Çalışanlar açısından mesleki risklerin başında iş kazaları gelmektedir. Ülkemiz iş kazaları bakımından AB ülkeleri arasında ilk sıralarda yer almaktadır.
İş kazasının meydana gelmesi halinde sadece kazaya maruz kalan çalışan, fiziksel ve psikolojik arızaya uğramakla kalmamakta, aynı zamanda işyerinin de personelinden yoksun kalmasına, tam zamanında ve hatasız üretim yapılmamasına, üretimin verimliliğinin düşmesine, yeniden personel arayışına ve bu personelin yeniden eğitilmesi ve kazadan dolayı tazminat ödemek gibi maliyetlere neden olmaktadır. İş kazalarının ayrıca kazaya uğrayanın ailesi, arkadaşları ve diğer yakınlarını da etkilemekte ayrıca ülke ekonomisine de büyük zararlar vermektedir.
İŞ KAZASININ EN YÜKSEK OLDUĞU SEKTÖR MADENCİLİK
TÜİK’in 2007 yılı Nisan, Mayıs ve Haziran aylarında Hanehalkı İşgücü Anketi araştırmasında son 12 ay içinde istihdam edilenlerden % 2.9’u bir iş kazası geçirmiştir. Bu oran erkeklerde % 3.6 iken, kadınlarda % 1.3 olarak gerçekleşmiştir. Toplam iş kazası geçirenlerin % 86.8’ini erkekler oluşturmaktadır.
İş kazası geçirenlerin sektörel dağılımları incelendiğinde; iş kazası geçirenlerin oranının en yüksek olduğu sektörün % 10.1 ile madencilik ve taşocakçılığı olduğu görülmektedir. Bunu % 7.7 ile elektrik, gaz ve su sektörü izlemektedir.
İLK SIRADA İLKOKUL MEZUNU VE YEVMİYELİLER GELMEKTEDİR.
Söz konusu araştırma sonuçlarına göre;
• Son 12 ay içinde istihdam edilen ilkokul mezunlarının % 3.7’si bir iş kazası geçirmişken, yüksek öğretim mezunlarında kaza geçirenlerin oranı % 0.9’dur.
• Son 12 ay içinde bir kaza geçirenlerin % 67.5’ini ücretli, maaşlı veya yevmiyeli çalışanlar oluşturmaktadır.
• Meslek grupları açısından, sanatkarlar ve ilgili işlerde çalışanlar (% 5.9) ile tesis ve makine operatörleri ve montajcıların (% 5.7) kaza oranları ortalamanın (% 2.9) oldukça üzerindedir.
• Referans haftası içinde çalışmış olup, iş kazası geçirenlerin % 56.6’sı on kişiden az çalışanı olan işyerlerinde çalışmaktadır.
• Son 12 ay içinde bir iş kazası geçirenlerin % 40.4’ünün geçirmiş olduğu kaza nedeniyle işten uzak kalması gerekmemiştir.
Ülkemizde kayıt dışı istihdamın %40’ların üzerinde olduğu ve iş kazalarının da bir kısmının gizlenerek resmi makamlara intikal ettirilmediği göz önünde bulundurulduğunda bu tablonun daha da vahim olduğu ortaya çıkmaktadır.
SGK İŞ KAZASI UYGULAMALARI
Sosyal güvenlik reformuyla birlikte köklü değişikliğe uğrayan SGK iş kazası uygulamalarına ilişkin okuyuculardan çok sayıda soru gelmekte ve kitap tavsiyesi istenmektedir. SGK iş kazası uygulamaları ile ilgili olarak ilk ve tek kitap nihayet “SGK iş kazası uygulamaları ve Dava Yolları”, adı altında Adalet Yayınevinden piyasaya sürüldü. Anılan kitapta SGK iş kazası uygulamaları tüm yönleriyle örnekli-açıklamalı-form ve belge örnekleriyle birlikte ele alınmasının yanı sıra iş kazası davaları da en güncel yargı kararlarıyla açıklanmıştır. İlgilenen okuyucular www.adaletyayinevi.com’dan her türlü bilgiye ulaşabilirler.
İSA KARAKAŞ
Sosyal Güvenlik Kurumu
Başkanlık Baş Müfettişi
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Uzmanı