YILLAR önce, Petkim Holding’in yönetim kurulu üyesi iken, holdingin
denetçisini merak etmiş ve Balıkesir’de “tüccar terzi”lik yapan birisi olduğunu
öğrenmiştim.
Bir süre sonra gittiğim Kırşehir’de ise, holdinge bağlı
Petlas’ın denetçisinin de ilkokul mezunu olduğunu öğrenince, “Belki çekirdekten
yetişme muhasebecidir” düşüncesiyle, asıl mesleğini sormuş ve “Kırşehir’de düğün
salonlarında türkücülük yapıyorum” yanıtını almıştım.
Daha sonra bir yönetim
kurulu toplantısında Denetçilerin durumunu açıkladığımda, diğer üyeler de
inanamamışlardı...
OKURYAZARLIK DA GEREKMİYORDU
Aradan zaman
geçti, benzeri örneklere başka şirketlerde de rastladım. Özellikle hayali
ihracat ya da paravan şirketler yolu ile “devleti ve bankaları hortumlama”
olayında; hamal, amele, çoban, çaycı, bulaşıkçı, alkolik ve benzeri çok kişinin,
anonim şirketlerde denetçi olduğunu, gazetelerde okuduk. Bunların, denetçi
olabilmelerinin nedeni basitti; Türk Ticaret Kanunu, şirket hesaplarını ve
faaliyetlerini denetleyen denetçi için bırakın belli bir öğrenimi “okuryazarlık
koşulu” bile aramıyordu!
Bunun istisnasına Sermaye Piyasası Kanunu’na tabi
olan şirketler ve bankalar gibi bazı şirketlerde rastlanıyor.
Neyse...
Yıllardır ısrarla dikkati çektiğimiz “denetçi” sorununa, Yeni Türk Ticaret
Kanunu ile son veriliyor.
ÖZELLİK ARANIYOR
Yeni Türk Ticaret Kanunu
yürürlüğe girince, sıradan insanlar “denetçi” olamayacak.
Yeni TTK’ya göre,
denetçi olabilecek kişiler; ya bağımsız bir denetleme kuruluşu ya da yeminli
mali müşavir (YMM) veya serbest muhasebeci mali müşavir (SMMM) ünvanını taşıyan
kişiler olabilecek (Md. 400). Bağımsız denetleme kuruluşu ise, ortakları YMM
veya SMMM ünvanını taşıyan şirket olabilecek.
Orta ve küçük ölçekli anonim
şirketler, bir veya birden fazla YMM ya da SMMM’yi denetçi olarak
seçebilecekler.
DENETLEME RAPORLARI
Yeni TTK denetçinin
yaptığı denetim sonucunda “görüş yazıları” hazırlayacağı ve bunun, denetçinin
kişisel değerlendirmesini de kapsayacağını belirtiyor.
Denetçi yaptığı
denetleme sonucunda, dört farklı “görüş yazısı” verebilecek. Bunlar;
1.
Olumlu görüş yazısı,
2. Sınırlı olumlu görüş yazısı,
3. Olumsuz görüş
yazısı,
4. Görüş vermekten kaçınma olabilecek.
Denetçinin olumsuz görüş
yazısı vermesi veya görüş vermekten kaçınması halinde, genel kurulun kâr ve
zarar hakkında doğrudan karar alması mümkün olmayacak.
Bu durumda, yönetim
kurulu, yazının kendisine tebliğ edilmesinden itibaren “dört iş günü içinde”
genel kurulu toplantıya çağıracak ve görevinden, toplantı gününden geçerli olmak
üzere istifa edecek. Bunun üzerine toplanacak genel kurul, yeni bir yönetim
kurulu seçecek ve yeni yönetim kurulu altı ay içinde ana sözleşmeye ve
standartlara uygun finansal tabloları hazırlatacak ve genel kurula sunacak.
Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun şirketlerdeki “denetçi” ve “denetim” olayını
belli kuralara bağlaması son derece olumlu oldu.
Bu makalenin içeriği www.hurriyet.com.tr adresinden alınmaktadır.