SGK uygulamasında sigortalının ölümü ile dul kalan eşine ölüm tarihinde sigortalı ile Türk Medeni Kanununa uygun olarak evlilik ilişkisinin bulunması şartıyla aylık bağlanmaktadır. Kız çocuklarına da evli olmamaları veya evli olmakla birlikte sonradan boşanması veya dul kalması koşullarıyla yetim aylığı bağlanmaktadır.
Dul eşin aylıkları
Sigortalının dul eşi evlendiğinde, bağlanmış bulunan ölüm aylığı evlenme tarihini takip eden dönem başından itibaren kesilmektedir. Aylığın kesilmesine neden olan evlenmenin, ölüm veya boşanma nedeniyle son bulması halinde, kesilmiş bulunan aylık eşin talebi üzerine yeniden bağlanmaktadır. Sonradan evlendiği eşinin ölümü nedeniyle, ikinci eşinden de ölüm aylığına hak kazanan dul eşe, bu aylıklardan tercih ettiği aylığı bağlanmaktadır.
Yetim kız çocukları
Yetim aylıklarının bağlanması ve devamı için, kız çocuklarının yaşları ne olursa olsun evli olmaması, evli olmakla birlikte sonradan boşanması veya dul kalması şartları aranmaktadır. Kız çocukların hak sahibi olma şartları içerisinde belli yaşlara kadar öğrenci olma koşulları aranmaz. Eşinden boşandığı halde, boşandığı eşiyle fiilen birlikte yaşadığı tespit edilen kız çocuklarının ölüm aylıkları kesilmektedir. SGK’nın uygulama Kanunuyla yürürlükten kaldırılan önceki Sosyal Güvenlik Kanunlarına göre ölüm gelir ve aylığı alan eş ve kız çocuklarının Kanunun yürürlük tarihi itibariyle bu durumlarının devam ettiğinin tespit edilmesi halinde ise, aylıkları, Kanunun yürürlük tarihini takip eden ödeme dönemi itibariyle kesilmekte ve yersiz ödenen gelir ve aylıklar geri alınmaktadır.
Dul ve yetim aylığı
Dul eş ve yetim kız çocukları almakta oldukları aylıklar evlenmeleri halinde kesilmektedir. Ancak bu durumda olan bazı uyanıklar sadece dini nikah yaparak evlenmekte aylıklarının kesilmemesi için ise resmi nikah yapmamakta ve evliliklerini SGK’dan gizlemektedirler.
Sahte evlilikler
Sosyal güvenlik sistemimizde sosyal gayelerle yer alan güzel düzenlemelerden biri de yetim kız çocuklarının korunması, evliliğinde zor durumda kalmaması için bir bakıma çeyiz parası niteliğinde olmak üzere almakta olduğu yetim aylık ya da gelirinin 24 katının peşin olarak kendisine ödenmesidir. Örneğin 400-TL yetim aylığı almakta olan bir kız çocuğunun evlenerek SGK’ya başvurması halinde SGK, kendisine 24X400=9.600,00-TL ödeme yapacaktır. Maalesef bu düzenlemeyi de bazı uyanıklar “hülle evliliklerle” istismar ederek SGK’yı dolandırmaktadır.
SGK, sahtekârların peşinde!
Sosyal Güvenlik Kurumu, eşinden boşandığı halde, boşandığı eşiyle fiilen birlikte yaşadığını tespit ettiği eşlerin bağlanmış olan aylıklarını kesmekte ve adlarına ödenmiş olan tutarları faizi ile birlikte geri almaktadır.
Eşlerinde boşandığını beyan ettikleri halde birlikte yaşadıklarının tespitinde, Sosyal Güvenlik Kurumu sosyal güvenlik kontrol memurlarınca çevre soruşturması ve mahallinde araştırmalar yapılmaktadır. Sosyal güvenlik kontrol memurlarınca sonuçta düzenlenen değerlendirme ve tespit raporu ile mahallinden sorumlu kolluk kuvvetleri ve savcılık soruşturması neticesinde düzenlenen belgeler esas alınarak ilgililer hakkında işlem tesis edilmektedir.
Yakışan organizasyon
11 yıl aradan sonra Kayseri SMMM Odası tarafından hazırlanan “İnşaat / Taahhüt Sektöründe Muhasebe, Vergi ve Denetim” sempozyumu için gittiğim Kayseri ilimizdeki baş döndürücü gelişmeleri görünce gerçekten gözlerime inanamadım. 14 Ocakta başlayan ve 17 Ocak 2010’da sona eren sempozyumda Türkiye’nin önde gelen bilim, akademisyen, bürokrat ve sektör temsilcilerinden oluşan geniş bir katılım olmuştur. Özelikle meslek mensuplarının sempozyuma olan ilgisi gerçekten görülmeye değerdi.
Kayseri’de vatandaş odaklı ve vatandaş memnuniyetini esas alan Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü’nün başarılı hizmetlerini de görmemek mümkün değildir. Üniteye gittiğinizde özel bir bankadaki hizmet yapısından bir farkının olmadığını göreceksiniz.
Bir Söz: “Alın teriyle kazanılan ekmek, başıboşluğun getirdiği ekmekten daha tatlıdır.” CROWQUİLL
İSA KARAKAŞ
Sosyal Güvenlik Kurumu
Başkanlık Baş Müfettişi
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Uzmanı