TÜM YÖNLERİYLE ELEKTRONİK BEYANNAME VE UYGULANMASI

 

Mükelleflerin vergilendirmeye ilişkin ödevlerini yerine getirmede, gelişen bilgi işlem teknolojilerinden yararlanmak, vergi beyannameleri ile bildirim ve eklerinin kolay, hızlı, ekonomik ve güvenilir bir şekilde idareye intikalini sağlamak, vergi beyannamelerinin doldurulmasındaki hataları en aza indirerek mükellef mağduriyetini önlemek, vergi dairesinin beyanname kabul, tarh, tahakkuk ve tahsilat işlemlerini azaltarak iş ve işlemlerini kolaylaştırmak ve diğer alanlarda mükellefe daha iyi hizmet vermesini sağlamak amacıyla elektronik beyanname düzenlenmesi ve uygulaması sistemine, tam otomasyona geçmiş vergi dairelerine verilecek beyannameleri kapsamak üzere, 01 Ekim 2004 tarihinden ihtiyari, 13.10.2005 tarihi itibari ile de zorunlu olarak başlanılmıştır. 
 

Vergi idaresi açısından bir devrim olarak nitelendirilebilecek e-beyanname uygulaması ile ilgili konunun tüm boyutlarına yazının ilerleyen bölümlerinde yer verilmeye çalışılacaktır.

 

            213 sayılı Vergi Usul Kanununun 5228 sayılı Kanunun 8 inci maddesiyle değişik mükerrer 257 nci maddesinin birinci fıkrasının (4) numaralı bendi, “4. Bu Kanunun 149 uncu maddesine göre devamlı bilgi vermek zorunda olanlardan istenilen bilgiler ile vergi beyannameleri ve bildirimlerin, şifre, elektronik imza veya diğer güvenlik araçları konulmak suretiyle İnternet de dahil olmak üzere her türlü elektronik bilgi iletişim araç ve ortamında verilmesi, beyanname ve bildirimlerin yetki verilmiş gerçek veya tüzel kişiler aracı kılınarak gönderilmesi hususlarında izin vermeye veya zorunluluk getirmeye, beyanname, bildirim ve bilgilerin aktarımında uyulacak format ve standartlar ile uygulamaya ilişkin usul ve esasları tespit etmeye, bu zorunluluğu beyanname, bildirim veya bilgi çeşitleri, mükellef grupları ve faaliyet konuları itibarıyla ayrı ayrı uygulatmaya,” şeklinde değiştirilmiş; anılan kanunla aynı maddenin sonuna eklenen fıkrada da, “Birinci fıkranın (4) numaralı bendi uyarınca Maliye Bakanlığının beyanname ve bildirimlerin yetki verilmiş gerçek veya tüzel kişiler aracı kılınarak gönderilmesi hususunda izin vermesi veya zorunluluk getirmesi halinde, (mükellef veya vergi sorumlusu ile gönderme işini yapacak kişiler arasında özel sözleşme düzenlenmek kaydıyla) elektronik ortamda gönderilen beyanname ve bildirimler, mükellef veya vergi sorumlusu tarafından verilmiş addolunur.” hükmüne yer verilmiştir.

 

Maddede yer alan bu düzenleme ile Maliye Bakanlığı, vergi beyannameleri ve bildirimlerinin internet ve diğer elektronik bilgi iletişim araç ve ortamında doğrudan mükellefler tarafından gönderilmesine izin verebileceği veya zorunluluk getirebileceği gibi, bunların yetki verilmiş gerçek ve tüzel kişiler aracılığıyla gönderilmesine izin vermeye veya zorunluluk getirmeye de yetkili kılınmıştır.

Diğer taraftan, Vergi Usul Kanununun 5228 sayılı Kanunun 3 üncü maddesiyle değiştirilen 28 inci maddesinin ikinci fıkrasında, beyannamenin elektronik ortamda gönderilmesi halinde, tahakkuk fişinin elektronik ortamda düzenleneceği ve mükellef veya elektronik ortamda beyanname gönderme yetkisi verilmiş gerçek veya tüzel kişiye elektronik ortamda iletileceği; bu iletinin, tahakkuk fişinin mükellefe tebliği yerine geçeceği hükme bağlanmıştır.

Vergi Usul Kanununun 28 ve mükerrer 257 nci maddelerinde yer alan söz konusu hükümlerin birlikte değerlendirilmesinden de anlaşılacağı üzere, beyannameler gerek elektronik ortamda mükellef tarafından doğrudan, gerekse yetki verilmiş aracılar kanalıyla gönderilsin, her iki halde de mükellef tarafından verilmiş addolunacak ve mükellefin kendi beyanı olarak değerlendirilecektir. Buna göre, kağıt ortamda düzenlenip verilen beyannamelerle elektronik ortamda düzenlenip gönderilen beyannamelerin hukuki sonuçları itibariyle hiçbir farkı bulunmamaktadır.

III- BEYANNAMELERİN GÖNDERİLMESİ

3568 sayılı Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu uyarınca çıkarılan tebliğlere göre aktif büyüklükleri veya net satış hasılatlarının belli bir tutarın üzerinde olması nedeniyle, beyannamelerini meslek mensubuna imzalatmak zorunluluğunda bulunmayan mükellefler istemeleri halinde beyannamelerini elektronik ortamda doğrudan kendileri gönderebileceklerdir. [1]

Bu mükelleflerin söz konusu uygulamadan yararlanabilmesi için, bağlı bulundukları vergi dairelerine “Elektronik Beyanname Gönderme Talep Formu ve Taahhütnamesi”ni doldurarak müracaat etmeleri gerekmektedir.

Bu şekilde talepte bulunan mükelleflere bağlı bulundukları vergi dairesince, müracaat anında sistemden üretilecek kullanıcı kodu, parola ve şifreyi ihtiva eden kapalı bir zarf verilecektir. Şifre zarfının mükellefe veya yetki verilen kişiye tesliminde, “... Vergi Dairesinin ... vergi kimlik numaralı mükellefi .....................’ya beyannamelerini elektronik ortamda gönderebilmesi için kullanıcı kodu, parola ve şifreyi ihtiva eden zarf, kapalı olarak teslim edilmiştir.” şeklinde bir “Teslim Tutanağı” tanzim edilecek ve söz konusu tutanak mükellef veya noterde verilmiş vekaletnameyle yetki verdiği kişi ile, vergi dairesi müdürü veya müdür yardımcısı tarafından tarih konulmak suretiyle imzalanacaktır. Tanzim edilen Teslim Tutanağı ile Talep Formunun birer örneği mükellefin dosyasında muhafaza edilecektir.

Mükellef veya kanuni temsilci tarafından imzalanacak formun, bunlar tarafından bizzat vergi dairesine teslim edilemeyecek olması halinde, ilgili vergi dairesine verecekleri bir dilekçe ile kendilerine ait kullanıcı kodu, parola ve şifreyi ihtiva eden zarfın vergi dairesince, noterde verilmiş vekaletnameyle yetkili kıldıkları kişiye verilmesini talep edebileceklerdir.

Beyannamelerini elektronik ortamda gönderebilmelerine izin verilen mükellefler diledikleri takdirde elektronik beyanname göndermeye aracılık yetkisi verilmiş gerçek ve tüzel kişiler( meslek mensupları) vasıtasıyla da beyannamelerini gönderebileceklerdir.

 

Yukarıda belirtilen mükellefler dışında kalan mükelleflere elektronik ortamda beyanname göndermek için kullanıcı kodu, parola ve şifre verilmeyecek, bu mükellefler beyannamelerini elektronik ortamda beyanname gönderme aracılık yetkisi almış meslek mensupları vasıtasıyla göndereceklerdir.

Sayılan mükelleflere ek olarak, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 5228 sayılı Kanunla değişik mükerrer 257 inci maddesinin Maliye Bakanlığına verdiği yetkiye dayanılarak ve 3568 sayılı Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu uyarınca çıkarılan tebliğlere göre belirlenen aktif büyüklük ile net satış tutarı ölçüleri şartı aranılmaksızın, aşağıda belirtilen mükelleflerin de istemeleri halinde beyannamelerini elektronik ortamda doğrudan kendilerinin göndermesi uygun görülmüştür.

a) Katma Bütçeli İdareler, İl Özel İdareleri, Belediyeler ve bunlara bağlı iktisadi işletmeler, Kamu İktisadi Teşebbüsleri, Devlet ve Kamu İktisadi Teşebbüsleri İştirakleri, Döner Sermayeli İşletmeler, Özerk Kuruluşlar ile Diğer Kamu Kurumları,

b) Noterler,

c) Muhasebeye ilişkin işlemleri, işletmede bağımlı olarak çalışan ve 3568 sayılı Kanuna göre ruhsat almış bulunan meslek mensupları tarafından yerine getirilen mükellefler,

d) Herhangi bir hadde ve sınırlamaya tabi olmaksızın, yeminli mali müşavirlerle tam tasdik sözleşmesi imzalamış olan mükellefler, [2]

Muhasebeye ilişkin işlemleri işletmelerinde bağımlı olarak çalışan meslek mensupları tarafından yerine getirilen mükellefler, “Elektronik Beyanname Gönderme Talep Formu ve Taahhütnamesi” ile meslek mensubunun kimlik bilgileri ile ruhsat numarası ve bağlı olduğu meslek odasının adını;

Yeminli mali müşavir ile tam tasdik sözleşmesi imzalayan mükellefler ise yeminli mali müşavirin kimlik bilgileri ile ruhsat numarası, bağlı olduğu meslek odası ve tam tasdik sözleşmesinin tarih ve numarasını,

İçeren dilekçeye meslek mensubunun bağlı odasından alacağı “ Oda Kayıt Belgesini “ eklemek suretiyle bağlı oldukları  vergi dairesinden  kullanıcı kodu, parola ve şifre alabileceklerdir.

Usul Kanununun mükerrer 257 inci maddesinin verdiği yetkiye istinaden, 3568 sayılı Kanun uyarınca yetki almış olup bağımsız çalışan Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ve Yeminli Mali Müşavirlerin (meslek mensuplarının), mükelleflerin vergi beyannameleri, bildirim ve eklerini elektronik ortamda göndermeleri, Maliye Bakanlığınca uygun görülmüştür.

Buna göre, elektronik beyanname gönderme aracılık yetkisi almak isteyen meslek mensuplarının, “Elektronik Beyanname Gönderme Aracılık Yetkisi Talep Formu ve Taahhütnamesi”ni doldurarak bağlı bulundukları vergi dairesine bizzat, tüzel kişilik şeklinde faaliyette bulunanların ise kanuni temsilcilerinin müracaat etmeleri gerekmektedir.

Elektronik beyanname gönderme aracılık yetkisi talep eden meslek mensubunun mesleği faal olarak icra ettiği hususu vergi dairesince dosya bilgilerinden teyit edildikten sonra müracaat anında sistem tarafından üretilecek kullanıcı kodu, parola ve şifreyi ihtiva eden kapalı bir zarf meslek mensubuna verilecektir. Şifre zarfının meslek mensubuna tesliminde, “... Vergi Dairesinin ... vergi kimlik numaralı mükellefi Serbest Muhasebeci/ Serbest Muhasebeci Mali Müşavir/ Yeminli Mali Müşavir ..................’ ya elektronik beyanname göndermeye aracılık etmek üzere kullanıcı kodu, parola ve şifreyi ihtiva eden zarf, kapalı olarak teslim edilmiştir.” şeklinde bir “Teslim Tutanağı” tanzim edilecek ve söz konusu tutanak meslek mensubu ile vergi dairesi müdürü veya müdür yardımcısı tarafından tarih konulmak suretiyle imzalanacaktır. Tanzim edilen Teslim Tutanağı ile Talep Formunun birer örneği meslek mensubunun dosyasında muhafaza edilecektir.

Elektronik beyanname gönderme aracılık yetkisi verilen meslek mensupları, aralarında hizmet sözleşmesi bulunan müşterilerine ait beyannamelerin yanısıra, münferit olarak talepte bulunan mükelleflerin beyannamelerinin gönderilmesine de aracılık edebileceklerdir. Bu durumda, Vergi Usul Kanununun mükerrer 257 nci maddesinin son fıkrasında yer alan hüküm uyarınca, meslek mensubu ile mükellef veya vergi sorumlusu arasında buna ilişkin özel bir sözleşme düzenlenmesi gerekecektir.

Aracılık yetkisi verilen meslek mensuplarının kendi mükellefiyetleri ile ilgili vergi beyannamelerini de elektronik ortamda gönderebilecekleri tabiidir.

Yetki verilmiş meslek mensupları, aralarında hizmet sözleşmesi bulunan müşterilerine ait beyannameleri elektronik ortamda gönderebilmeleri için müşterileriyle “Elektronik Beyanname Aracılık ve Sorumluluk Sözleşmesi” ni, münferit talepte bulunan müşterileriyle, “Elektronik Beyanname Aracılık Sözleşmesi”ni düzenleyecekler ve sözleşmelerin bir örneğini müşterilerine verecekler, bir örneğini de gerektiğinde ibraz edilmek üzere muhafaza edeceklerdir.

Beyannamelerini kendileri göndermek üzere başvuran ve kendisine kullanıcı kodu, parola ve şifre verilen mükellefler, vergi idaresince geçerliliği kabul edilmiş beyannameyi onaylamakla e-beyannameyi imzalamış sayılacaktır.

Gönderilen beyannamenin aynı zamanda ;         

a-Meslek mensubunca da imzalanması gereken bir beyanname olması halinde, beyannamede yer alan “beyannameyi düzenleyen Serbest Muhasebeci/ Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ” bölümüne,

b-Yeminli Mali Müşavirlerce tasdik edilecek bir beyanname olması halinde ise, beyannamede yer alan “beyannameyi tasdik eden Yeminli Mali Müşavir” bölümüne,

meslek mensubuna ilişkin bilgilerin yazılması meslek mensubunun beyannameyi imzalamış/tasdik etmiş sayılması için yeterli olacaktır.

Bu çerçevede, imzalanmış/tasdik edilmiş olan e-beyannameler imzalayan/tasdik eden meslek mensuplarınca gönderilecektir.

 

b- Tam Otomasyona  Geçmemiş Vergi Dairesi Mükellefi Olanlar

340 Sıra Numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde, beyannamelerin elektronik ortamda nasıl ve kimler tarafından gönderilebileceğine ilişkin açıklamalar yapılmış bulunmaktadır. Söz konusu Tebliğe göre beyannameler, tam otomasyonlu vergi dairesi mükellefleri tarafından bizzat gönderilebileceği gibi, Bakanlığımızca aracılık yetkisi verilmiş olan meslek mensupları aracılığıyla da gönderilebilmektedir.

Tam otomasyonlu olmayan vergi dairelerinin mükellefi olan ve aracılık yetkisi almak isteyen meslek mensupları bağlı bulundukları vergi dairelerine  “Elektronik Beyanname Gönderme Aracılık Yetkisi Talep Formu ve Taahhütnamesi” verecekler; vergi dairesi, taahhütnamenin bir örneğini Gelirler Genel Müdürlüğü’nün (0.312.342 22 59) numaralı faksına derhal gönderecektir. Taahhütnameyi faks ortamında alan Genel Müdürlük; kullanıcı kodu, parola ve şifreyi ihtiva eden kapalı zarfı, aracılık yetkisi talebeden meslek mensubuna iletilmek üzere, meslek mensubunun bağlı olduğu vergi dairesine iletecektir. Vergi dairesi zarfı, yukarıda yer alan esaslar doğrultusunda meslek mensubuna teslim edecektir. Bu meslek mensupları, tam otomasyonlu vergi dairelerine bağlı mükelleflerin beyannamelerini elektronik ortamda gönderebileceklerdir.[3]

3- Basit Usulde Vergilendirilen Mükelleflerin Beyannamelerinin Elektronik Ortamda Verilmesi :

Vergi Usul Kanunun mükerrer 257 nci maddesinin verdiği yetkiye istinaden, Gelir Vergisi Kanununun 46 ncı maddesi gereğince bünyelerinde oluşturdukları bürolarda üyelerinin alış ve satışlarına ilişkin belgelerin kayıtlarını tutan meslek odalarının basit usulde vergilendirilen mükelleflere ait beyanname, bildirim ve eklerini elektronik ortamda göndermeleri uygun görülmüştür.

Buna göre, basit usulde vergilendirilen mükelleflere ait beyannameleri elektronik ortamda göndermek üzere aracılık yetkisi almak isteyen meslek odalarının “Basit Usulde Vergilendirilen Mükelleflere ait Beyannamelerin Elektronik Ortamda Gönderilmesine Aracılık Yetkisi Talep Formu ve Taahhütnamesi”ni doldurarak kanuni temsilcisi veya yetkilendirdikleri kişiler vasıtasıyla bağlı bulundukları vergi dairesine müracaat ederek kullanıcı kodu, parola ve şifre almaları gerekmektedir.

Bu şekilde talepte bulunan meslek odalarının bağlı bulundukları vergi dairesince, öncelikle meslek odasının vergi dairesindeki sicil kayıtlarında faaliyet kodunun “911203” (meslek odaları) olarak kayıtlı olup olmadığı kontrol edilecek, faaliyet kodunda farklılık var ise faaliyet kodu “911203” (meslek odaları) olarak düzeltilecektir. Bu işlemi takiben belirtilen esaslar doğrultusunda kullanıcı kodu, parola ve şifre verilecektir.

Diğer taraftan, basit usulde vergilendirilen mükelleflerin istemeleri halinde, beyannamelerini aracılık yetkisi almış meslek mensupları vasıtasıyla da gönderebileceği tabiidir.

Yeminli mali müşavirler ile tam tasdik sözleşmesi yapmış olan mükellefler, bağlı bulundukları vergi dairesinden kullanıcı kodu, parola ve şifre almak suretiyle beyannamelerini elektronik ortamda doğrudan kendileri gönderebilecekleri gibi, aracılık yetkisi almış olan serbest muhasebeci, serbest muhasebeci mali müşavir veya yeminli mali müşavir aracılığıyla da gönderebileceklerdir.

Bilindiği üzere, aylık beyannamelerde yeminli mali müşavire ait bilgilere yer verilmemektedir. Bu nedenle, yeminli mali müşavir ile tam tasdik sözleşmesi yapmış olan mükellefler tarafından elektronik ortamda verilecek aylık beyannamelerde beyannameyi düzenleyen kısmına varsa serbest muhasebeci veya serbest muhasebeci mali müşavire ilişkin bilgiler, yoksa mükellefe ilişkin bilgiler yazılacaktır.

Yıllık beyannamelerin elektronik ortamda doldurulmasında ve gönderilmesinde ise aşağıda belirtilen esaslara uyulacaktır.

a) Beyannamenin elektronik ortamda gönderilmesi işlemi yeminli mali Müşavirlerce gerçekleştirilecek ise beyannameyi düzenleyen kısmına varsa serbest muhasebeci, serbest muhasebeci mali müşavire ait bilgiler yazılacak; mükellefin serbest muhasebeci, serbest muhasebeci mali müşaviri bulunmaması halinde ise bu kısma mükellefe ait bilgiler yazılacaktır. Beyannameyi gönderen kısmına ise beyannameyi elektronik ortamda gönderen yeminli mali müşavirlerin bilgileri yazılacaktır.

b) Beyannamenin elektronik ortamda gönderilmesi işlemi, beyannameyi düzenleyen serbest muhasebeci, serbest muhasebeci mali müşavir tarafından gerçekleştirilecek ise, beyannameyi düzenleyen kısmına serbest muhasebeci, serbest muhasebeci mali müşavirin bilgileri yazılacaktır. Beyannamedeki yeminli mali müşavir kısmına ise yeminli mali müşavirlere ait bilgiler yazılacaktır.

c) Beyannamenin elektronik ortamda gönderilmesi işlemi kullanıcı kodu, parola ve şifre almış mükelleflerce yerine getirilmesi halinde, beyannamedeki yeminli mali müşavir kısmına yeminli mali müşavirlere ilişkin bilgiler yazılacaktır. Beyannameyi düzenleyen kısmına ise mükellefin bilgileri yazılacaktır.

 

Vergi Usul Kanununun mükerrer 257 inci maddesine  istinaden, aşağıda belirtilen beyannamelerin elektronik ortamda gönderilmesi mecburiyeti getirilmişti:.

a) Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi,
b) Kurumlar Vergisi Beyannamesi,
c) Geçici Vergi Beyannamesi,
d) Özel Tüketim Vergisi Beyannamesi (2/a beyannamesi hariç),
e) Özel İletişim Vergisi Beyannamesi,
f) Şans Oyunları Vergisi Beyannamesi.

2. BEYANNAMELERİ ELEKTRONİK ORTAMDA GÖNDERMEK ZORUNDA OLANLAR:

            31/12/2004 tarihi itibariyle aktif toplamı 200 milyar Türk Lirasını (200.000 YTL) veya 2004 hesap dönemine ait ciroları toplamı 400 milyar Türk Lirasını (400.000 YTL) aşan ticari, zirai ve mesleki faaliyetlerinden dolayı gerçek usulde vergilendirilen Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi mükellefleri, Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi, Kurumlar Vergisi Beyannamesi ve Geçici Vergi Beyannamelerini elektronik ortamda göndermek zorundadırlar.

            Aktif toplamı ibaresi, Vergi Usul Kanununun 175 ve mükerrer 257 nci maddeleri uyarınca tespit edilen muhasebe standartlarına, tek düzen hesap planına ve mali tabloların çıkarılmasına ilişkin usul ve esaslara uygun olarak düzenlenmiş ve enflasyon düzeltmesine tabi tutulmuş bilançonun aktifinde yer alan işletme varlıklarından oluşan net aktifi; ciro toplamları ibaresi, aynı mevzuata uygun olarak düzenlenmiş gelir tablosunda yer alan, satılan mal ya da hizmetler karşılığında alınan ya da tahakkuk ettirilen tutarlardan oluşan gayri safi hasılatı ifade etmektedir.

            Özel tüketim vergisi, özel iletişim vergisi ve şans oyunları vergisi mükellefleri, yukarıda yer alan hadlerle sınırlı olmaksızın Özel Tüketim Vergisi Beyannamesi, Özel İletişim Vergisi Beyannamesi ve Şans Oyunları Vergisi Beyannamesini elektronik ortamda göndermek zorundadırlar.

2.3.2006 tarihi itibari ile yukarıda belirtilen hadler tadil edilmiştir. Buna göre,  31/12/2005 tarihi itibariyle aktif toplamı 100.000 Yeni Türk Lirasını veya 2005 hesap dönemine ait ciroları toplamı 200.000 Yeni Türk Lirasını aşan ticari, zirai ve mesleki faaliyetlerinden dolayı gerçek usulde vergilendirilen Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi mükellefleri, Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi, Kurumlar Vergisi Beyannamesi ve Geçici Vergi Beyannamesi ve söz konusu dönemleri izleyen dönemlerde verilecek mezkur beyannamelerin de elektronik ortamda gönderilmesi zorunludur.[4]

Dolayısı ile 2004 dönem sonu itibari ile belirlenen hadleri, değişen hadler kapsamında kaybeden mükelleflerin e-beyanname gönderme zorunluluğu kapsamından çıkacakları tabidir.

213 sayılı Vergi Usul Kanununun “Yetki” başlıklı mükerrer 257 inci ve “Bilgi Vermekten Çekinenler ile 256, 257 ve mükerrer 257 inci Madde Hükmüne Uymayanlar İçin Ceza” başlıklı mükerrer 355 inci maddelerine 21.07.2005 tarihinde yürürlüğe girmek üzere 5398 sayılı Kanunun 23 üncü maddesiyle birer fıkra eklenmiştir.

213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 257 inci maddesinin sonuna eklenen fıkrada, kanunî süresi geçtikten sonra kendiliğinden veya pişmanlık talepli olarak verilen beyannamelerin elektronik ortamda gönderilmesi üzerine elektronik ortamda düzenlenen tahakkuk fişi ve/veya ihbarnamelerin mükellef, vergi sorumlusu veya bunların elektronik ortamda beyanname gönderme yetkisi verdiği gerçek veya tüzel kişilere elektronik ortamda iletileceği, bu iletinin tahakkuk fişi ve/veya ihbarnamenin muhatabına tebliği yerine geçeceği hükmüne yer verilmiştir.

Mükerrer 355 inci maddede yapılan yeni düzenleme ile de elektronik ortamda beyanname verilmesi mecburiyetine uyulmaması halinde kesilmesi gereken özel usulsüzlük cezası miktarının beyannamenin kanunî süresinin sonundan başlayarak elektronik ortamda 15 gün içinde verilmesi halinde 1/4 oranında, bu sürenin dolmasını takîp eden 15 gün içinde verilmesi halinde ise 1/2 oranında uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.

Buna göre, 13.10.2005 tarihi itibari ile  zorunluluk kapsamına giren mükelleflerce ister kanuni süresi içerisinde isterse kanuni süresinden sonra kendiliğinden ya da pişmanlık talepli olarak verilecek beyannameler elektronik ortamda kabul edilebilecek ve verilme tarihleri dikkate alınarak gerekmesi halinde adlarına mükerrer 355 inci madde gereğince özel usulsüzlük cezası kesilecektir.

Aktif ve ciro toplamları belirtilen hadleri aşan ve bu nedenle beyannamelerini elektronik ortamda gönderme zorunluluğu getirilen mükelleflerin, belirtilen beyannamelerini elektronik ortamda göndermeleri zorunludur. Söz konusu zorunluluğa beyannamenin verilmesi gereken kanuni sürenin sonuna kadar riayet etmeyenlere her halükârda mükerrer 355 inci maddede yazılı özel usulsüzlük cezası uygulanacaktır.

Buna göre, beyannamelerini elektronik ortamda verme zorunluluğu getirilen mükelleflerin, elektronik ortamda vermek zorunda oldukları beyannamelerini kanunî süresi içerisinde vermeyip kanunî süresinin sonundan başlayarak birinci 15 günlük süre içerisinde ve elektronik ortamda vermeleri halinde Vergi Usul Kanununun mükerrer 355 inci maddesinin 1, 2 ve 3 numaralı bentlerinde belirtilen ve mükelleflerin durumuna uyan özel usulsüzlük cezası miktarları 1/4 oranında; bunu takîp eden ikinci 15 günlük süre içerisinde vermeleri halinde ise bu ceza miktarları 1/2 oranında uygulanacaktır.

Beyannamelerini elektronik ortamda verme zorunluluğu getirilen mükelleflerin, elektronik ortamda vermek zorunda oldukları beyannamelerini kanunî süresi içerisinde vermemekle beraber kanunî süresinin sonundan başlayarak birinci ve ikinci 15 günlük sürelerin her ikisinde ve elektronik ortamda vermemeleri veya birinci ve ikinci 15 günlük sürelerin dolmasından sonra elektronik ortamda göndermeleri durumunda ise Vergi Usul Kanununun mükerrer 355 inci maddesinin 1, 2 ve 3 numaralı bentlerinde yazılı olan ve mükelleflerin durumuna uyan özel usulsüzlük cezası tam tatbik edilecektir.

Ayrıca, bu mükelleflerin beyannamelerini kanunî süresinden sonra kendiliğinden vermeleri halinde Vergi Usul Kanununun 30, 341, 344 ve 352 inci maddeleri dikkate alınacak ve birinci derece iki kat usulsüzlük cezası ile Vergi Usul Kanununun 344 üncü maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan vergi zıyaı cezasının yüzde ellisi kıyaslanarak miktar itibariyle en ağırı kesilecek; beyannamelerin pişmanlık talebiyle verilmesi durumunda ise mezkûr kanunun 371 inci maddesine göre gereken işlemler yapılacak ve birinci derece bir kat usulsüzlük cezası kesilecektir.

Diğer yandan, anılan mükelleflerin zorunluluk kapsamındaki beyannamelerini kanunî süresinden sonra kendiliğinden veya pişmanlık talepli olarak vermeleri durumunda, kanunî süresinden sonra kendiliğinden veya pişmanlık talepli olarak verilen beyannamelerin elektronik ortamda gönderilmesi zorunluluğu bulunmamakla birlikte, söz konusu beyannamelerin kanunî süresi içerisinde ve elektronik ortamda verilmemiş olmasından dolayı yukarıda belirtildiği şekilde ceza uygulanacağı tabiidir.

 

a) Beyannamelerin Kanuni Süresi İçerisinde ve Kağıt Ortamında Verilmesi

            Mükelleflerin elektronik ortamda gönderilme zorunluluğu kapsamında bulunan beyannamelerini elektronik ortamda vermeyerek ilgili vergi dairesine elden veya posta vasıtasıyla ve kanunî süresi içerisinde vermeleri durumunda, bu beyannamelerle ilgili tahakkuklar derhal verilecek ve bu beyannameler kanunî süresinde verilmiş beyanname sayılmakla birlikte, bunların mükellefleri adına (beyannamelerini elektronik ortamda vermemiş olmalarından dolayı) Vergi Usul Kanununun mükerrer 355 inci maddesinin 1, 2 ve 3 numaralı bentlerinde yazılı olan ve durumlarına uyan özel usulsüzlük cezası da tam olarak kesilecektir.

 

Elektronik ortamda verilmesi zorunlu olan ve kanunî süresi içerisinde elektronik ortamda verilmiş olan bir beyannameyle ilgili olarak, kanunî süresi geçtikten sonra gerek kendiliğinden gerekse de pişmanlık talepli olarak kağıt ortamında ek beyanname verilmesi halinde de bu mükellefler adına Vergi Usul Kanununun mükerrer 355 inci maddesinde yazılı özel usulsüzlük cezası uygulanmayacaktır.[5]

  

 

1-Beyannamenin elektronik ortamda kanuni süresinde verilmesi

 

Herhangi bir cezai sorumluluk oluşmayacak.              

 

 

-         VUK mükerrer 355 e göre özel usulsüzlük cezası ¼ uygulanacak.

-         VUK 30 a göre, resen takdir nedeni ile birinci derece iki kat usulsüzlük cezası, Kanunun 344 üncü maddesine göre uygulanacak %50 vergi ziyaı cezası ile mukayese edilerek en ağırı kesilecek.

-         Kesilen özel usulsüzlük cezasının ise usulsüzlük veya vergi ziyaı cezası ile mukayesesi yoluna ise gidilmeyecektir.

 

-         VUK mükerrer 355 e göre özel usulsüzlük cezası ¼ uygulanacak.

-         VUK  352 e göre beyannamenin süresinde verilmemesi nedeniyle birinci derece usulsüzlük cezası kesilecek.

-         VUK 371 e göre vergi zıyaı cezası kesilmeyecek, mükellefçe haber verilen ve ödeme süresi geçmiş bulunan vergilerin, ödenmenin geciktiği her ay ve kesri için, 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesinde belirtilen nispette uygulanacak gecikme zammı oranında pişmanlık zammı tahsil edilecek.

-         Kesilen özel usulsüzlük cezasının usulsüzlük veya pişmanlık zammı ile mukayesesi, yoluna  gidilmeyecektir.

 

 

-         VUK mükerrer 355 e göre özel usulsüzlük cezası 1/2 uygulanacak.

-         VUK 30 a göre, resen takdir nedeni ile birinci derece iki kat usulsüzlük cezası, Kanunun 344 üncü maddesine göre uygulanacak %50 vergi zıyaı cezası ile mukayese edilerek en ağırı kesilecek.

-         Kesilen özel usulsüzlük cezasının ise usulsüzlük veya vergi zıyaı cezası ile mukayesesi yoluna ise gidilmeyecektir.

 

 

-         VUK mükerrer 355 e göre özel usulsüzlük cezası 1/2 uygulanacak.

-         VUK  352 e göre beyannamenin süresinde verilmemesi nedeniyle birinci derece bir kat usulsüzlük cezası kesilecek.

-         VUK 371 e göre vergi zıyaı cezası kesilmeyecek, mükellefçe haber verilen ve ödeme süresi geçmiş bulunan vergilerin, ödenmenin geciktiği her ay ve kesri için, 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesinde belirtilen nispette uygulanacak gecikme zammı oranında pişmanlık zammı tahsil edilecek.

-         Kesilen özel usulsüzlük cezasının usulsüzlük veya pişmanlık zammı ile mukayesesi, yoluna  gidilmeyecektir.

-         VUK mükerrer 355 e göre özel usulsüzlük cezası uygulanacak (Mükelleflerin durumuna göre ve 1,2 ve 3 numaralı bentlerde belirtilen miktarlarda)

-         VUK 30 a göre, resen takdir nedeni ile birinci derece iki kat usulsüzlük cezası, Kanunun 344 üncü maddesine göre uygulanacak bir kat vergi zıyaı cezası ile mukayese edilerek en ağırı kesilecek.

-         Kesilen özel usulsüzlük cezasının ise usulsüzlük veya vergi ziyaı cezası ile mukayesesi yoluna ise gidilmeyecektir.

 

-         VUK mükerrer 355 e göre özel usulsüzlük cezası uygulanacak (Mükelleflerin durumuna göre ve 1,2 ve 3 numaralı bentlerde belirtilen miktarlarda)

-         VUK 30 a göre, resen takdir nedeni ile birinci derece iki kat usulsüzlük cezası, Kanunun 344 üncü maddesine göre uygulanacak %50 vergi zıyaı cezası ile mukayese edilerek en ağırı kesilecek.

-         Kesilen özel usulsüzlük cezasının ise usulsüzlük veya vergi ziyaı cezası ile mukayesesi yoluna ise gidilmeyecektir.

 

  

-         VUK mükerrer 355 e göre özel usulsüzlük cezası uygulanacak (Mükelleflerin durumuna göre ve 1,2 ve 3 numaralı bentlerde belirtilen miktarlarda).

-         VUK  352 e göre beyannamenin süresinde verilmemesi nedeniyle birinci derece bir kat usulsüzlük cezası kesilecek.

-         VUK 371 e göre vergi zıyaı cezası kesilmeyecek, mükellefçe haber verilen ve ödeme süresi geçmiş bulunan vergilerin, ödenmenin geciktiği her ay ve kesri için, 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesinde belirtilen nispette uygulanacak gecikme zammı oranında pişmanlık zammı tahsil edilecek.

-         Kesilen özel usulsüzlük cezasının usulsüzlük veya pişmanlık zammı ile mukayesesi, yoluna  gidilmeyecektir.

 

-         VUK mükerrer 355 e göre beyannamenin elektronik ortamda verilmemesi nedeniyle,  özel usulsüzlük cezası  tam uygulanacak (Mükelleflerin durumuna göre ve 1,2 ve 3 numaralı bentlerde belirtilen miktarlarda).

-         VUK  352 e göre beyannamenin süresinde verilmemesi nedeniyle birinci derece bir kat usulsüzlük cezası kesilecek.

-         VUK 371 e göre vergi zıyaı cezası kesilmeyecek, mükellefçe haber verilen ve ödeme süresi geçmiş bulunan vergilerin, ödenmenin geciktiği her ay ve kesri için, 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesinde belirtilen nispette uygulanacak gecikme zammı oranında pişmanlık zammı tahsil edilecek.

-         Kesilen özel usulsüzlük cezasının usulsüzlük veya pişmanlık zammı ile mukayesesi, yoluna  gidilmeyecektir.

-         VUK mükerrer 355 e göre özel usulsüzlük cezası tam uygulanacak (Mükelleflerin durumuna göre ve 1,2 ve 3 numaralı bentlerde belirtilen miktarlarda)

-         VUK 30 a göre, resen takdir nedeni ile birinci derece iki kat usulsüzlük cezası, Kanunun 344 üncü maddesine göre uygulanacak %50 vergi zıyaı cezası ile mukayese edilerek en ağırı kesilecek.

-         Kesilen özel usulsüzlük cezasının ise usulsüzlük veya vergi ziyaı cezası ile mukayesesi yoluna ise gidilmeyecektir.

 

 

-Bu beyannameler kanuni süresinde verilmiş beyanname olarak kabul edilecektir.

-Vergi Usul Kanununun mükerrer 355 inci maddesinin 1, 2 ve 3 numaralı bentlerinde yazılı olan ve durumlarına uyan özel usulsüzlük cezası da tam olarak kesilecektir.

 

-         VUK mükerrer 355 e göre özel usulsüzlük cezası uygulanmayacaktır.

-         Ek beyannameler için usulsüzlük cezası kesilmeyecek, beyan dışı bırakılan matrah kısmı veya vergi farkı için pişmanlık veya kendiliğinden beyanname olup olmamasına göre gerekli cezai müeyyideler tatbik edilecektir.

E- Beyanname veya elektronik ortamda beyannamelerin gönderilmesi sisteminin otomasyona geçiş sürecine paralel yaygınlaşması ile vergi dairelerinin iş yüklerinde hissedilir bir hafifleme olacağı, zaman tasarrufu ile tartışılan ve vergi çalışanlarının daha çok dış görevlere kanalize edileceği planlanan gelir vergisi kanunu tasarısı taslağı  düşünüldüğünde konunun taşıdığı önem kendiliğinden ortaya çıkmaktadır.

 

Bu noktada yapılması gereken, sadece zorunluluk kapsamında olanlar değil zorunluluk kapsamında olmayan mükelleflerin de beyannamelerini elektronik ortamda gönderebilmelerine imkan tanıyan gerekli düzenlemelerin bir an evvel yapılması ve sistemin e- beyanname ile kağıt bazlı beyanname ayrımı ve çelişkisinden istisnai uygulamalar hariç kurtarılması olmalıdır.