Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu, Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi, Damga Vergisi ve Harç uygulaması;  mali sektör tarafından verilen kredilerde önemli bir unsur olmak özelliğine sahip bulunmaktadır.

 

            Tüketici kredilerinde Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu, Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi, Damga Vergisi ve Harç uygulaması yazımızda konu edilmiştir.

 

                 DESTEKLEME FONU    (KKDF)

 

            1. Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu Mevzuatında

 

            Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu mevzuatına göre kredi, bankalarca kullandırılan ve mali tablolarının aktifinde kredi hesapları altında izlenen nakdi kredileri, aktifte izlendikleri hesaba bakılmaksızın bankacılıkla ilgili mevzuat çerçevesinde nakdi kredi sayılan alacakları, nazım hesaplarda izlenen gayri nakdi krediler de dahil olmak üzere tazmin edilen veya nakde dönüşmüş gayri nakdi kredi bedellerini, bunlar dışında kalan diğer tüm alacakları kapsamaktadır.

 

            Bankacılık işlemlerinin kredi olup olmadığı bankacılık ve kambiyo mevzuatı çerçevesinde değerlendirilerek, kredi olarak muhasebeleştirilen işlemler kaynak kullanımını destekleme fonu kesintisine tabi tutulacaktır.

            Bu nedenle, kredilerin niteliğine ilişkin olarak KKDF mevzuatında bir belirleme yapılmamıştır. Ancak, “tüketici kredileri” ibaresinden sonra parantez içinde yer verilen “gerçek kişilere ticari amaçla kullandırılmayan krediler” ifadesi ile tüketici kredilerinden ne anlaşılması gerektiği belirtilmiştir. Bunun dışında kalan krediler, diğer krediler kapsamında değerlendirilmektedir.

 

            15.12.1984 tarihli ve 18606 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 84/8860 sayılı Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu Kurulması Hakkında Kararın 3 üncü maddesinde Fon kaynakları belirtilmiştir. Söz konusu Kararın 3 üncü maddesinde; “Bankaların verdikleri kredilere tahakkuk ettirdikleri faizlerin” ibaresi yer almaktadır.

 

            Buna göre 84/8860 sayılı Kararda krediler tüketici kredilerini de kapsar şekilde  genel olarak belirlenmiş; 12.10.1997 tarihli ve 22875 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 96/9006 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’nın 1 inci maddesi ile  84/8860 sayılı Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu Kurulması Hakkında Kararın 3 üncü maddesinin 1 inci fıkrası yeniden düzenlenerek; “Bankalarca kullandırılan tüketici kredilerinde (Gerçek kişilere, ticari amaçla kullanılmamak kaydıyla, mal ve hizmet alımları dolayısı ile açılmış olan krediler)” Kaynak Kullanımını Destekleme Fonunun kaynakları arasında belirtilmiştir.

 

            15.08.2004 tarihli ve 25554 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak, yayımlandığı tarihte yürürlüğe giren 2004/7735 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile, bankalar ve finansman şirketleri tarafından kullandırılan tüketici kredilerinde (Gerçek kişilere, ticari amaçla kullanılmamak kaydıyla kullandırılan krediler) Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu Oranı %15 olarak belirlenmiştir.

 

6802 sayılı Gider Vergileri Kanununun[1] 28 inci maddesinde; “Banka ve sigorta şirketlerinin 10/6/1985 tarihli ve 3226 sayılı Finansal Kiralama Kanununa göre yaptıkları işlemler hariç olmak üzere, her ne şekilde olursa olsun yapmış oldukları bütün muameleler dolayısıyla kendi lehlerine her ne nam ile olursa olsun nakden veya hesaben aldıkları paralar banka ve sigorta muameleleri vergisine tabidir.” hükmü yer almaktadır.

 

Bu hükme göre, banka ve sigorta muameleleri vergisinde vergiyi doğuran olayın meydana gelebilmesi için bir muamele yapılması ve bu muamele sonucunda lehe nakden veya hesaben para alınması gerekmektedir.

 

Gider Vergileri Kanununun genel hükümlerine göre tüketici kredileri; banka ve sigorta muameleleri vergisine tabi olup,  tüketici kredilerinde banka ve sigorta muameleleri vergisi oranı % 5’tir. Tüketici kredileri ile ilgili olarak Gider Vergileri Kanununda herhangi bir istisna düzenlemesi yer almamaktadır.

 

488 sayılı Damga Vergisi Kanununun[2] “İstisnalar” başlıklı 9 uncu maddesinde; “Bu kanuna ekli (2) sayılı tabloda yazılı kağıtlar Damga Vergisinden müstesnadır.” hükmü yer almaktadır.

488 sayılı Damga Vergisi Kanununa  ekli (2) sayılı tablonun “IV-Ticari ve medeni işlerle ilgili kağıtlar” başlıklı bölümünde yer alan ve 5035 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun[3] ile değişen 23 numaralı fıkra gereği 2.1.2004 tarihinden itibaren; bankalar, yurt dışı kredi kuruluşları ve uluslar arası kurumlarca kullandırılacak kredilerin temini ve geri ödenmesi amacıyla düzenlenecek kağıtlar ile bu kağıtlar üzerine konulacak şerhler (kredilerin kullanımları hariç) damga vergisinden istisna edilmiştir.

 

Söz konusu istisna düzenlemesi ile ilgili olarak  Gelir İdaresi Başkanlığı’nın 12.01.2004 tarihli ve DV-4/2004-3/Krediler sayılı Damga Vergisi Sirküleri/4’de ayrıntılı açıklamalara yer verilmiştir. Söz konusu Damga Vergisi Sirkülerinde yer alan açıklamalara göre; Damga Vergisi Kanununa ekli (2) sayılı tablonun “IV-Ticari ve medeni işlerle ilgili kağıtlar” başlıklı bölümünde yer alan (23) numaralı fıkrasında yapılan değişiklik ile; ihracat kredisi, yatırım kredisi, konut kredisi ve benzeri herhangi bir kredi ayrımına gidilmeksizin; bankalar, yurtdışı kredi kuruluşları ve uluslar arası kurumlarca kullandırılan tüm krediler ile ilgili düzenlenen kağıtlar ve bu kağıtlar üzerine konulan şerhler istisna kapsamına alınmıştır.

 

Ancak, bu kredilerin kullanımları istisna kapsamında yer almamaktadırlar. İstisna kapsamına girmeyen “Kredilerin kullanımları” ifadesi ile ilgili olarak Gelir İdaresi Başkanlığı’nın 30.01.2004 tarihli ve DV-6/2004-5/Krediler sayılı Damga Vergisi Sirküleri/6’da açıklamalar yapılmıştır. Söz konusu Sirkülerde; “Kredilerin kullanımları hariç” ifadesinin kredinin temin edilmesinden sonra değişik amaçlar ile kullanılması sırasında bu tutarın kullanımı ile bağlantılı olarak düzenlenmesi muhtemel kağıtları kavramakta olduğu açıklamasına yer verilmiştir.

 

 Damga Vergisi Kanununa ekli (2) sayılı tablonun “IV-Ticari ve medeni işlerle ilgili kağıtlar” başlıklı bölümünde yer alan (30) numaralı fıkrasında ise 31.07.2004 tarihinden itibaren 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 10 uncu maddesi çerçevesinde tüketici finansman şirketlerince kullandırılacak tüketici kredilerinin temini ve geri ödenmesi amacı ile düzenlenecek kağıtlar ile bu kağıtlar üzerine konulacak şerhlerin (kredilerin kullanımları hariç) damga vergisinden istisna olduğuna ilişkin düzenleme yer almaktadır.

492 sayılı Harçlar Kanununun[4] 123 üncü maddesinin 5035 sayılı Kanun ile değişen (3) üncü fıkrasında; 2.1.2004 tarihinden itibaren; bankalar, yurt dışı kredi kuruluşları ve uluslar arası kurumlarca kullandırılacak kredilerin temini ve bunların teminatları ile geri ödenmelerine ilişkin işlemlerin harca tabi tutulmayacağı hükmü yer almaktadır.

 

Yukarıda yer alan kanuni düzenleme ile bankalar, yurt dışı kredi kuruluşları ve uluslar arası kurumlarca kullandırılacak her türlü kredilerin (Tüketici kredisi, Konut kredisi v.b.) temini ve bu krediler nedeni ile kredi kuruluşlarına verilecek teminatlar ve alınan kredilerin geri ödenmesi safhasına kadar geçecek süreçteki her türlü işlemler, Harçlar Kanununa göre istisna kapsamına alınmıştır.

 

*Bu makale Gelirler Kontrolörleri Derneği yayını olan VERGİ SORUNLARI DERGİSİ’nin

  Temmuz/2006 dönemi 214’üncü sayısında yayınlanmıştır.

---