ÖZEL İLETİŞİM VERGİSİ’NDE İNDİRİM, İSTİSNA VE İADE UYGULAMASI
Özel İletişim Vergisi ile ilgili yasal düzenleme 6802 sayılı Gider Vergileri Kanununun 39 uncu maddesinde yapılmıştır. Ana hatlarıyla Özel İletişim Vergisi’nin kapsamı şöyledir.
Verginin Konusu :
A - Her nevi mobil telekomünikasyon işletmeciliği kapsamındaki (ön ödemeli kart satışları dahil) tesis, devir, nakil ve haberleşme hizmetleri,
B - Radyo ve televizyon yayınlarının uydu platformu ve kablo ortamından iletilmesine ilişkin hizmetleri,
C - (A) ve (B) kapsamına girmeyen diğer telekomünikasyon hizmetleri
Verginin Mükellefi :
Verginin mükellefi, 406 sayılı Telgraf ve Telefon Kanunu uyarınca Telekomünikasyon Kurumuyla görev veya imtiyaz sözleşmesi imzalamak veya bu kurumdan ruhsat veya genel izin almak suretiyle telekomünikasyon altyapısı kurup işleten veya telekomünikasyon hizmeti sunan işletmecilerdir.
Görev sözleşmesi ile ulusal egemenlik kapsamındaki uydu yörünge pozisyonlarının hakları, yönetimi ve işletme yetkisine sahip olanlar bu verginin mükellefi kapsamı dışında tutulmuşlardır.
Verginin Matrahı :
Verginin matrahı, KDV matrahını oluşturan unsurlardan oluşmaktadır. KDV matrahını oluşturan unsurlar ise KDVK.’nun III.Kısım I.Bölümü 20-27 inci maddelerinde açıklanmıştır.
Verginin Beyanı ve Ödenmesi :
Bir aya ait Özel İletişim Vergisi izleyen ayın 15 inci günü akşamına kadar beyan edilerek aynı süre içinde ödenir. Bu verginin beyanı ve ödenmesiyle ilgili olarak 6802 sayılı Gider Vergileri Kanununun 47 ve 48 inci madde hükümleri uygulanmaz.
Diğer Hususlar :
Özel İletişim Vergisi, KDV matrahına dahil edilmez. Gelir ve Kurumlar Vergisi uygulamalarında gider olarak kaydedilmez ve hiçbir vergiden mahsup edilmez. Ayrıca tahsil edilen Özel İletişim Vergisi’nden mahalli idarelere pay verilmez. Özel İletişim Vergisi düzenlenecek faturalarda ayrıca gösterilir.
6802 sayılı Gider Vergileri Kanununun 39 uncu maddesinin 5 inci fıkrasında “ Bu maddede hüküm bulunmayan hallerde 3065 sayılı KDVK.’nun hükümleri uygulanır.” Hükmü yer almaktadır. Bu hüküm çerçevesinde Özel İletişim Vergisi’nde İndirim, İstisna ve İade uygulamalarıyla ilgili olarak 18.11.2005 tarihli 1 Seri No’lu Özel İletişim Vergisi Tebliği yayımlanmıştır.
Özel İletişim Vergisi’de İndirim :
Özel İletişim Vergisi mükellefleri bu vergiye tabi hizmetleri nedeniyle yüklendikleri özel iletişim vergisini, bu vergiye ait ÖİV. Beyannamesinde indirim konusu yapabileceklerdir. ÖİV.’nde İndirim uygulaması kural olarak KDV.’nde İndirim uygulamasıyla aynı olup indirim hakkı aşağıda belirttiğimiz çerçevede kullanılmalıdır.
- ÖİV.’ne tabi işlemlerde doğrudan kullanılan hizmetlere ait ÖİV. İndirim konusu yapılabilir. Yani indirim konusu yapılacak ÖİV. doğrudan kullanılan hizmete ait olmalıdır.
Örneğin; Telekomünikasyon Kurumundan genel izin alarak müşterilerine internet hizmeti sunan Muhabbet İnternet Cafe, bu hizmeti aynı kurumla imtiyaz sözleşmesi imzalamak suretiyle telekomünikasyon alt yapısı kurup işleten X şirketinden hat kiralamak suretiyle yürütmektedir. Bu durumda Muhabbet İnternet Cafe işletmesi kendisine düzenlenen hat kiralama hizmetiyle ilgili faturada gösterilen ÖİV.’ni, ÖİV.Beyannamesinde indirim konusu yapabilecektir. Bununla birlikte Muhabbet İnternet Cafe işletmesi adına kayıtlı sabit ve mobil telefonlarıyla ilgili haberleşme hizmetlerini de doğrudan ÖİV. mükelleflerinden almakta ve firma adına düzenlenen faturalarda ÖİV. gösterilmektedir. Fakat bu haberleşme hizmeti, internet hizmetinin meydana getirilmesiyle doğrudan ilgili olmadığından telefon kullanımı nedeniyle düzenlenen faturalarda gösterilen ÖİV. indirim konusu yapılamayacaktır.
- Alınan hizmet doğrudan ÖİV. mükelleflerinden satın alınmalı, hizmet faturasında ÖİV. ayrıca gösterilmeli, fatura işletme adına düzenlenmeli ve takvim yılı aşılmamak suretiyle kanuni defterlere kaydedilmelidir. ÖİV. mükelleflerinden satın alınmayan hizmetlerin bünyesine önceki aşamalarda giren vergi tutarlarının indirim konusu yapılması mümkün değildir.
- ÖİV. sadece ÖİV.Beyannamesinde indirim konusu yapılabilir. Başkaca beyannamelerde (KDV,ÖTV….vs.) indirim konusu yapılması mümkün değildir.
- KDV.’nde de olduğu gibi indirim ve iade yoluyla giderilemeyen ÖİV., ÖİV.Beyannamesinin 26.satırı olan “Sonraki Döneme Devreden ÖİV.” satırına yazılacaktır.
- Muhasebe tekniği açısından defter kayıtlarında indirim hakkı tanınan ÖİV. tutarlarını gösteren hesaplar kullanılmalı ve sonraki döneme devreden vergi tutarlarının izlenmesine de imkan verecek şekilde düzenlenmelidir.
Özel İletişim Vergisinde İstisna :
Vergilendirme konusunun vergi dışı tutulması anlamına gelen Vergide İstisna müessesesi Özel İletişim Vergisi için de tahsis edilmiştir. Yazımızın başında da belirttiğimiz üzere ÖİV. daha çok KDV ile benzer özellikler göstermekte ve kendi kanununda hüküm bulunmayan hallerde KDVK.’nun uygulanacağı belirtilmiştir. Bu bağlamda KDVK.’nda yer alan istisnalar ÖİV.’nde de geçerlidir. Ancak teknik bazı farklılıklardan dolayı ( KDV çok safhalı olmasına karşın, ÖİV.’nin tek safhalı olması, ÖİV.’nin teslim işlemlerinde uygulanmaması ve iki vergi arasındaki mahiyet ve yapı faklılıkları ) KDVK.’ndaki bazı istisnaların ÖİV. bakımından uygulanmasına imkan vermemektedir. Bu bakımdan Vergi İdaresince yayımlanan genel tebliğ ve sirkülerlerde açıkça istisna kapsamına alındığı belirtilmeyen işlemler hakkında mükelleflerin Gelir İdaresi Başkanlığı’ndan olumlu görüş almaları halinde istisna kapsamında işlem yapabileceklerdir.
İstisna kapsamında işlem yapılabilecek işlemler için düzenlenecek faturalarda ÖİV. hesaplanmayacaktır. İstisna kapsamında düzenlenecek faturalarda “ 6802 sayılı Gider Vergileri Kanununun 39 ve Katma Değer Vergisi Kanununun … nci maddesi (hangi madde,fıkra ve bent olduğu belirtilmek suretiyle) hükmü gereğince Özel İletişim Vergisi hesaplanmamıştır.” açıklamasının bulunması zorunludur.
İstisna uygulamasında KDVK.’nun 30/a ve 32 nci maddeleri gözönünde bulundurulacaktır. KDVK.’nun 32 nci maddesinde sayılmayan işlemler kısmi istisna kapsamına giren işlemlerdir ve indirim konusu yapılamazlar. KDVK.’nun 58 nci maddesinin mefhumu muhalif yorumundan hareketle indirim konusu yapılamayan kısmi istisna kapsamındaki işlemelere ait ÖİV. mükelleflerce gider yazılabilecek veya maliyet olarak gözönünde bulundurulabilecektir. KDVK.’nun 32 nci maddesi ise tam istisna kapsamındaki işlemleri düzenlemiştir. KDVK/32 nci maddesinde “Bu kanunun 11, 13, 14, 15'inci maddeleri uyarınca vergiden istisna edilmiş işlemlerle ilgili fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen Katma Değer Vergisi mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan Katma Değer Vergisi'nden indirilir. Vergiye tabi işlemlerin mevcut olmaması veya hesaplanan verginin indirilecek vergiden az olması hallerinde indirilemeyen Katma Değer Vergisi, Maliye Bakanlığınca tespit edilecek esaslara göre bu işlemleri yapanlara iade olunur.” Hükmü yer almaktadır. Dolayısıyla tam istisna kapsamındaki işlemlerle ilgili yüklenilen ÖİV. mükelleflerce indirim konusu yapılacak, indirilemeyen ÖİV kısmı nakden veya mahsuben mükelleflere iade edilecektir.
Özel İletişim Vergisinde İade :
KDVK.’nun 32 nci maddesinde sayılan tam istisna kapsamındaki işlemlere ait yüklenilen ÖİV. indirim konusu yapılabilecek, indirilemeyen ÖİV. kısmı mükellefin talebi üzerine nakden veya mahsuben kendi vergi borçlarına mahsuben iade edilebilecektir. Ancak iadenin yapılabilmesi için;
- İade tutarının belirlenmesinde,
- İade tutarı, istisna kapsamına giren işlemin meydana gelmesi ile doğrudan ilgili hizmet alışları üzerinden hesaplanan ÖİV. ile sınırlıdır. Burada dikkat edilmesi gereken husus indirim hakkı tanınsa dahi istisna kapsamındaki işlemle doğrudan ilgili olmayan ÖİV. tutarları iade hesabına dahil edilmeyecek ve dolayısıyla indirim hesaplarında muhafaza edilecektir.
- İade tutarı istisna kapsamındaki işlem bedeli üzerinden işlemin tabi olduğu ÖİV. oranına göre hesaplanan tutardan fazla olamayacaktır.
- İade edilecek tutar ( önceki dönemden devreden ÖİV. + bu döneme ait indirilecek ÖİV. = ) İndirimler Toplamıyla, ( maktu ÖİV. toplamı + nisbi ÖİV. = ) Toplam ÖİV. farkıyla karşılaştırılacak ve küçük olan tutar ÖİV. beyannamesinin “İade Edilecek ÖİV.” satırında gösterilmek suretiyle iade edilecektir. İade edilen tutar aynı zamanda indirim hesaplarından çıkarılacaktır. Bu işlem ise “İndirimler Toplamı – Toplam İndirilecek ÖİV. – İade Edilecek ÖİV." şeklinde hesaplanarak gerçekleştirilecektir.
- İade talebi bir dilekçe ile yapılacaktır. Ancak dilekçeye aşağıdaki belgelerin eklenmesi gerekmektedir.
- İstisna kapsamındaki işlemle ilgili satış faturalarının dökümünü gösteren liste
- İstisna kapsamındaki işlemin meydana gelmesi ile doğrudan ilgili özel iletişim vergisine tabi hizmet alışlarına ait faturaların dökümünü gösteren liste.
- İade tutarının hesabını gösteren tablo.
- İstisna kapsamındaki işlemle ilgili katma değer vergisi iadesi için ibrazı istenen diğer belgeler.
- Mükelleflerin kendi vergi borçları için yapacakları mahsup taleplerinin 1.000 YTL'yi aşmayan kısmı, yukarıdaki belgelerin tamamlanması halinde teminat ve inceleme raporu aranılmaksızın yerine getirilecektir. Kendi vergi borçlarına mahsup taleplerinin 1.000 YTL'yi aşması halinde, aşan kısım kadar banka teminat mektubu karşılığında ve yukarıdaki belgelerin tamamlandığı tarih itibariyle mahsup talebi yerine getirilecek, teminat yeminli mali müşavir tasdik raporu veya vergi inceleme raporu sonucuna göre çözülecektir.
Mükelleflerin nakden iade talepleri, yukarıdaki belgelerin tamamlanmış olması şartıyla, talep tutarı kadar banka teminat mektubu karşılığında yerine getirilecek, teminat yeminli mali müşavir tasdik raporu veya vergi inceleme raporu sonucuna göre çözülecektir.
Özel iletişim vergisi iadeleri için ibraz edilecek yeminli mali müşavir tasdik raporlarında, katma değer vergisi ihracat istisnasından doğan iade taleplerindeki limitler geçerli olacaktır.
- Mükelleflerin 18.11.2005 tarihinden önceki dönemlere ait nakden veya kendi vergi borçlarına mahsup talepleri yeminli mali müşavir raporu veya vergi inceleme raporuna istinaden yerine getirilecektir.
- İade taleplerinin yerine getirilmesinde 84 seri nolu KDVGT.’nin II.Özel Esaslar başlıklı bölümünde yer alan açıklamalara göre yapılacaktır.
Konuyla ilgili olarak kullanılması gereken Özel İletişim Vergisi Beyannamesi yeni formatıyla ekteki gibidir.
Metin KOCABAY
Vergi Denetmeni