Makalemizde -Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Sponsorluk Yönetmeliğinde[1], Yönetmelik kapsamındaki alanlara gerçek veya tüzel kişilerce, dolaylı olarak ticari fayda sağlamak ya da sosyal sorumluluklarını yerine getirmek amacıyla iletişim olanakları karşılığında ayni ve/veya nakdi destekte bulunulması olarak tanımlanan- sponsorluğa ilişkin temel düzenlemeler ile bu müessesenin vergisel boyutları irdelenecektir.

2. SPONSORLUK MÜESSESESİ

 

 

Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun[2] “Ödül ve Sponsorluk” başlıklı ek 3’üncü maddesinde, ulusal veya uluslararası gençlik ve spor hizmet ve faaliyetlerini desteklemek amacıyla gerçek ve tüzel kişilerin;

 

a)                  Genel Müdürlüğün yıllık faaliyet programında yer alan ulusal ve uluslararası gençlik ve spor organizasyonları,

b)                  Sporcuların transfer bedelleri hariç olmak üzere spor kulüpleri ile federasyonların yıllık programlarında bulunan sporun yaygınlaştırılması ve sporcuların desteklenmesine yönelik resmi sportif faaliyetleri,

c)                  Kamu kurum ve kuruluşları ve yerel yönetimler ile spor kulüplerine ait spor tesislerinden Genel Müdürlükçe uygun görülenlerin yapımı, bakımı ve onarımı,

d)                  Federasyonların ve spor kulüplerinin sportif hizmet ve faaliyetlerinin yürütülebilmesi için gerekli olan spor organizasyonları ile sportif araç, gereç ve malzemelerin temini,

e)                  Ferdi lisanslı sporcuların, Genel Müdürlük veya federasyonlarca ferdî olarak katılmalarına izin verilen ulusal veya uluslararası organizasyonları,

f)                   Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi ile Paralimpik Komitesinin sportif faaliyetlerine ilişkin hizmetleri,

 

kapsamında sponsorluk yapabilecekleri hüküm altına alınmıştır.

 

Maddenin devamında, ferdi veya takım sporcuları ile gençlik ve spor kulüplerinin, ulusal veya uluslararası sportif faaliyetlerde; Genel Müdürlüğün belirleyeceği esaslar dahilinde reklam alabilecekleri de vurgulanmıştır.

 

Maddede ayrıca, sportif faaliyetlere, sporculara, spor kulüplerine, federasyonlara veya tesislere yapılacak “harcamaların” sponsor tarafından bizzat harcanacağı veya sponsorluk alanın banka hesabına yatırılacağı hüküm altına alınmış; sponsorlara, ulusal ve uluslararası federasyonların reklam ve sponsorlukla ilgili hükümlerine aykırı olmamak şartı ile faaliyetin veya tesisin isim, reklam, tanıtım ve yayın haklarının verilebileceği vurgulanmıştır.

 

 

Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanunun[3] 22’nci maddesinin ‘e’ bendinde  sponsorluk gelirleri Türkiye Futbol Federasyonu’nun gelirleri arasında sayılmıştır.

 

Mezkur Kanunun 24’üncü maddesine ise, bu Kanuna göre yapılacak müsabakalardan elde edilecek gelirler ile Federasyonun diğer gelirlerinin her türlü vergi, resim ve harçtan muaf olduğu hüküm altına alınmıştır. 

    

 

Gerçek ve tüzel kişilerin; federasyonlara, gençlik ve spor kulüplerine, sporculara, gençlik ve spor tesisleri ile faaliyetlerine sponsor olmaları ve reklam vermeleri ile ilgili usul ve esasların düzenlendiği Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Sponsorluk Yönetmeliği, sponsorluk yapacak veya reklam verecek gerçek ve tüzel kişiler ile sponsorluk ve reklamlardan istifade edecek federasyonları, gençlik ve spor kulüplerini, sporcuları, yerel yönetimleri, kamu kurum ve kuruluşlarını, Türkiye Milli Olimpiyat Komitesini ve Paralimpik Komitesini kapsamaktadır.

 

Sponsorluk, Yönetmelik kapsamındaki alanlara gerçek veya tüzel kişilerce, dolaylı olarak ticari fayda sağlamak ya da sosyal sorumluluklarını yerine getirmek amacıyla iletişim olanakları karşılığında ayni ve/veya nakdi destekte bulunulması olarak tanımlanmaktadır.

 

Mezkur Yönetmeliğe göre sponsorluk yapılabilecek alanlar şunlardır;

 

a)                   Genel Müdürlüğün yıllık faaliyet programında yer alan ulusal veya uluslar arası gençlik ve spor organizasyonları,

b)                   Sporcuların transfer bedelleri hariç olmak üzere spor kulüpleri ile federasyonların yıllık programlarında bulunan eğitim ve altyapı faaliyetleri gibi sporun yaygınlaştırılması ve sporcuların desteklenmesine yönelik resmi sportif faaliyetleri,

c)                   Kamu kurum ve kuruluşları ve yerel yönetimler ile gençlik ve spor kulüplerine ait gençlik ve spor tesislerinden Genel Müdürlükçe uygun görülenlerin yapımı, ikmali, onarımı ve bakımı,

d)                   Federasyonların veya gençlik ve spor kulüplerinin hizmet ve faaliyetlerinin yürütülebilmesi için gerekli olan gençlik ve spor organizasyonları ile sportif araç, gereç ve malzemelerin temini,

e)                   Ferdi lisanslı sporcuların, Genel Müdürlük veya federasyonlarca ferdi olarak katılmalarına izin verilen ulusal veya uluslararası organizasyonları,

f)                    Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi ile Paralimpik Komitesinin sportif faaliyetlerine ilişkin hizmetleri.

 

Sponsorlar tarafından yukarıda belirtilen sponsorluk alanlarında yapılan her türlü harcama “sponsorluk harcaması” sayılmaktadır.

 

Sponsorluk alan ile sponsorlar arasında tarafların hak ve yükümlülüklerini içeren yazılı bir sözleşme yapılması zorunludur. Sponsorlarla sözleşme yapmaya sponsorluk hizmetini alan kişi, kurum veya kuruluş yetkilidir. İmzalanması zorunlu bu sözleşmelerin, imzalanmasını müteakip bir örneğinin on gün içerisinde sponsorluğu alan tarafından Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğe gönderilmesi gerekmektedir.

 

   Sponsorluğun “ayni veya nakdi” olarak yapılabilmesi mümkündür. Bu iki durumda harcamaların yapılması ve harcama belgelerinin muhafazası şu şekilde olacaktır:

 

a)                  Ayni Sponsorlukta Harcamalar: Burada harcamalar sponsor tarafından bizzat yapılır ve harcama belgeleri sponsor adına tanzim edilir.

b)                  Nakdi Sponsorlukta Harcamalar: Sponsorluğun nakdi olarak yapılması halinde; sponsorluk bedeli sponsorluk alanın banka hesabına yatırılır. Sponsorluğu alan kişi, kurum veya kuruluş tarafından gelir kaydedilen bu bedel, ferdi sporcular hariç, sponsorluğu alanın tabi olduğu mevzuat hükümlerine göre harcanır ve belgeleri muhafaza edilir.

 

Mezkur Yönetmelikte yer alan önemli düzenlemelerden bir de 13’üncü maddede yer almaktadır. Bu düzenlemeye göre; vergi veya sosyal güvenlik kuruluşlarına borcu nedeniyle takibata uğrayan gerçek veya tüzel kişilerin sponsorluk yapmaları mümkün değildir.

 

Sponsorluk konusu iş ve işlemlerin Yönetmelik hükümlerine ve  mevcut mevzuata uygun şekilde gerçekleştirilmesinden sponsorluk alan ve sponsor müşterek ve müteselsil sorumlu tutulacakları da Yönetmelikte vurgulanan önemli hususlardan biridir.


3. SPONSORLUĞUN VERGİSEL  BOYUTU

 

 

Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Sponsorluk Yönetmeliği uyarınca, ayni veya nakdi olarak yapılabilecek sponsorluk harcamaları neticesinde düzenlenecek belgelerin niteliğiyle ilgili özel bir düzenlemeye yer verilmemiştir. Dolayısıyla bu harcamalara ilişkin belgelerin Vergi Usul Kanunu uyarınca tanzim edilmiş olmaları gerekmez. Ancak sponsorluk harcamaları neticesinde alınacak belgelerin ispat kabiliyetini haiz, muteber belgeler olması gereklidir. Örneğin, sponsor tarafından ve banka kanalıyla nakdi bir destek verildiği bir halde, banka makbuzu üzerine bu ödemenin sponsorluk ödemesi olduğu yazılmalıdır.   

 

 

Gelir Vergisi Kanununun “Diğer İndirimler” başlıklı 89/8’inci maddesine göre; Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun ile Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun kapsamında yapılan sponsorluk harcamalarının;

 

a)     Amatör spor dalları için tamamı,

b)     Profesyonel spor dalları için % 50’si.

 

gelir vergisi matrahının tespitinde, gelir vergisi beyannamesinde bildirilecek gelirlerden indirilebilecektir.

 

Aynı şekilde Kurumlar Vergisi Kanununun, “zarar mahsubu ve diğer indirimler” başlıklı mükerrer 14’üncü maddesine göre; kurumlar vergisi matrahının tespitinde -kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek üzere- 3289 sayılı Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun ile 3813 sayılı Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun kapsamında yapılan sponsorluk harcamalarının; amatör spor dalları için tamamı, profesyonel spor dalları için  % 50'si kurum kazancından indirilebilir.

 

Kurumlar vergisi beyannamesinin düzenlenmesi ile ilgili açıklamaların yer aldığı 17 numaralı Kurumlar Vergisi Kanunu Sirkülerinin 56’ncı bendinde “Sponsorluk Harcamaları (K.V.K. Mük.Mad.14/1-e): Kurumlar Vergisi Kanununun mükerrer 14/1-e maddesine göre, 3289 sayılı Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun ile 3813 sayılı Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun kapsamındaki sponsorluk harcamaları ile ilgili olarak Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Sponsorluk Yönetmeliği uyarınca 31/07/2004 tarihinden itibaren yapılan sponsorluk harcamaları bu satıra yazılacaktır. Bu tutar, amatör spor dalları için yapılan sponsorluk harcamalarının tamamı, profesyonel spor dalları için yapılan sponsorluk harcamalarının ise % 50’si olacaktır.” açıklaması bulunmaktadır.

 

Yukarıdaki düzenlemeleri özetlersek özetleyecek olursak;

 

a)                   Gelir Vergisi Kanunu çerçevesinde, yıllık beyanname ile bildirilecek gelirlere ilişkin indirimler Kanununun 89’uncu maddesinde belirtilmiştir. Söz konusu indirimlerin yapılabilmesi için,

Yıllık beyanname ile bildirilecek bir gelirin bulunması ve gelirden yapılacak indirimlerin Kanunda açıkça yazılan ve belirtilen şartları taşıması gerekmektedir. Söz konusu maddeye göre indirim konusu yapılacak hususlar arasında “sponsorluk harcamaları” da bulunmaktadır.

b)                   3289 sayılı Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun ile 3813 sayılı Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun kapsamında yapılan sponsorluk harcamalarının; amatör spor dalları için tamamı, profesyonel spor dalları için %50’si yıllık beyanname ile bildirilecek  gelirlerden indirim konusu yapılabilecektir.

c)                   Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Sponsorluk Yönetmeliği uyarınca, ayni veya nakdi bir sponsorluk harcamasında bulunan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri, harcamayı yaptıkları yılda indirim olarak dikkate aldıkları bu harcamalar için beyannameleri ekinde herhangi bir belge ibraz etmeyeceklerdir.

d)                   Yukarıdaki bentlerde sözü edilen harcamaların, geçici vergi beyannameleri üzerinden de indirim konusu yapılacağı tabiidir. 

 

 

Yönetmelik uyarınca, sponsorluğun “ayni veya nakdi” olarak yapılabilmesi mümkündür. Katma değer vergisi bakımından asıl sorun ayni sponsorlukta karşımıza çıkabilmektedir. Ayni sponsorlukta, harcamalar sponsor tarafından bizzat yapılır ve harcama belgeleri sponsor adına tanzim edilir. Bu durumda karşımıza iki özellikli durum çıkmaktadır.

 

a)                   Ayni olarak yapılan harcamanın konusu “işletmeden çekilen” bir değer ise; bu değer için bir fatura düzenlenmesi ve fatura üzerine teslimin sponsorluk maksatlı olduğuna dair bir şerh düşülmesi gereklidir. Ayrıca idare, faturanın arkasının hizmeti alanlarca imzalanmış olmasının da gerekli olduğunu belirtmiştir[4].

b)                  Bağışlanacak ayni değerin dışarıdan sağlanması halinde ise, sponsorluk desteğini alanlarca bir “alındı makbuzu” tanzim edilmeli ve makbuz üzerine sponsorluğa ilişkin olduğu şerh edilmelidir.

Dışarıdan sağlanarak sponsorluk hizmetinden yararlanana aktarılan değerler için mükellef (sponsor) adına düzenlenen faturaların arkasına ‘a’ bendinde belirtilen şerhin düşülmesi de idarenin görüşüdür.          

 

Sonuç olarak, karşılığında tevsik edici bir belge alınmayan, ayni ve nakdi sponsorluk harcamalarının hem gelir ve kurumlar vergisi hem de katma değer vergisi bakımından dikkate alınmayacağı dikkatten kaçırılmamalıdır.

 

Yönetmeliğin 13’üncü maddesine göre; vergi veya sosyal güvenlik kuruluşlarına borcu nedeniyle takibata uğrayan gerçek veya tüzel kişilerin sponsorluk yapmaları mümkün değildir.

 

Konuya ilişkin olarak idare görüşü[5] aşağıya alınmıştır.

 

a)                   Sponsor olmak isteyen gerçek ve tüzel kişiler bağlı bulundukları vergi dairesine müracaat ederek “vergi borcu yoktur.” yazısı alacaklardır.

b)                  Sponsorlar yapmış oldukları sponsorluk sözleşmesinin bir örneğini de bağlı oldukları vergi dairesine vereceklerdir.

c)                   Sponsorların, sponsor oldukları dönemde tahakkuk etmiş vergi borçlarını ödememeleri halinde, ilgili vergi dairesi durumu derhal bir yazı ile bulunulan mahaldeki Gençlik ve Spor İl Müdürlüğüne bildirecektir.

d)                  Sponsorluk sözleşmelerinin iptal edildiğine ilişkin olarak Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünce Maliye Bakanlığına bilgi verilmesi halinde; sponsor mükellef incelemeye sevk edilecek ve inceleme raporuna göre işlem tesis edilecektir.   

4. SONUÇ

 

Sportif faaliyetlerin geniş kitlelerin ilgisini çekmeye başlaması, bu faaliyetlerin önemli bir reklam aracı olarak görülmesinin de önünü açmıştır. Sponsorluk müessesesi özellikle son 10-15 yıllık dönemde ülkemizde de önem kazanmış ve iktisadi aktörler bu alanda faaliyetlere yönelmişlerdir. Bu boyutuyla sponsorluk müessesesi ve onun vergisel boyutu gün geçtikçe önem kazanmaktadır.

 

Makalemizin konusunu oluşturan ülkemizdeki sponsorluğa ve sponsorluğun vergisel boyutuna ilişkin düzenlemelerin önemlerinin önümüzdeki süreçte daha da artacağı; dolayısıyla, önümüzdeki dönemde konuya ilişkin daha ayrıntılı düzenlemeler ihtiyaç duyulacağı düşünülmektedir. 

 

(*) Maliye Müfettişi

[1] 16/06/2004 tarih ve 25494 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.

[2] 28/05/1986 tarih ve 19120 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.

[3] 03/07/1992 tarih ve 21273 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.

[4] İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığının B.07.1.GİB.4.34.16.01/KVK-Mük. 14/1-e sayılı muktezası.

[5] İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığının B.07.1.GİB.4.34.16.01/KVK-Mük. 14/1-e sayılı muktezası.