SOSYAL GÜVENLİKTE BORÇLANMANIN ÖNEMİ

Sosyal güvenlik açısından bakıldığında “Borçlanma” özelikle emeklilik, dul ve yetim aylığına hak kazanabilmek için gerekli olan prim ödeme gün sayısının doldurulması, sigortalılık süresi ve öngörülen yaş şartları açısından hayati öneme sahip bulunmaktadır. Keza sosyal güvenlik sisteminde çalışılmadan geriye doğru boşluk doldurularak hizmet kazanılması “Borçlanma” uygulaması dışında mümkün değildir. Özelikle sigortalının ölümü halinde dul eşine ve çocuklarına maaş bağlanması için eksik prim gün varsa bu eksiklik çoğu zaman borçlanma müessesi vasıtasıyla doldurularak maaşa hak kazanılabilmektedir.

ERKEKLERE MAHSUS BORÇLANMA:ASKERLİK BORÇLANMASI

SGK uygulamasında muvazzaf ve ihtiyat askerlikte er ve 01/01/1950 tarihinden sonra yedek subay okulunda öğrenci olarak geçen sürelerin borçlandırılmasına imkanı bulunmaktadır. Ülkemizde sadece erkekler askerlik görevlerini ifa etmekle yükümlü bulunduklarından, askerlikte geçen sürelerin borçlanması erkeklere mahsus bir uygulama olarak karşımıza çıkmaktadır. Askerlik borçlanmasıyla erkekler, sosyal güvenlik açısından aynen çalışan kişiler gibi borçlandıkları süreleri hizmet olarak kazanmaktadırlar.

KADINLARIN DOĞUM BORÇLANMASI

Askerlik borçlanması nasıl ki erkeklere mahsus bir uygulama ise doğum borçlanması da kadınlara mahsus bir uygulamadır. Zira doğum borçlanmasıyla kadınlar da sosyal güvenlik açısından aynen çalışan kişiler gibi borçlandıkları süreleri hizmet olarak kazanmaktadırlar.

2008 Ekim ayı başı itibariyle yürürlüğe giren sosyal güvenliğin uygulama Kanunuyla işçi statüsündeki sigortalı (yeni Kanundaki tabiriyle 4/1-a’lı) olan kadınlara da, ilk defa sigortalı olarak çalışmaya başladıkları tarihten sonra iki defaya mahsus olmak üzere doğum yaptıkları tarihten itibaren geçen en fazla iki yıllık süreleri, bu sürede adlarına prim ödenmemiş olması kaydıyla ve çocuklarının yaşaması şartıyla borçlanmaları imkanı tanınarak erkeklere göre emeklilikte daha avantajlı olmaları sağlanmıştır.

Kadının doğum nedeniyle çalışamadığı iki yıllık süreyi borçlanarak emeklilikte avantajlı olabilmesi için;
• Sigortalı kadının doğumdan önce çalışmaya başlayarak sigortalılık şartını yerine getirmesi,
• Doğumun çalıştığı işinden ayrıldıktan sonra 300 gün içinde gerçekleşmesi,
• Doğumdan sonra adına prim ödenmemesi ve borçlanacağı sürede çocuğunun yaşaması,
Gerekmektedir. Doğum borçlanması, borçlanma tarihindeki brüt asgari ücret ile 6,5 katı arasında olmak kaydıyla kadının kendisi tarafından belirlenecektir. Belirlenen günlük kazancın %32’si oranında hesaplama yapılacaktır.

İSA KARAKAŞ

Sosyal Güvenlik Kurumu

Başkanlık Baş Müfettişi

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Uzmanı