HEMEN belirtelim azalma diye bir durum yok.
Ancak borçlulara göre dağılımında, dikkati çeken gelişmeler var.
Bu ayrıntıya girmeden önce, dış borçların tutarını belirtelim.
DIŞ BORÇLARIN TUTARI
2002’de 130 milyar dolar olan dış borçlar, 2012’in üçüncü çeyreği itibariyle 326.3 milyar doları buldu. Dış borçlar; 2005’te 171, 2007’de 250, 2011’de 305 milyar dolar idi.
Kuşkusuz dış borçlara tek başına tutar olarak bakmak doğru değil. Toplam dış borcun GSYH’ye oranı yönüyle baktığımızda, 2002’de yüzde 56.2 iken, 2011’de yüzde 39.4’e gerilediği fark ediliyor.
2012 gerçekleşme tahmini ise yaklaşık yüzde 41.
Yıllar itibariyle dış borçların tutarına, borçlulara göre dağılımı ile birlikte, Tablo-I’de yer verilmiştir.


VADE YAPISI VE BORÇLULAR
Toplam dış borç stokunun vadeye göre dağılımına göz attığımızda;
2002 yılında:
Toplam dış borç stokunun yüzde 87.3’ü orta ve uzun vadeli iken,
yüzde 12.7’lik bölümü kısa vadeli borçlardan oluşuyordu.
2012 yılının üçüncü çeyreği sonunda:
Orta ve uzun vadeli borçların, toplam içindeki payı yüzde 69.5; kısa vadeli borçların payı da yüzde 30.5 olarak gerçekleşti.
Kısa ve uzun vadeli borçların, borçlulara göre dağılımına, Tablo-II ve III’de yer verilmiştir.
Tablonun incelenmesinden de fark edileceği gibi;
Kısa vadeli borçların, yüzde 89.1’i özel sektöre ait. Kalan borcun yüzde 9.8’i kamuya, yüzde 1.1’i de TC Merkez Bankasına ait.
Uzun vadeli borçların da yüzde 56.7’i özel sektöre, yüzde 40.2’i kamuya, yüzde 3’ü T.C Merkez Bankası’na ait.

DAĞILIM 2005’TE DEĞİŞTİ
Tablo-I’den de fark edileceği gibi, dış borç stoku içinde 2005 yılına kadar kamu sektörünün payı daha yüksek iken, 2005 yılından itibaren özel sektörün payı hızla artmaya başladı. Bu tarihten sonra da kamunun payındaki azalma devam etti.
Kısa vadeli borçların vade yapısının kısalması ve bu borçların da yüzde 89’unun özel sektöre ait olması, önemli bir sorun.
Merkez Bankası verilerine göre, bankanın Ocak 2013’deki rezervleri 125 milyar dolar.
Özel sektör ağırlıklı bir yıldan az süreli “dış borçlar” ise, aynı dönemde 107.5 milyar dolar.
Buna, uzun vadeli borçtan kısa vadeye düşeni de eklediğimizde, bir yılda ödenecek “dış borç” tutarı 150 milyar dolara ulaşıyor. 2013 yılı için öngörülen 67 milyar dolar “cari açığın da eklenmesiyle” 2013’de ekonominin “217 milyar dolar finansman ihtiyacı” olduğu ortaya çıkıyor.
2013 yılı, özel sektörün dış borçları ve finansman ihtiyacı yönünden, zor bir yıl olacağa benziyor…

Bu makalenin içeriği www.hurriyet.com.tr adresinden alınmaktadır.