29.06.2006 tarihli ve 5535 sayılı Bazı Kamu Alacaklarının Tahsil ve Terkinine İlişkin Kanun; 08.07.2006 tarihli ve 26222 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak 08.07.2006 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiş bulunmaktadır.       

 

Hurda haline gelen ve çalışma imkanı bulunmayan eski model taşıtların hurdaya çıkartılabilmesi ancak; ilgili trafik tescil kuruluşunda adlarına hurdaya ayrılacak taşıt kayıt ve tescilli olan mükelleflerin, bu taşıtları ile ilgili olarak ödenmemiş motorlu taşıtlar vergisinin bulunmamasına bağlı bulunmaktadır. Ancak  hurda durumunda bulunan taşıt sahibi mükellefler tarafından; bu taşıtlar çalıştırılamadığından motorlu taşıtlar vergisi ödenememekte, kullanılamayan söz konusu taşıtların hurdaya ayrılması istendiğinde ise motorlu taşıtlar vergisi borçları bulunduğu için ilişik kesme belgesi alınamamakta ve söz konusu taşıtlar hurdaya ayrılamamaktadır. Çünkü bu taşıtların hurdaya ayrılarak ilgili trafik sicilinde kayıt ve tescillerinin silinebilmesi için, Karayolları Trafik Yönetmeliği’nin 39 uncu maddesi hükümleri gereğince hurdaya çıkarma işleminin yapıldığı tarihe kadar geçen süre için ödenmemiş motorlu taşıtlar vergisinin bulunmaması gerekmektedir.

 

            5535 Sayılı Kanunun 4 üncü maddesi ile hurda haline gelen ve çalışma imkanı bulunmayan eski model motorlu kara taşıtlarının hurdaya çıkarılması halinde, hurdaya çıkarılma tarihine kadar geçen süre içinde tahakkuk etmiş ve ödenmemiş olan motorlu taşıtlar vergisi ile gecikme zammı, gecikme faizi ve vergi cezalarının terkin edilmesi imkanı sağlanarak, eski ve kullanılamaz durumda bulunan taşıtların trafikten çekilmesi teşvik edilmektedir. Bu düzenleme çerçevesinde sahipleri tarafından hurdaya çıkarılmak istendiği halde motorlu taşıtlar vergisi borcu nedeniyle hurdaya çıkarılamayan ve çevreyi kirleten eski ve kullanılamaz durumda bulunan taşıtların trafikten çekilmesi teşvik edilerek çevrenin korunması ve taşıt parkının yenilenmesi amaçlanmakta, böylece sosyal ve ekonomik amacın birlikte gerçekleştirilmesi hedeflenmektedir. Bu düzenleme ile bir taraftan eski ve kullanılamaz durumda olan taşıtların trafikten çekilmesi , diğer taraftan bu taşıtların il özel idarelerine teslimi ile hurda taşıtların ekonomiye geri dönüşümü amaçlanmaktadır.

 

Söz konusu Kanunun 4 üncü maddesinde 197 sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanununa ilişkin düzenleme yer almaktadır. Çok sayıda mükellefi ilgilendiren hurda araçlar ile ilgili bu düzenlemenin ayrıntılarına yazıda yer verilmiştir.

  

           Bazı Kamu Alacaklarının Tahsil ve Terkinine İlişkin Kanunun 4 üncü maddesinde; ‘’İlgili trafik sicilinde adlarına kayıt ve tescilli bulunan motorlu kara taşıtlarını; bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 31/12/2006 tarihine kadar ilgili yönetmelik hükümleri gereğince kayıt ve tescillerinin silinmesi ve hurdaya çıkarılması suretiyle il özel idarelerine bedelsiz olarak teslim eden gerçek ve tüzel kişilerden, bu Kanunun yayımlandığı tarih itibariyle yük ve yolcu taşımacılığı dışında bilanço esasına göre defter tutmayı gerektiren başkaca ticari veya mesleki faaliyetten dolayı mükellefiyeti bulunmayanların, hurdaya çıkarılan taşıta ilişkin olarak tahakkuk etmiş ve ödenmemiş olan motorlu taşıtlar vergisi ile bu vergiye ilişkin gecikme zammı, gecikme faizi ve vergi cezaları terkin edilir. İl özel idarelerinin, bu kapsamda teslim aldıkları hurda taşıtların satışından elde ettikleri kazançları ile bu faaliyetlerle ilgili olarak yapılan işlemler ve düzenlenen kağıtlar her türlü vergi, resim ve harçtan müstesnadır.

 

Motorlu kara taşıtlarını noter satış senedi ile iktisap edip ilgili trafik tescil kuruluşunda adlarına kayıt ve tescil ettirmemiş olan ve bu Kanunun yayımlandığı tarih itibariyle yük ve yolcu taşımacılığı dışında bilanço esasına göre defter tutmayı gerektiren başkaca ticari veya mesleki faaliyetten dolayı mükellefiyeti bulunmayan gerçek ve tüzel kişiler, bu maddenin   yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 31/12/2006 tarihine kadar kayıt ve tescil işlemlerini tamamlayarak bu maddenin öngördüğü diğer şartları da yerine getirmeleri halinde bu madde hükmünden yararlanabilirler. Hurdaya çıkarılacak taşıt üzerine 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tatbik edilmiş olan hacizler kaldırılır. Uygulamaya ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığınca belirlenir’’ hükmü yer almaktadır.

 

            III. DÜZENLEME İLE İLGİLİ AÇIKLAMALAR

1-      Kanuni düzenleme yalnızca motorlu kara taşıtlarını kapsamaktadır. Buna göre; 197 sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunun 5 inci maddesinin ( I ) sayılı tarifesinde yer alan; otomobil, kaptıkaçtı, arazi taşıtları ve motosikletler ile aynı Kanunun 6 ncı maddesinin ( II ) sayılı tarifesinde yer alan; minibüs, panelvan , motorlu karavan, otobüs  ile kamyonet, kamyon, çekici ve benzeri taşıtlar 5535 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinde yer alan düzenleme kapsamında bulunmakta olup, söz konusu taşıtlar hurdaya çıkartıldığında motorlu taşıtlar vergisi ile ilgili düzenlemeden yararlanılabilecektir.

2-     Kanuni düzenlemeden; Kanunun yayımlandığı 08.07.2006  tarihi itibariyle yük ve yolcu taşımacılığı dışında bilanço esasına göre defter tutmayı gerektiren başkaca ticari veya mesleki faaliyetten dolayı mükellefiyeti bulunmayan adlarına motorlu kara taşıtı kayıt ve tescilli bulunan gerçek ve tüzel kişiler yararlanabilecektir.

3-     Motorlu kara taşıtlarını noter satış senedi ile iktisap eden ancak, ilgili trafik tescil kuruluşunda adlarına kayıt ve tescil ettirmemiş olan gerçek ve tüzel kişilerden; bu Kanunun yayımlandığı 08.07.2006 tarihi itibariyle yük ve yolcu taşımacılığı dışında bilanço esasına göre defter tutmayı gerektiren başkaca ticari veya mesleki faaliyetten dolayı mükellefiyeti bulunmayanlar bu maddenin   yürürlüğe girdiği 08.07.2006 tarihinden itibaren 31.12.2006 tarihine kadar kayıt ve tescil işlemlerini tamamlamaları ve kanun maddesinde yer alan diğer şartları da yerine getirmeleri halinde kanuni düzenlemeden yararlanabileceklerdir.

4-     5535 sayılı Kanunun 4 üncü maddesi kapsamındaki hurdaya çıkarma işlemi Karayolları Trafik Yönetmeliği’nin 39 uncu maddesine göre yapılacaktır.

 

18.07.1997 tarihli ve mükerrer 23053 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Karayolları Trafik Yönetmeliği’nin hurdaya çıkarma işlemlerinin usul ve esasları düzenleyen “Araçların Hurdaya Çıkarılması” başlıklı 39 uncu maddesinde yer alan düzenleme aşağıdaki şekildedir.

 

 “ Motorlu araçlar,

 

a) Ekonomik ömrünü doldurma veya herhangi bir kaza, yanma, tahrip edilme ve benzeri durumlar dolayısıyla kullanılamaz hale gelen araçlar ve devir veya nakil ile hurdaya ayırma işlemi bir arada yapılacak araçlarda, sahiplerinin dilekçe ile isteği üzerine,

 

b) Ekonomik ömürlerini dolduranlardan eskime ve yıpranma nedeniyle trafik emniyeti bakımından muayene istasyonlarınca tehlikeli olacakları tespit edilenler ise yetkililerin talebi üzerine, ilgili vergi dairesinden vergi borcunun bulunmadığına dair ilişik kesme belgesi alındıktan sonra,

 

hurdaya çıkarılır.

 

Bunların kayıtlarına ve tescil belgelerine “hurdaya çıkarılmıştır” damgası vurularak kayıt konulur ve tescil belgesi sahiplerine verilir. Trafik belgesi ile tescil plakaları geri alınarak iptal edilir.

 

c) Hurdaya ayrılmış olan taşıtlar, onarımla yenilenseler bile tescil edilemezler.

 

Ancak, kullanılabilir durumdaki motoru ve diğer parçaları, başka araçlarda kullanılabilir. Gerekli görülenler aracın kayıtlarına işlenir.

 

Bu araçların tescile esas müracaat formları ile tescil kayıt defterine hurdaya çıkarıldıklarına dair gerekle bilgi yazılır ve bu müracaat formları 1 yıl sonra imha edilir.

 

d) Hurdaya ayırma işlemleri aracın en son tescilli olduğu ilde yapılır.

 

e) Hurdaya ayrılan taşıtlar bilgisayar ortamına aktarılır ve durum ilgili vergi dairesine de bildirilir. Bir nüshası da her ayın ilk haftasında trafik tescil şube ve bürolarınca ve Emniyet Genel Müdürlüğü Bilgi İşlem Merkezince de araçlara ait bilgiler manyetik ortamda Milli Savunma Bakanlığı Seferberlik Dairesi Başkanlığına gönderilir.”

 

5.      Hurdaya çıkartılacak motorlu kara taşıtları için herhangi bir yaş sınırlandırılması bulunmamaktadır. Dolayısı ile her yaştaki motorlu kara taşıtları mükelleflerin istemesi halinde hurdaya çıkartılarak, 5535 sayılı Kanunda yer alan motorlu taşıtlar vergisi ile ilgili  düzenlemeden yararlanmak mümkün bulunmaktadır.

6.      Kanuni düzenlemeden yararlanabilmek için hurdaya ayrılan motorlu   kara taşıtının                                                      bedelsiz olarak il özel idarelerine teslim edilmesi gerekmektedir.     

7.      Hurdaya ayrılarak bedelsiz olarak il özel idarelerine teslim edilecek olan motorlu kara taşıtının plaka, Motorlu Araç Tescil Belgesi, Motorlu Araç Trafik Belgesi, motor ve şasi numaralarının bulunması gerekmektedir.

8.      Kanuni düzenlemeden yararlanabilmek için, taşıtın il özel idarelerine teslim tarihi itibariyle; taşıt sahibinin yük ve yolcu taşımacılığı dışında bilanço esasına göre defter tutmayı gerektiren başkaca bir ticari veya mesleki faaliyetten dolayı mükellefiyetinin bulunmaması gerekmektedir

9.      Hurdaya çıkartılan taşıt üzerinde 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tatbik edilmiş olan hacizler kaldırılacaktır.

10.  Bu madde kapsamında motorlu kara taşıtlarını hurdaya ayıran gerçek ve tüzel kişilerin tahakkuk etmiş ve ödenmemiş olan motorlu taşıtlar vergisi ile bu vergiye ilişkin gecikme zammı, gecikme faizi ve vergi cezaları terkin edilecektir.

11.  İl özel idarelerinin bu kanuni düzenleme kapsamında kendilerine teslim edilen taşıtların satışlarından elde ettikleri kazançları ile bu faaliyetlerle ilgili olarak yapılan işlemler ve düzenlenen kağıtlar her türlü vergi, resim ve harçtan müstesna olacaktır.

12.  5535 sayılı Kanunun Motorlu Taşıtlar Vergisi ile ilgili 4 üncü maddesi yürürlüğe girmeden önce ödenmiş olan motorlu taşıtlar vergisi ile bu vergiye ilişkin gecikme zammı, gecikme faizi ve vergi cezaları; bu kapsamda taşıtını hurdaya ayıran mükelleflere iade edilmeyecektir. Ayrıca, hurdaya ayırma süresi içinde ödenmiş olan motorlu taşıtlar vergisi ile bu vergiye ilişkin gecikme zammı, gecikme faizi ve vergi cezaları da iade edilmeyecektir.   

 

*Bu makale Gelirler Kontrolörleri Derneği yayını olan VERGİ SORUNLARI DERGİSİ’nin

  Eylül/2006 dönemi 216’ncı sayısında yayınlanmıştır.