Büyük deyimi kişiye göre değişir.
Kimine göre 5-10 milyon ya da 30-40 milyon liralık veya dolarlık yatırımlar büyük yatırımdır. Kimine göre de 5-10 milyar ya da 30-40 milyar liralık veya dolarlık yatırımlar, büyük yatırımdır.
Başlıktaki “vergi şoku” bunların hepsini ilgilendiriyor.
Yani Üçüncü Boğaz Köprüsü’nü ya da İstanbul’daki üçüncü havalimanı projesini de ilgilendiriyor. Elektrik santrali, tünel, baraj, otoyol, otel, hastane, bina ve fabrika yapanları da ilgilendiriyor!
YAP-İŞLET-DEVRET ŞOKU
A- ÖTEDEN BERİ SÜRDÜRÜLEN VERGİ UYGULAMASI
1- Kiracı, yap-işlet-devret sözleşmesiyle kiraladığı arsaya, bina inşaatı dahil yapımı için yaptığı harcamaları “özel maliyet bedeli” olarak defterine kaydediyor yani aktifleştiriyor (Bu aşamada, arsa sahibine fatura kesimi ve KDV hesaplaması söz konusu değil).
2- Ardından bu özel maliyet bedelini kira sözleşmesi süresine, örneğin 10 yıla ya da 25 yıla bölerek belirlediği oran üzerinden her yıl “gider” yazıyor.
3- Kira süresi bitiminde, yaptıkları bina ve tesisi arsa sahibine 10-25 ya da 49 yıllık kiraya karşılık “emsal bedeli” üzerinden “bedelsiz” devrediyorlar.
4- Bu aşamada kiracının, kiralayana bedelsiz devrinde KDV hesaplanıyor (Kiraya veren gerçek kişi ise yüzde 20’de stopaj hesaplanıyor).
5- Kiraya veren de aynî (bina ve tesis) olarak tahsil ettiği kira gelirini, beyan edip vergi ödüyor. (Gelir Vergisi Kanunu Md. 72/3)
B- ÖZELGE İLE GETİRİLEN UYGULAMA
1- Kiracı, kiraladığı arsa üzerine inşa ettiği bina ve tesisi, “fiilen kullanmaya başladığı” tarihte; bina inşaatı harcamalarına, inşaatçının kâr marjını (örneğin yüzde 25) ekleyerek bulacağı tutarı (+ yüzde 18) KDV’siyle bina yapım hizmeti olarak kiralayana yani mal sahibine fatura edecek.
2- Kiracı şirket, inşaat harcamalarını, “özel maliyet bedeli” olarak aktifine alamayacak.
3- Bina ve tesisin yapım hizmeti nedeniyle oluşacak yüzde 20 ya da yüzde 25 kazanç, faturanın düzenlendiği yılın kurum kazancına dahil edilecek (örneğin 50 milyar TL maliyeti olan havaalanı veya köprü için 10 milyar TL ya da 12.5 milyar TL kazanç bildirilip, kurumlar vergisi ödenecek) ve % 18 KDV hesaplanacak. Hesaplanan KDV’den o tarihe kadar oluşmuş olan “İndirilecek KDV” indirim konusu yapılacak ve kalan tutar, vergi dairesine yatırılacak. 50 milyarlık yatırıma uygulanan vergilendirme, 20-30 ya da 50 milyon liralık yatırıma da aynen uygulanacak.
4- Kiracı, arsa sahibine fatura ettiği ancak tahsil etmediği tutarı “alacak olarak” kayıtlarına intikal ettirecek. Bu tutarı kira süresine bölerek, alacak tutarından düşüp gider yazacak.
5- Arsa sahibine hesaben yapılan kira ödemesi (arsa sahibi gerçek kişi ise) yüzde 20 stopaja tabi tutulacak.
6- Arsa sahibi her yıl hesaben elde ettiği kira gelirini beyan edip, vergisini ödeyecek.
İNANILMAZ VERGİ YÜKÜ
Özelge ile yatırımcıya, yatırımı tamamladığı anda, Kurumlar Vergisi ve KDV yükü getiriliyor. (Maliye Bakanlığı’nın, 07.08.2013 tarih ve 2013/391-1213 sayılı Özelgesi)
Yapılan bu düzenleme, mevcut uygulamayı neredeyse bütünüyle değiştiriyor.
Yatırımcılar için “vergi şoku” yaratan bu düzenleme değiştirilmezse, daha ötesi geriye dönük olarak 2009’dan bu yana uygulanırsa, başta 3996 sayılı Yasa’ya göre yap-işlet ve devret modeliyle yatırım yapanlar olmak üzere, birçok şirket perişan olur.
Kimse de yap-işlet-devret modeliyle yatırım yapmaz!..
Bu makalenin içeriği www.hurriyet.com.tr adresinden alınmaktadır.