İHRAÇ MALI TAŞIYAN ARAÇLARA BAZI SINIR KAPILARINDA YAPILACAK MOTORİN TESLİMLERİNDE ÖTV ve KDV İSTİSNASI
I. GİRİŞ
Özel Tüketim Vergisi Kanunu’na 27/4/2006 tarihli ve 5493 sayılı Kanunla eklenen 7/A maddesi ile Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (I) sayılı listenin (A) cetvelinde yer alan 2710.19.41.00.11, 2710.19.41.00.19, 2710.19.45.00.11 ve 2710.19.49.00.11 G.T.İ.P. numaralı malların; 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun ile 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu hükümleri çerçevesinde, Bakanlar Kurulunca belirlenen sınır kapılarında, 4458 sayılı Gümrük Kanununun ihracat rejimi kapsamında yurtdışına çıkarılacak eşyayı taşıyan kamyon, çekici ve soğutucu ünitesine sahip yarı römorkların depolarına (araçların ve soğutucu ünitelerin standart yakıt deposu miktarlarını aşmamak kaydıyla) yalnızca yurt dışına çıkışlarda teslimi özel tüketim vergisinden istisna edilmiştir. Ayrıca, bu maddede düzenlenen istisnaya ilişkin usul ve esasları belirleme, istisnayı bu maddeye göre işlem yapanlara verginin iadesi yöntemi ile uygulama konusunda Maliye Bakanlığına yetki verilmiştir.
Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 14 üncü maddesine 5493 sayılı Kanunla eklenen 3 numaralı fıkra ile de; 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun ile 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu hükümleri çerçevesinde, Bakanlar Kurulunca belirlenen sınır kapılarında 4458 sayılı Gümrük Kanununun ihracat rejimi kapsamında yurt dışına çıkarılacak eşyayı taşıyan kamyon, çekici ve soğutucu ünitesine sahip yarı römorkların depolarına (araçların ve soğutucu ünitelerin standart yakıt deposu miktarlarını aşmamak kaydıyla) yalnızca yurt dışına çıkışlarında yapılacak motorin teslimleri katma değer vergisinden istisna edilmiş, istisnanın uygulamasına ilişkin usûl ve esasların belirlenmesi konusunda Maliye Bakanlığı yetkili kılınmıştır.
Kanunun 7/A maddesine ilişkin olarak yayımlanan 26/6/2006 tarih ve 2006/10784 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 1 inci maddesi ile söz konusu istisnanın; Ambarlı, Pendik, İpsala, Tekirdağ, Kapıkule ve Hamzabeyli Sınır Kapılarındaki gümrüklü sahalarda uygulanacağı belirtilmiştir. Konuyla ilgili olarak 07.09.2006 tarihli ve 26282 sayılı Resmi Gazetede 11 seri nolu ÖTV Kanunu Genel Tebliği yayımlanmıştır. Ayrıca bu istisnanın KDV yönüyle ilgili olarak 100 seri nolu KDV Genel Tebliği yayınlanmıştır. Bu yazımızın konusunu ÖTV Kanunu’ nun 7/A ve KDV Kanunu’nun 14/3 maddelerinde düzenlenen istisnanın uygulaması oluşturacaktır.
II. ÖTV YÖNÜNDEN MOTORİN TESLİM İSTİSNASI
A. İstisna Kapsamına Giren Mallar
Özel Tüketim Vergisi Kanunu’na 27/4/2006 tarihli ve 5493 sayılı Kanunla eklenen 7/A maddesi ile Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (I) sayılı listenin (A) cetvelinde yer alan 2710.19.41.00.11, 2710.19.41.00.19, 2710.19.45.00.11 ve 2710.19.49.00.11 G.T.İ.P. numaralı malların; ihracat rejimi kapsamında yurtdışına çıkarılacak eşyayı taşıyan kamyon, çekici ve soğutucu ünitesine sahip yarı römorkların depolarına yurt dışına çıkışlarda teslimi özel tüketim vergisinden istisna edilmiştir. Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (I) sayılı listenin (A) cetvelinde yer alan 2710.19.41.00.11, 2710.19.41.00.19, 2710.19.45.00.11 ve 2710.19.49.00.11 G.T.İ.P. numaralı mallar sözkonusu listede motorin olarak adlandırılmaktadır. Sözkonusu akaryakıt ürünü kamyon, tır, çekici, traktör vb. kara araçlarıyla deniz araçlarında kullanılan bir akaryakıt türüdür.
B. İstisnadan Yararlanacak Kişi ve Araçlar
4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun ihracat rejimi kapsamında yurtdışına çıkarılacak eşyayı taşıyan ve Karayolu Taşıma Yönetmeliğinde belirtilen ve taşınan eşyanın durumuna göre C1, C2, L2 ve M3 yetki belgelerini haiz bir işletmeye kayıtlı taşıyıcılarının; kamyon, çekici ve soğutucu ünitesine sahip yarı römorklarına yapılacak olan motorin teslimlerinde bu istina uygulanacaktır. Ayrıca C1, C2, L2 ve M3 yetki belgelerini haiz bir işletmeye kayıtlı olma şartı yalnızca Türk plakalı araçlar için geçerli olacaktır. Bahsi geçen yetki belgeleri, taşıma işini yapacak işletmelere Ulaştırma Bakanlığı tarafından verilmektedir.
C Yetki belgesi, ticari amaçla uluslararası eşya taşımacılığı yapan gerçek ve tüzel kişilere verilir. Taşımanın şekline göre şu türlere ayrılır. C1 Yetki belgesi; sahibinin kendi adına ticari olarak kayıt ve tescil edilmiş taşıt veya taşıtlarla, sadece kendi esas iştigal konusu ile ilgili eşya taşımacılığı yapacak ve ticari maksatla taşımacılık yapmayacaklara, C2 Yetki belgesi ise; belirli bir zaman tarifesine göre ve/veya belirli bir zaman tarifesine uymaksızın eşya durumuna göre sefer düzenleyerek taşıma yapacaklara verilir.
L Yetki belgesi; ticari amaçla lojistik işletmeciliği yapan gerçek ve tüzel kişilere verilir. L1 Yetki belgesi; yurtiçi lojistik işletmeciliği yapanlara, L2 Yetki belgesi; uluslararası lojistik işletmeciliği yapanlara verilir.
M Yetki belgesi; ticari amaçla kargo işletmeciliği yapan gerçek ve tüzel kişilere verilir. Taşımanın şekline göre şu türlere ayrılır. M1 Yetki belgesi; il sınırları içerisinde kargo işletmeciliği yapanlara, M2 Yetki belgesi; yurtiçi kargo işletmeciliği yapanlara, M3 Yetki belgesi ise; uluslararası kargo işletmeciliği yapanlara verilir.
Bu durumda,
- sahibinin kendi adına ticari olarak kayıt ve tescil edilmiş taşıt veya taşıtlarla, sadece kendi esas iştigal konusu ile ilgili eşya taşımacılığı yapan ve ticari maksatla taşımacılık yapmayacak işletmelerin,
- belirli bir zaman tarifesine göre ve/veya belirli bir zaman tarifesine uymaksızın eşya durumuna göre sefer düzenleyerek taşıma yapan işletmelerin,
- uluslararası lojistik işletmeciliği yapan işletmelerin,
- uluslararası kargo işletmeciliği yapan işletmelerin
aktifine dahil Türk plakalı kamyon, çekici ve soğutucu ünitesine sahip yarı römorkların depolarına yapılan motorin teslimleri ÖTV ve KDV’nden müstesnadır.
C. İstisna Kapsamında Motorinin Teslim Edilme Şartları
Yukarıda bahsi geçen işletmelerin aktifine dahil kamyon, çekici ve soğutucu ünitesine sahip yarı römorkların depolarına yapılan motorin teslimlerinin ÖTV ve KDV’nden müstesna tutulabilmesi için söz konusu araçların 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun ihracat rejimine uygun olarak yurtdışına çıkarılacak eşyayı taşımaları gerekmektedir.
İhracat rejimi; serbest dolaşımda bulunan eşyanın ihraç amacıyla Türkiye Gümrük Bölgesi dışına çıkışına ilişkin hükümlerin uygulanacağı rejimdir. Serbest dolaşımda bulunan eşya ise girdilerin durumuna bakılmaksızın Türkiye’de üretilen eşya ile uluslararası hükümler saklı kalmak üzere, Türkiye Gümrük Bölgesine giren eşyayı ifade eder. Dolayısıyla Türkiye’den ihraç edilen her türlü eşyayı taşıyan ve önceki bölümde bahsi geçen işletmelerin aktiflerine dahil kamyon, çekici ve soğutucu ünitesine sahip yarı römorkların depolarına yapılan motorin teslimleri istisnadan yararlanabilecektir.
Araçlara istisna kapsamında yapılacak motorin teslimi yalnızca; bayiler tarafından 58 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında Kanunla İlgili Genel Tebliğde belirtilen ödeme kaydedici cihazların bağlı olduğu akaryakıt pompaları vasıtasıyla yapılacaktır.
Bu istisna Ambarlı, Pendik, İpsala, Tekirdağ, Kapıkule ve Hamzabeyli Sınır Kapılarındaki gümrüklü sahalarda uygulanacaktır. Ayrıca araçlara teslim edilecek motorin miktarı araçların ve soğutucu ünitelerin standart yakıt deposu miktarlarını aşmamalıdır. Standart yakıt deposunun kapasitesinden fazla teslim edilen motorin istisnadan yararlanamayacaktır. Yalnızca yakıt deposunun alabileceği kadar motorin teslim edilmelidir. Araçların yedek yakıt ünitelerine yapılacak motorin teslimleri için ÖTV hesaplanması gerekmektedir. Buna uyulmaması durumunda vergi ziyaı meydana gelmiş olacak ve ilgili kişye vergi ziyaı cezası kesilecektir. Ayrıca duruma göre kişiye usulsüzlük cezası da kesilebilecektir.
1. Bayilerin Uyması Gereken Usul ve Esaslar
a. Bayilerin Lisans Alma ve Ödeme Kaydedici Cihaz Kullanma Zorunluluğu
Bayiler, 31.12.2006 tarihine kadar ödeme kaydedici cihazları akaryakıt pompalarına bağlatmaksızın ve EPDK tarafından verilecek bayilik lisanslarını almaksızın motorin teslim edebileceklerdir. Ancak bu sürede ödeme kaydedici cihazlarını akaryakıt pompalarına bağlatmayan ve/veya lisanslarını almayan bayiler, 31.12.2006 tarihinden söz konusu eksikliklerini tamamladığı tarihe kadar istisna kapsamında motorin tesliminde bulunamayacaklardır.
İstisna kapsamında motorin teslim edecek olan bayiler, ödeme kaydedici cihazlarını bağlatma ve lisans alma tarihleri ile ödeme kaydedici cihaz belgesi ve bayilik lisanslarının birer örneklerini istisna kapsamında motorin teslimine başladıkları tarihi takip eden 10 gün içerisinde, KDV yönünden bağlı bulundukları vergi dairesine vereceklerdir. Ancak, ödeme kaydedici cihazlı akaryakıt pompası ve/veya lisansı olmayan bayiler yukarıda anılan söz konusu belgeleri, KDV yönünden bağlı bulundukları vergi dairesine, bağlatma ve lisans alma tarihlerini takip eden 10 gün içerisinde ibraz etmek zorundadırlar.
b. Bayiler Tarafından İstisna Kapsamında Yapılacak Motorin Teslimi
Bayilerin sınır kapılarında ihraç malı taşıyan araçlara istisna kapsamında motorin tesliminde bulunabilmeleri için, “İhraç Malı Taşıyan Araçlara Motorin Teslimine İlişkin Talep ve Taahhütname”yi iki örnek olarak düzenleyerek bir örneğini KDV yönünden bağlı bulunduğu vergi dairesine ikinci örneğini ise dağıtıcının kendisine, söz konusu malı ilk teslim aldıkları tarihten önce vermeleri gerekmektedir.
Öte yandan 11 seri nolu ÖTV Tebliğinin yayım tarihi olan 07.09.2006 tarihinden önce istisna kapsamında motorin teslim eden ve lisansı olan bayiler yukarıda anılan talep ve taahhütnameyi dağıtıcı ve KDV yönünden bağlı bulundukları vergi dairesine, bu tarihten önce istisna kapsamında motorin teslim edip lisansı olmayan işletmeler ise yine yukarıda belirtilen talep ve taahhütnameyi KDV yönünden bağlı bulundukları vergi dairesine, bahsi geçen tebliğin yayım tarihini takip eden 10 gün içerisinde (yani 17.09.2006 tarihine kadar) vereceklerdir. Bununla beraber bayilik lisansı olmaksızın istisna kapsamında motorin teslim eden işletmelerin, bayilik lisanslarını temin ettikleri tarihi takip eden 10 gün içerisinde anılan talep ve taahhütnameyi dağıtıcıya vermeleri gerekmektedir.
Bayiler istisna kapsamında vergisiz olarak dağıtıcılardan satın alacakları motorinleri kendi ihtiyaçları için kullanamayacakları gibi söz konusu bu motorinleri istisna kapsamı dışında satamaz ve devredemezler. Bayiler istisna kapsamındaki motorinleri, yalnızca ihracat rejimi kapsamında yurtdışına çıkarılacak eşyayı taşıyan ve önceki bölümlerde tanımlanan araçların standart yakıt depolarına teslim edeceklerdir. İstisna kapsamında araçlara motorin teslim eden bayiler, her bir teslime ilişkin olarak; teslim edilen motorin ve ihraç malı taşıyan araçlara ilişkin bilgiler ile ihraç malının gümrük çıkış beyannamesi numarasını “İhraç Malı Taşıyan Araçlara Vergiden İstisna Motorin Teslimine İlişkin Bildirim Formu”na işleyeceklerdir. Öte yandan bayilerce takvim yılının birer aylık dönemleri itibariyle düzenlenen bu formun bir örneğinin, işletme yetkililerince imzalanıp kaşe tatbik edilmek suretiyle onaylandıktan sonra takip eden ayın 10 uncu günü akşamına kadar dağıtıcıya verilmesi gerekmektedir.
Bayiler, her takvim yılının 1 inci ve 2 nci altı aylık dönemleri itibariyle aylık bazda tespit edecekleri işletme stoklarında bulunan istisna kapsamındaki motorinlere ait stok bilgilerini, “Stok Bildirim Formu”na işleyeceklerdir. Bayiler düzenledikleri formun bir örneğini, işletme yetkililerine imzalatıp kaşe tatbik ettirerek onaylatacaklardır. Bayiler daha sonra bu formları anılan altı aylık dönemleri takip eden 10 gün içerisinde dağıtıcıya vereceklerdir.
Ayrıca bayiler, kişisel şifre ve kullanıcı kodu ile Gelir İdaresi Başkanlığının www.gib.gov.tr web adresinde hizmet veren İnternet Vergi Dairesi/Kurumlar-Gelir Vergi Dairesi sayfasına girerek yukarıda belirtilen bildirim formlarını dağıtıcılara vermeleri gereken süreler içerisinde doldurup onaylamak suretiyle göndereceklerdir. Gönderilen bildirimlerin içeriğinde bayilerce düzeltme yapılmak istenmesi halinde, aynı döneme ait yeniden düzeltilen bildirimler onaylanarak gönderilebilecektir.
Bayilerin kişisel şifre ve kullanıcı kodu alabilmesi için “İnternet Hizmetleri Kullanım Başvuru Formu”nu doldurarak, KDV yönünden bağlı oldukları vergi dairesine vermeleri gerekmektedir. Bu başvuru üzerine bayilere kişisel şifre ve kullanıcı kodu verilecektir. İnternet hizmetleri kullanım başvuru formu, Gelir İdaresi Başkanlığının www.gib.gov.tr adresinde hizmet veren İnternet Vergi Dairesi/Kurumlar-Gelir Vergi Dairesi sayfasından döküm alınarak temin edilebilecektir.
c. Bayilerin Motorin Tesliminde Uygulayabileceği Fiyat
5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu’nun Ek birinci maddesi uyarınca araçlara yapılacak motorin teslimlerine ilişkin satış fiyatının, ilgili akaryakıt (motorin) türünün edinme bedelinin yüzde sekiz (%8) fazlasını aşmaması gerekmektedir. Burada kanun koyucu maliyet bedelinden değil edinme bedelinden bahsetmektedir. Edinme bedelinden ne kast edildiğini biz bilemiyoruz. Zira Vergi Usul Kanunu’nda böyle bir değerleme yönteminden bahsedilmemektedir. Ayrıca Petrol Piyasası Kanunu’nda da ham petrol fiyatlarının oluşumu için piyasa fiyatı ile dünya fiyatından bahsedilmektedir. Bu kanunda sadece ek birinci maddede edinme bedeli kavramı geçmektedir.
Her ne kadar edinme bedelinin ne olduğunu biz anlamadıysak da edinme bedelinin maliyet bedeli olarak kabul edilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Zira mükellefler dönem sonu değerleme işlemlerini VUK hükümlerine göre yapmaktadırlar. VUK’da da edinme bedeline en yakın yöntem sanırız maliyet bedelidir. Maliyet bedeli;iktisadi bir kıymetin satın alınması veya değerinin artırılması için yapılan ödemelerle bunlara bağlı her türlü giderlerin toplamıdır.
Burada bayilere önerilen fiyatlama yöntemi ise maliyet artı (cost plus) olarak tanımlanan fiyatlama yöntemidir. Buna göre bayiler istsisna kapsamındaki motorin teslimlerinde fiyatı (maliyet bedeli + en fazla %8) olarak belirleyeceklerdir. Burada dikkat çekici husus bayilerin uygulayacağı en üst fiyat belirlenirken en alt fiyatın belirlenmemesidir. Bu durumda bayilerin fiyatlarını diledikleri kadar alt seviyeye çekebilecekleri sonucuna ulaşılmaktadır. Ancak burada da devreye Rekabetin Korunması Hakkında Kanun girecektir. Rekabet Kurumu uygulanan fiyatı rekabete uygun bulmadığında kendi mevzuatı uyarınca gerekli yaptırımları uygulayacaktır. Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’a ÖTV kanunu’nun 7/A maddesinde istisnanın uygulanmasıyla ilgili olarak atıf yapılmıştır. Ancak bu atıfa gerek olup olmadığı da tartışma konusudur. Zira Rekabet Kurumu rekabeti bozucu bir durum ortaya çıktığında duruma kendi mevzuatı açısından zaten müdahele etmektedir.
D. Dağıtıcılar Tarafından Bayilere İstisna Kapsamında Yapılacak Motorin Teslimi
Dağıtıcı; akaryakıt dağıtım yetkisi olan ve lisansına işlenmesi halinde depolama, taşıma, ihrakiye ve madeni yağ üretimi işlemleri yapabilen sermaye şirketidir. Dağıtım ise, serbest kullanıcılara akaryakıt toptan satışı ve ikmali dahil bayilere akaryakıt satış ve ikmal faaliyetlerinin bütünüdür.
1. Dağıtıcıların İthal veya İmal Ettikleri Motorini Bayilere İstisna Kapsamında Teslim ve Beyanı
Bayilere istisna kapsamında teslim edilecek olan motorini, yalnızca dağıtıcılar teslim edebilirler. Dağıtıcılar ithal yada imal ettikleri motorini bayilere tesliminde, hesaplanacak ÖTV tutarını fatura bedeline dahil etmeyecekler ancak fatura bedeline dahil edilmeyen ÖTV tutarını düzenlenen faturada “ÖTV Kanununun 7/A Maddesi Kapsamında Hesaplanıp Fatura Bedeline Dahil Edilmeyen ÖTV Tutarı ................ YTL’dir” şerhi ile göstereceklerdir.
Dağıtıcılar bu suretle fatura bedeline dahil etmedikleri ÖTV tutarlarını ve teslim ettikleri motorin miktarlarını, (1) numaralı ÖTV beyannamesinin “İstisnalar ve İndirimler” bölümünün “İstisnalar” kısmında yer alan “7/A Maddesi Kapsamında Yapılan Teslimler” ibaresini seçerek istisna kapsamında beyanda bulunacaklardır. Ayrıca dağıtıcılar, bu teslimin yapıldığı döneme ilişkin verilen ÖTV beyannamesinin “Ekler” bölümünde yer alan “İhraç Malı Taşıyan Araçlarla İlgili Teslimler” kısmına, ÖTV Kanununun 7/A maddesi kapsamında yapılan teslimler nedeniyle düzenledikleri faturalara İlişkin bilgileri gireceklerdir.
2. Dağıtıcıların Rafinerilerden ÖTV Ödeyerek Aldıkları Motorini Bayilere İstisna Kapsamında Teslim ve Beyanı
Rafinaj; Ham petrolden başlayarak yeni ürünler elde edilmesine ilişkin işlemlerdir. Rafinerici ise, lisansı gereği rafinaj faaliyeti yapma hakkı verilmiş, petrol ticareti yapan sermaye şirketidir.
Dağıtıcıların, rafinerilerden ÖTV ödeyerek satın aldıkları motorini istisna kapsamında bayilere teslim etmeleri halinde, teslim ettikleri motorine ilişkin olarak bayiler adına düzenleyecekleri faturalarda, teslim tarihindeki ÖTV tutarını teslim bedeline dahil etmeyeceklerdir. Bu teslimlere ilişkin olarak düzenleyecekleri faturada teslim bedeline dahil edilmeyerek tahsil edilmeyen ÖTV tutarı “ÖTV Kanununun 7/A Maddesi Kapsamında Tahsil Edilmeyen ÖTV Tutarı ................ YTL’dir” şerhi ile gösterilecektir.
Dağıtıcıların bu suretle yaptıkları teslimlere ilişkin tahsil etmediği ÖTV tutarları, rafinericilerden aldıkları mallar için hesaplanacak ÖTV tutarından mahsup edilecektir. Mahsup için, dağıtıcıların bayilere istisna kapsamında teslim ettiği motorine ilişkin düzenlediği onaylanmış fatura fotokopilerinin ekli olduğu listenin, rafinericilere verilmesi gerekmektedir.
Rafinericiler, öncelikle mal teslimlerine ilişkin olarak mahsuplaşma yapılmadan önce hesapladıkları ÖTV tutarlarının tamamını, mahsuplaşmanın yapıldığı vergilendirme dönemine ilişkin olarak verecekleri (1) numaralı ÖTV beyannamesinin “Matrah ve Vergi Bildirimi” bölümünün “A cetvelindeki Ürünler” kısmında beyan edeceklerdir. Bu işlemi takiben, rafinericiler dağıtıcılara teslim edilen motorinler ile ilgili mahsup edilerek tahsil edilmeyen ÖTV tutarlarını ve bu mahsuba ilişkin miktar bilgilerini mahsuplaşmanın yapıldığı vergilendirme dönemine ait beyannamenin “İstisnalar ve İndirimler” bölümünün “Diğer İndirimler” kısmında yer alan “7/A Maddesi Kapsamında Yapılan Mahsuplar” ibaresini seçerek, mahsup işlemini gerçekleştireceklerdir.
Ayrıca, rafinericilerin mahsuplaşmanın yapıldığı vergilendirme dönemine ilişkin olarak verecekleri ÖTV beyannamesinin “Ekler” bölümünde yer alan “İhraç Malı Taşıyan Araçlarla İlgili Teslimler” kısmına, ÖTV Kanununun 7/A maddesi kapsamında yapılan mahsuplaşmanın dayanağını oluşturan ve dağıtıcılar tarafından kendilerine verilen faturalara ilişkin bilgileri girmeleri gerekmektedir.
III. İHRAÇ MALI TAŞIYAN ARAÇLARA YAPILACAK MOTORİN TESLİMLERİNDE KATMA DEĞER VERGİSİ İSTİSNASI
Katma Değer Vergisi Kanununun 14 üncü maddesine 5493 sayılı Kanunun 2 nci maddesi ile 3 numaralı fıkra eklenerek; 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun ile 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu hükümleri çerçevesinde, Bakanlar Kurulunca belirlenen sınır kapılarında 4458 sayılı Gümrük Kanununun ihracat rejimi kapsamında yurt dışına çıkarılacak eşyayı taşıyan kamyon, çekici ve soğutucu ünitesine sahip yarı römorkların depolarına (araçların ve soğutucu ünitelerin standart yakıt deposu miktarlarını aşmamak kaydıyla) yalnızca yurt dışına çıkışlarında yapılacak motorin teslimleri katma değer vergisinden istisna edilmiş, istisnanın uygulamasına ilişkin usûl ve esasların belirlenmesi konusunda Maliye Bakanlığı yetkili kılınmıştır.
Özel Tüketim Vergisi Kanunu’nun 7/A maddesi ile ÖTV bakımından da benzer bir istisna hükmünün olduğu önceki bölümlerde belirtilmişti. Bu istisnanın uygulamasına ilişkin usul ve esaslar yukarıda açıklanmıştır. Önceki bölümlerde istisnadan yararlanabilecek kişiler, istisna kapsamında motorin teslim edebilecek kişiler, uyulması gereken genel şartlar, genel usul ve esaslar hakkında açıklamalar yapılmıştır. Bu genel açıklamalar KDV istisnasından yararlanmak isteyen kişiler için de geçerlidir. Bu istisnanın uygulanmasıyla ilgili olarak yüklenilen KDV ise aşağıdaki şekilde iadeye tabi olacaktır.
Bu istisna ile bayiler yaptıkları motorin teslimleri için KDV hesaplamayacaklardır. İşlem tıpkı ihraç edilen mallara ilişkin istisnadaki gibi olacaktır. Bayilerin bu kapsamdaki teslimleri dolayısıyla yüklendikleri katma değer vergisinin indirim yoluyla telafi edilememesi halinde, aşağıda belirtilen belgelerin ibrazı şartıyla, mal ihracına ilişkin usul ve esaslar çerçevesinde mükellefin talebine bağlı olarak nakden veya mahsuben iade edilebilecektir. Nakden veya mahsuben iade talep eden mükellefler vergi dairesine bir dilekçe ile başvuracaklardır. Bu dilekçeye;
- "İhraç Malı Taşıyan Araçlara Vergiden İstisna Motorin Teslimine İlişkin Bildirim Formu"nun bir örneği,
- İstisna kapsamındaki satış faturalarının fotokopisi veya listesi ile istisna kapsamında teslim edilen malların alış faturalarının fotokopisi veya listesi,
- İstisna kapsamında teslim edilen malın bünyesine giren vergi miktarını gösterir tablo,
- İstisna kapsamında teslimin gerçekleştiği döneme ait indirilecek KDV listesi,
eklenecektir.
Bayiler tarafından bu istisna 1 No.lu KDV beyannamesinin "Tam İstisna Kapsamına Giren İşlemler" başlıklı 8 numaralı tablosunda 350 kodlu satır açılmak suretiyle beyan edilecektir.
IV. YMM RAPORLARININ DÜZENLENMESİ
Bayiler istisna kapsamında yaptıkları motorin teslimi ile ilgili olarak her takvim yılına ait yeminli mali müşavir (YMM) tarafından düzenlenecek faaliyet raporlarını, takvim yılını takip eden 2 ay içerisinde KDV mükellefiyetlerinin bulunduğu yer vergi dairesine ibraz edeceklerdir. Bu bölümde belirtilen raporların süresi içerisinde ibraz edilemeyeceğine ilişkin, bayiler veya YMM’ler tarafından makul mazeret bildirilmesi halinde, vergi dairesince kanuni sürenin bir katını, kanuni sürenin bir aydan az olması halinde bir ayı geçmemek üzere ek süre verilebilecektir.
V. USUL VE ESASLARA İLİŞKİN SORUMLULUK
Dağıtıcılar ve bayilerin önceki bölümlerde belirtilen usul ve esaslara uymamaları halinde, adlarına 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 355 inci maddesi gereğince özel usulsüzlük cezası uygulanacaktır. Dağıtıcılar ve bayilerin usul ve esaslara uymamaları nedeni ile vergi ziyaına sebebiyet vermeleri halinde, ziyaa uğratılan vergi bunlar adına tarh olunur ve bu tarhiyata Vergi Usul Kanunu’nun 344 üncü maddesine göre vergi ziyaı cezası uygulanır.
YMM raporlarını süresinde vermeyen bayilere Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 355 inci maddesi gereğince özel usulsüzlük cezası uygulanacak ve ilgili vergi dairesi tarafından söz konusu raporun 30 günlük süre içinde ibraz edilmesi yazılı olarak istenecektir. 30 günlük ek süre içerisinde istenilen raporu ibraz eden ve uygulanan özel usulsüzlük cezasını ödeyen bayilerin raporları kabul edilecektir. 30 günlük ek süre içerisinde de söz konusu raporun verilmemesi halinde ise YMM raporları hiç verilmemiş kabul edilecek ve istisna dolayısıyla vazgeçilen vergiler bunlar adına tarh edilerek bu tarhiyata 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 344 üncü maddesine göre vergi ziyaı cezası uygulanacaktır.
VI. SONUÇ
Katma Değer Vergisi Kanununun 14 üncü maddesine 5493 sayılı Kanunla 3 numaralı fıkra eklenerek, Özel Tüketim Vergisi Kanunu’na yine aynı Kanunla 7/A maddesi eklenerek Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (I) sayılı listenin (A) cetvelinde yer alan 2710.19.41.00.11, 2710.19.41.00.19, 2710.19.45.00.11 ve 2710.19.49.00.11 G.T.İ.P. numaralı malların diğer bir deyişle motorinin 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun ile 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu hükümleri çerçevesinde, Ambarlı, Pendik, İpsala, Tekirdağ, Kapıkule ve Hamzabeyli Sınır Kapılarındaki gümrüklü sahalarda; ihracat rejimi kapsamında yurtdışına çıkarılacak eşyayı taşıyan sahibinin kendi adına ticari olarak kayıt ve tescil edilmiş taşıt veya taşıtlarla, sadece kendi esas iştigal konusu ile ilgili eşya taşımacılığı yapan ve ticari maksatla taşımacılık yapmayacak işletmelerin, belirli bir zaman tarifesine göre ve/veya belirli bir zaman tarifesine uymaksızın eşya durumuna göre sefer düzenleyerek taşıma yapan işletmelerin, uluslararası lojistik işletmeciliği yapan işletmelerin, uluslararası kargo işletmeciliği yapan işletmelerin aktifine dahil Türk plakalı kamyon, çekici ve soğutucu ünitesine sahip yarı römorkların standart yakıt depolarına yurt dışına çıkışlarında teslimi ÖTV ve KDV’den istisna edilmiştir.
Biz bu yazımızda KDV ve ÖTV Kanunu’na eklenen bu yeni müesseseyi kısaca irdelemeye çalıştık. Bu istisnadan kimlerin, nasıl, hangi şartlarla, nerede yararlanabileceğini, yüklendiği vergilerin yükünden nasıl kurtulabileceğini kısaca anlattık.
Zeliha GÜNDOĞDU
Vergi Denetmeni