Tüketim Vergisi” şeklinde değiştirilmiştir.

 

4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu; 1.8.2002 tarihinden itibaren uygulamaya girmiş, bu tarihten itibaren taşıt alım vergisi uygulamadan kaldırılmıştır. Dolayısı ile; taşıt alım vergisinin uygulamadan kaldırıldığı tarihten itibaren, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 270 inci maddesinde yer alan taşıt alım vergisi ibaresi de hükmünü yitirmiştir. 5035 sayılı Kanunun 48/1-c maddesi ile yapılan düzenleme sonucunda; Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (II) sayılı listede yer alan kayıt ve tescile tabi olan motorlu taşıtlar için ithalde ödenen vergi ile verginin mükellefi olan satıcılar tarafından uygulanan ÖTV, alıcılar tarafından malın maliyetine ilave edilerek amortisman yoluyla itfa edilmek veya doğrudan gider yazılmak suretiyle, gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde dikkate alınacaktır.

 

III- 6802 SAYILI GİDER VERGİLERİ (BSMV) KANUNUNDA YAPILAN     

 

            6802 sayılı Gider Vergileri  Kanununun 47 nci maddesinin (a) fıkrasında, her mükellefin bir ay içindeki banka ve sigorta hizmetleri vergisi ile ilgili muamelelerini, bir beyanname ile ertesi ayın 15 inci günü akşamına kadar muamelenin yapıldığı yer vergi dairesine bildirmek hüküm altına alınmış, aynı maddenin (d) fıkrasında ise takvim yılı sonunda hesabı cari muamelelerini beyanname verme müddeti içinde kapatamayan bankaların, bu muamelelerini takvim yılı sonundan itibaren en geç üç ay içinde ayrı bir beyanname ile bildirebilecekleri hükme bağlanmıştır.

 

            Aynı Kanunun ödeme süresini belirleyen 48 inci maddesinde ise; mükelleflerin beyanname üzerinden tarh ve tahakkuk ettirilen vergilerini beyanname verme süresi içinde ödemeye mecbur oldukları hükmüne yer verilmiştir.

 

            Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi mükelleflerinin takvim yılı sonunda hesabi cari muamelelerini beyanname verme süresi içinde kapatmaları halinde, beyanname normal süresi içinde verilecek ve bu beyanname üzerinden tarh ve tahakkuk eden vergi de beyanname verme süresi içinde ödenecektir.

 

            Gider Vergileri Kanununun banka ve sigorta muameleleri vergisi ile ilgili 47/d maddesinden yararlanan banka ve sigorta muameleleri vergisi mükelleflerinin banka ve sigorta muameleleri vergisi beyannamelerini bu madde çerçevesinde en geç üç ay içinde vermeleri ve beyannamenin verildiği tarihte banka ve sigorta muameleleri vergisini ödemeleri hüküm altına alınmıştır.

 

            Mülga olan 3843 sayılı Kanunda, bankaların bu imkandan yararlanmaları Maliye Bakanlığı’ndan alınacak izne bağlanmış, 6802 sayılı Kanunun 47/d maddesinde ise izin zorunluluğu bulunmamaktadır.[5]

           

            6802 sayılı Gider Vergileri  Kanununun banka ve sigorta muameleleri vergisi ile ilgili 47/d maddesindeki takvim yılı sonunda hesabı cari muamelelerini beyanname verme müddeti içinde kapatamayan bankalar bu muamelelerini takvim yılı sonundan itibaren en geç üç ay içinde ayrı bir beyanname ile bildirebilirler hükmü; 5035 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 49/6 ncı maddesi ile kaldırılarak, bu hüküm dolayısıyla ortaya çıkan ihtilafların sona ermesi sağlanmıştır.

 

*Bu makale Gelirler Kontrolörleri Derneği yayını olan VERGİ SORUNLARI DERGİSİ’nin

  Mart/2004 dönemi 186’ncı sayısında yayınlanmıştır.