SOSYAL Güvenlik tek çatı altında toplandı ama değişen fazla bir şey yok.
Bağ-Kur’lu (yeni adıyla 4/b’li) esnaf, sanatkâr, tüccar, çiftçi ve şirket ortakları, SSK’lılara (yeni adıyla 4/a’lılara) kıyasla hala “üvey evlat” muamelesi görüyorlar.
İşte bunlardan bazıları..
EMEKLİLİKTE GÜN SAYISI
Sigorta başlangıç tarihine göre;
Bağ-Kur’lunun: Emekli olabilmesi için, 5.400 gün ile 9.000 gün arasında prim ödemesi gerekiyor.
SSK’lının: Emekli olabilmesi için ise 3.600 gün ile 7.200 gün arasında prim ödemesi yeterli..
EMEKLİLİKTE PRİM BORCU
Bağ-Kur’lu: Prim borçlarını ödeyip, sıfırlamadığı sürece kendilerine emekli aylığı bağlanmıyor.
SSK’lı: İşveren, SSK primlerini SGK’ya ödememişse bile, emekli olup aylık alabiliyor.
BORÇLUYA SAĞLIK EZİYETİ
Bağ-Kur’lu: Bağ-Kur’lunun sağlık yardımı alabilmesi için, Bağ-Kur’a 60 günden fazla “prim borcu” olmaması gerekiyor. 60 günden fazla prim borcu varsa, SGK hem sağlık yardımı vermiyor hem de her ay yüzde 12,5 sağlık primi borcu işlemeye devam ediyor.
SSK’lı: İşveren SSK prim borcunu ödemese dahi, SSK’lı işçi sağlık hizmetlerinden
yararlandırılıyor.
PRİM ORANI
Bağ-Kur’lu: Asgari ücret ile asgari ücretin 6.5 katı arasında bir prim matrahı belirlerler. Bunun da yüzde 34.5’ini prim olarak öderler. Örneğin 1.071 TL asgari ücret üzerinden, asgari 370 TL prim öderler.
SSK’lı: Asgari ücret ile asgari ücretin 6.5 katı arasında prim matrahı vardır. Bunun üzerinden, yüzde 15 prim (yüzde 14 sigorta primi, yüzde 1 işsizlik sigortası primi) öderler.
DOĞUM BORÇLANMASI
Bağ-Kur’lu kadın: Doğum borçlanması yapamıyor.
SSK’lı kadın: En fazla iki doğumunu borçlanarak 1.440 gün (4) yıl borçlanarak, erken emekli olabiliyor.
DUL KADINA ÇEYİZ PARASI
SSK’dan ya da Emekli Sandığı’ndan “dul aylığı” alan kadın yeniden evlenirse “çeyiz yardımı” alıyor. Ancak bu hak, Bağ-Kur’lu dul kadın için geçerli değil.
ASGARİ GEÇİM İNDİRİMİ
Bağ-Kur’lu: Çağdaş ülkelerin tamamında, işverene geçimini sağlaması için (yeme, içme, giyecek, evin; kirası, ısıtma ve aydınlatması vb. giderleri için) “asgari geçim indirimi” tanınır ve bu tutar da gelir vergisinden müstesna tutulur. Türkiye’de ise, işverene (Bağ-Kur’lulara) tanınan asgari geçim indirimi tutarı “SIFIR TL”.
SSK’lı: Asgari geçim indirimi olarak, asgari ücretin (1.071 TL’nin) yarısı yani 535,50 TL “asgari geçim indirimi” olarak indirilip, ona göre SSK’lının vergisi hesaplanmaktadır. Bu tutara çalışmayan eş için asgari ücretin yüzde 10’u, birinci ve ikinci çocukların her biri için yüzde 7,5’i, üç ve daha fazla çocukların her biri için yüzde 5’i eklenmektedir.
İşverene “Arkadaş senin geçim indirimin sıfır TL” denilirken, işçisine “Senin geçim indirimin asgari ücretin yarısı kadar. Bu medeni durumuna göre daha da artabilir” denilmesi, daha ötesi bu yönde yasal düzenleme olması, “ciddi bir çelişki”” olarak göze çarpıyor.
Görüldüğü gibi, SSK’lı ve Bağ-Kur’lular arasında, çeşitli açılardan ciddi farklar var.
Tek çatıdan anlamak istediğimiz, tüm sigortalıların aynı rejime tabi tutulmasıdır.
Bu makalenin içeriği www.hurriyet.com.tr adresinden alınmaktadır.