SADECE evini kiraya verene değil; dükkan, büro, mağaza ve diğer gayrimenkulünü kiraya verene de “hayali vergi” var.
Temmuz 2014 itibariyle, yalnızca kira geliri beyan eden 1milyon 624 bin 567 kişi var. Başka geliri (örneğin ticari kazancı, serbest meslek kazancı, kâr payı veya temettü gelirleri) ile birlikte kira geliri beyan eden 175 bin 115 mükellef daha var.
Bunların dışında bir de şirketlerin kira gelirleri var.
Topladığımızda, kira geliri beyan eden 2 milyonun üzerinde mükellef var. Bazılarının bir kaç gayrimenkulden kira aldığını göz önüne aldığımızda, bu sayının bir kaç katı kiracı var.
HAYALİ VERGİ NE?
Şimdi, kira geliri elde eden çok kişinin, nefesini tutmuş vaziyette “hayali verginin ne olduğunu” merak ettiğini tahmin ediyorum.
Hayali vergi bir cümle ile şu;
Yılda 24 bin lira kira geliri olan kişiye, “Hayır, sen en az 100 bin lira kira geliri beyan edip, 24 değil 100 bin liranın gelir vergisini ödeyeceksin” denilmesi oluyor!
DAYANAĞI NE?
Haklı olarak soracaksınız;
“Yılda 24 bin lira kira elde eden birine, 100 bin lira kira beyan edeceksin denilebilmesinin, yasal dayanağı olması lazım. Anayasa Madde 73'de, ‘Vergi ancak kanunla alınır' diye yazıyor. Kanunsuz vergi alınamaz”
Bunu sormakta haklısınız. Ancak, bu konuda yasa maddesi var.
Gelir Vergisi Kanunu'nun(GVK) 73 üncü maddesine göre; beyan edilecek kira geliri, o gayrimenkulün emlak vergisi değerinin yüzde 5'inden aşağı olamıyor.
Nitekim Maliye Bakanlığı da “Kira Geliri Elde Edenler İçin Beyanname Düzenleme Rehberi-2014” kitapçığında, kira geliri beyannameleri doldurulurken, bildirilecek kira gelirinin, emlak vergisi değerinin yüzde 5'inden aşağı olamayacağını açıkladı (Bkz.Sayfa:5).
Görüldüğü gibi, olay son derece ciddi..
Evini ve diğer gayrimenkulünü kiraya verenler, “hayali kira geliri” beyan edip, yüksek vergi ödeme riski ile karşı karşıyalar.
KEYFİ DEĞER TAKDİRLERİ
2014 yılı emlak vergisi değerleri takdir edilirken, bazı belediyelerin “yüksek vergi geliri toplayabilmesi hırsıyla” keyfi değer takdirleri yapıldı. Böyle olunca, başta İstanbul olmak üzere çok sayıda ilde (enflasyonun 50-100 katı) astronomik değer artışları yapıldı.
Somut bir örnek vermek gerekirse, İstanbul Şişli'de;
- 19 Mayıs Caddesi'nde arsa m2 değeri 7.000 TL
- 19 Mayıs Caddesi'nden girilen dar bir sokak olan Dr.İsmet Öztürk Sokağı’nın sağ tarafı 3 bin TL, sol tarafı için de 26 bin TL arsa m2 değeri takdir edildi!
Düşünebiliyor musunuz?
Ana cadde m2'si 7 bin TL, aynı caddeden girişi olan dar sokağın m2'si 26 bin TL!
Bu arada, arsa değerinin, bina emlak vergisi değeri hesabına dahil edildiğini de hatırlatalım.
Yaşanmış olayda, 2013 yılında bu sokakta 300 bin liraya aldığı evi aylık 1.500
liraya kiraya veren Niyazi Bey'in, 2014 emlak vergisi değeri 2 milyon 400 bin liraya yükselen evi için 2015 mart ayında 120 bin TL yıllık kira beyan etmesi gerekecek!
Bazı illerdeki2014 yılı arsa değerleri, 2010 yılı ile kıyaslamalı olarak tabloda gösterilmiştir.
Ülke genelindeki tüm arsa m2 değerlerini, Gelir İdaresi Başkanlığı'nın sitesinde bulabilirsiniz.
NE YAPILABİLİR?
Kira geliri elde eden kişi tarafından, mahkemeye başvurulup, kira takdiri veya tespiti yaptırılırsa, emlak vergisi değerinin yüzde 5 'i oranında kira geliri beyan etme zorunluluğu aranmıyor (Bkz GVK Md.73 ve Rehber Kitapçık, s.5).
Ancak, vatandaşı bu yola zorlamadan Maliye'nin olaya müdahale etmesinde yarar var.
Neredeyse tüm kiralar bankaya yatırılıyor. “Kira sözleşmesinde yazılı kiranın, aksi tespit edilmediği sürece kira geliri olarak esas alınacağının açıklanması” milyonlarca vatandaşı rahatlatacaktır..
Bu makalenin içeriği www.hurriyet.com.tr adresinden alınmaktadır.