İlkay SUVAKÇI

SMMM

 

1 Sayılı 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Genel Tebliği ile Türk Ticaret Kanunu’nda veya 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nda (halka açık şirketler hariç) değinilmemesine rağmen Tebliğ’in 5.6.6 bölümünde kurumların avans kar dağıtımından bahsedilmiştir.

Düzenleme ile kurumlar vergisi mükellefleri, geçici vergi dönemleri itibarıyla ticari kârları üzerinden avans kâr payı dağıtabileceklerdir.

 

Makalemizin konusunu geçici vergi dönemleri itibariyle dağıtılabilecek avans kar payı oluşturmaktadır.

 

Avans kâr payı dağıtmak isteyen kurumların ana sözleşmelerinde avans kâr payı dağıtımı ile zarar doğması veya yıllık kârın dağıtılan avans kâr payını karşılamaması halinde avansın geri çağrılmasına ilişkin hüküm bulunması gerekmektedir.

Genel kurul kararıyla ilgili yılla sınırlı olmak üzere yönetim kuruluna yetki verilmesi zorunludur.

Yönetim kuruluna avans kâr payı dağıtımı için genel kurul tarafından yetki verildiği takdirde, yönetim kurulu (Limited şirketlerde ortaklar kurulu) tarafından ilgili geçici vergi dönemine ilişkin beyannamenin verileceği tarihe kadar avans kâr payı dağıtımı hakkında karar alınması gerekmektedir.

 

Mükelleflerce dağıtılabilecek avans kâr payı, geçici vergi dönemleri itibarıyla hazırlanan mali tablolarında yer alan kârlardan, kanunlara ve esas sözleşmeye göre ayrılmak zorunda olan yedek akçeler, vergi ve mali karşılıklar ile varsa geçmiş yıl zararlarının tamamı düşüldükten sonra kalan kısmın yarısını geçemeyecektir.

 

 

Aynı hesap dönemi içinde birden fazla avans kâr payı ödemesi yapılması durumunda, sonraki geçici vergi dönemlerinde ödenecek avans kâr payı hesaplanırken önceki dönemlerde ödenen avans kâr payları indirilecektir.

 

 

 

Avans kâr payı dağıtımı yapılması halinde, dağıtılan kâr payları üzerinden elde edenin hukuki niteliğine göre vergi kesintisi yapılacaktır.

 

Kesilen vergiler, avans kâr payı dağıtımının yapıldığı aya ait muhtasar beyanname ile beyan edilecektir.

 

Avans kâr payı dağıtımında kurum ortakları açısından elde etme, kurumun yıllık safi kazancının kesinleşip, nakden veya hesaben dağıtıldığı tarihte gerçekleşecektir. Şu kadar ki bu süre ilgili hesap dönemine ilişkin beyannamenin verildiği hesap döneminin sonunu geçemeyecektir.

Gelir Vergisi Kanunu’nun 42 ve 43 üncü maddelerinde belirtilen esaslara göre birden fazla takvim yılına yaygın inşaat ve onarım işlerinde dağıtılabilecek avans kâr payı ise devam eden işlerin gerçekleşen maliyet ve hakedişleri arasındaki müspet farktan, kesinti suretiyle ödenen vergiler indirildikten ve varsa geçmiş yıl zararlarının tamamı ile kanunlara ve esas sözleşmeye göre ayrılmak zorunda olan yedek akçeler düşüldükten sonra kalan kısmın yarısını geçemeyecektir.

 

 

Kurumlar vergisi beyannamesinde ya da birden fazla takvim yılına yaygın inşaat ve onarım işlerinin bitiminde, zarar doğması veya safi kazancın avans olarak dağıtımı yapılan kârdan düşük olması halinde, avans kâr payı dağıtmış olan kurumların, dağıtımını yaptıkları kâr payının kazançla karşılanamayan kısmını izleyen hesap döneminde kurumlar vergisi beyannamesinin verilme süresinin sonuna kadar geriye çağırmaları gerekmektedir.

 

Geri çağrılan avans kâr payları üzerinden şirket tarafından kesinti suretiyle ödenmiş olan vergiler, bu işlemin yapıldığı vergilendirme döneminde 252 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinin “3. Gelir ve Kurumlar Vergisi ile İlgili Vergi Hatalarından Kaynaklanan İade İşlemleri” bölümünde yapılan açıklamalara göre mahsup veya iade edilecektir.

 

Ancak, hesap dönemi itibarıyla zarar doğması veya safi kazancın avans olarak dağıtımı yapılan kârdan düşük çıkması halleri dışında, avans olarak dağıtılan kâr payının kazançla karşılanabilen kısmının geriye çağrılması durumunda transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı hükümleri uygulanacaktır.

 

 

5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nda ve Türk Ticaret Kanunu’nda yeri olmamasına rağmen 5520 Sayılı Kanunu’nun 1 Sayılı Genel Tebliği’nde Avans Kar Payı Dağıtımı’ndan bahsedilmiş ve uygulamanın nasıl yapılacağı açıklanmıştır.

 

Tebliğ ile yıl içinde doğan karlardan avans kar payı dağıtabilme imkanı getirilmiştir. Bu imkandan yararlanabilmek için yani avans kar payı dağıtımının yapılabilmesi için ana sözleşmede hüküm bulunması gerekmektedir.

 

Avans kâr payı dağıtılması halinde, transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı hükümleri uygulanmayacaktır.

 

Avans kâr payı dağıtımı kurumların yıl içinde oluşan yüksek karlarını dağıtma ihtiyacı duymaları halinde başvurabilecekleri bir uygulama olacaktır. Özellikle yıllara sari inşaat işleri ile uğraşan firmalar işin tamamlanmasından sonra kar dağıtımı yapabilmektedir. Uygulama ile yıllara sari inşaat işleri ile uğraşanlar da yıl içerisinde yüksek karlara ulaşmaları durumunda avans kar payı dağıtabileceklerdir.